نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• منصوره صدری کیا ¹
• ندا کاظمی پور ²

¹ گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده عمران، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

² گروه مهندسی نقشه برداری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز

چکیده

فرونشست زمین یک پدیده زیست محیطی است و به نشست تدریجی یا ناگهانی زمین گفته می‌شود. هدف پژوهش حاضر، مطالعه فرونشست زمین در دشت شبستر استان آذربایجان‌شرقی می‌باشد. برای بررسی نرخ تغییر شکل سطح زمین، از روش تحلیل سری زمانی خط مبنای کوتاه مبتنی بر تداخل‌سنجی راداری در بازه زمانی 2018 تا 2021 استفاده شده است. بیشینه فرونشست، در قسمت‌های جنوبی و جنوب‌‌شرقی دشت با حداکثر نرخ حدود 8 سانتی‌متر در سال در جهت خط دید ماهواره دیده می‌شود. همچنین با روش تحلیل سلسله-مراتبی وزندهی معیارهای موثر بر فرونشست انجام شده و حساسیت به فرونشست، با استفاده از تحلیل‌های مکانی مدل‌سازی شده است. بر این اساس دشت شبستر به پنج منطقه با احتمال وقوع فرونشست «خیلی زیاد»: 3% ، «زیاد»: %20، «متوسط»: 25%، «کم»: 33% و «خیلی کم»: 19 % مساحت کل دشت، طبقه‌بندی شد. برای صحت‌سنجی مدل پیش‌بینی فرونشست، از نقشه جابه‌جایی به‌دست آمده از تداخل‌سنجی راداری استفاده شد. با توجه به سطح زیر منحنی مشخصه عملکرد 86 % ، صحت خوب پیش‌بینی مدل تایید شد. همچنین مدل پیشنهادی، با انجام تحلیل حساسیت نسبت به معیارهای با بیشترین اهمیت، مورد ارزیابی قرار گرفته و اهمیت بالای آن‌ها در ایجاد فرونشست در منطقه، مورد تأیید قرار گرفت. مدل معرفی شده می‌تواند اطلاعات مفید و قابل اعتمادی برای مدیران و تصمیم‌گیرندگان منطقه، جهت برنامه‌ریزی‌های موثر و بهنگام پیشگیری و کاهش اثرات پدیده فرونشست با هزینه و زمان کم فراهم سازد.

کلیدواژه‌ها

• فرونشست زمین
• سری زمانی تداخل سنجی راداری
• AHP
• تحلیل‌های مکانی
• دشت شبستر

موضوعات

• سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور

عنوان مقاله [English]

Evaluating Land Subsidence with SAR Interferometric Time Series and Spatial Analyses

نویسندگان [English]

• Mansoureh Sadrykia ¹
• Neda Kazemipour ²

¹ Department of Geomatics Engineering, Faculty of Civil Engineering, University of Tabriz, Tabriz, Iran

² Department of Geomatics Engineering, Faculty of Civil Engineering, University of Tabriz, Tabriz, Iran

چکیده [English]

Land subsidence is an environmental phenomenon of the gradual or sudden subsidence of the land. The purpose of the present study is to evaluate the land subsidence in Shabestar plain of East Azerbaijan province. Using Small Baseline Subset (SBAS) time series analysis method, the crust surface displacement rate between 2018 and 2021 is investigated. The maximum subsidence is seen in the southern and southeastern parts of the plain with a maximum rate of about 8 cm per year in the direction of the satellite line of sight. Also, using AHP the conditioning factors are weighted and the land subsidence susceptibility (LSS) is modeled using spatial analyses. Thereupon, Shabstar plain was classified into five regions with the LSS: "Very High": 3%, "High": 20%, "Moderate": 25%, "Low": 33% and "Very Low": 19% of the total area of the plain. To verify the accuracy of the subsidence susceptibility model, the displacement map obtained from radar interferometry was utilized, the area under the ROC curve of 86% confirmed the good prediction accuracy of the model. Also, the model was assessed by performing sensitivity analysis for most important conditioning factors. The introduced model can provide useful and reliable information for managers and decision-makers of the region for the effective and timely 'prevention' and 'mitigation' planning with low cost and time.

کلیدواژه‌ها [English]

• Land subsidence
• Time series
• SAR interferometry
• AHP
• Spatial Analyses
• Shabestar plain