نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• اکبر رحیمی ¹
• آرمان راست خدیو ²
• کسری کتاب اللهی ³

¹ عضو هیات علمی دانشگاه تبریز

² گزوه مهندسی فضای سبز

³ دانش آموخته مقطع دکتری شهرسازی و پژوهشگر برنامه ریزی شهری در دانشکده معماری و مطالعات شهری دانشگاه پلی تکنیک، میلان، ایتالیا

چکیده

در دهه‌های اخیر رشد جمعیت شهری سبب افزایش تقاضای مواد غذایی شده و در چنین وضعیتی، رویکردهای نوین همچون توسعة کشاورزی شهری مطرح گردیده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی روند تغییرات زمین‌های کشاورزی شهری در محدوده و حریم شهر مریوان از سال 1351الی 1401 و نیز بررسی میزان زمین در دسترس، پتانسیل‌ها و راهکارهای توسعة فضاهای سبز شهری مبتنی بر رویکرد کشاورزی شهری انجام شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که برای گردآوری داده‌ها از تصاویر ماهواره‌ای Landsat استفاده گردید و جهت تصحیحات رادیومتریکی و اتمسفری و نیز اعمال شاخص NDVI بر روی تصاویر، از نرم‌افزار ENVI استفاده شد. پس از خروجی نقشه‌ها، سیر تحول زمین‌ها و میزان زمین موجود در سال 1401 برای توسعة کشاورزی شهری در محدوده مطالعاتی پژوهش بررسی شده و نیز پتانسیل‌های شهر مریوان برای تحقق این رویکرد و راهکارهایی عملیاتی ارائه گردیده است. نوآوری پژوهش از آن جهت است که در نظر دارد میزان زمین‌های مستعد و پتانسیل‌ها را برای کشاورزی شهری در شهر مریوان به‌عنوان الگوی جدید توسعه فضاهای سبز شهری مورد بررسی قرار دهد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در دورة مطالعاتی که از سال‌های 1351 تا 1401 زمین‌های کشاورزی شهری در طی دوره‌های مختلف با کاهش تدریجی ناشی از رشد شهر مریوان و سایر فعالیت‌های انسانی در فضاهای پیراشهری مواجه بوده و به تدریج کاهش یافته‌اند. با این حال، در سال 1401 حدود 2799 هکتار زمین برای توسعه‌ی کشاورزی شهری به‌عنوان الگوی جدید توسعه فضاهای سبز شهری مریوان در اختیار قرار دارد. در شهر مریوان به دلایلی همچون پتانسیل‌های اقلیمی و جغرافیایی، موقعیت راهبردی، اعمال سیاست‌های پیشگیرانه، مدیریت منابع آبی، تجاری‌شدن محصولات کشاورزی و باغی، شرایط اقتصادی حاکم و نیروی کارگری فراوان و... ، ضمن تجربة ثباتِ نسبی اقلیمی، باغات و زمین‌های کشاورزی آن در حریم و فضاهای پیراشهری به‌صورت پایدار حفظ شده است.

کلیدواژه‌ها

• کشاورزی شهری
• فضاهای سبز شهری
• توسعة شهری
• شهر مریوان

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Urban Agriculture as a New Potential for Development of Urban Green Spaces in Marivan City

نویسندگان [English]

• Akbar Rahimi ¹
• Arman Rastkhadiv ²
• Kasra Ketabollahi ³

¹ Department of Landscape Engineering Agricultural Faculty University of Tabriz

² Department of landscape engineering, Tabriz University. TaBRIZ

³ Ph.D in Urbansim and Researcher in Urban Planning , Department of Architecture and Urban Studies, Polytechnic University, Milan, Italy

چکیده [English]

In recent decades, urban population growth has led to an increased demand for food resources. In such a context, innovative approaches such as urban agriculture development have been proposed. The present study aims to investigate the trends in urban agricultural land changes within the boundaries of Marivan city from 1972 to 2022. It seeks to assess the available land, potentials, and strategies for the development of urban green spaces based on urban agriculture principles. The research methodology employed a descriptive-analytical approach, utilizing Landsat satellite imagery for data collection. Radiometric and atmospheric corrections were applied, along with the NDVI index using ENVI software. After generating maps, the evolution of land use changes and the extent of available land for urban agriculture in the study area were examined for the year 2022. Furthermore, this research provides practical solutions and recommendations for the implementation of urban agriculture in Marivan city, based on its potential. A noteworthy aspect of this research is its intention to explore the suitability of land and potentials for urban agriculture in Marivan as a new model for developing urban green spaces. The results of the study indicate that urban agricultural lands have gradually decreased over various periods from 1972 to 2022 due to the city's growth and other human activities in peri-urban areas. However, as of 2022, approximately 2,799 hectares of land are available for urban agriculture, serving as a new model for the development of green urban spaces in Marivan. Several factors contribute to Marivan's success in maintaining agricultural lands and orchards in peri-urban areas. These factors include its favorable climate and geography, strategic location, proactive policies, water resource management, commercialization of agricultural products, prevailing economic conditions, and a substantial labor force. The region has experienced relative climatic stability, ensuring the sustainability of its agricultural lands and orchards.

کلیدواژه‌ها [English]

• Urban agriculture
• Urban green spaces
• Urban development
• Marivan City