نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
2 استاد ژئومورفولوژی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
3 استاد اقلیم‌شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
سیلاب یکی از مخرب‌ترین مخاطرات طبیعی است که سالانه موجب خسارات جانی و مالی فراوانی در سرتاسر جهان می‌گردد. در جهت کاهش خسارات ناشی از سیلاب و مدیریت سیلاب، ارزیابی و بررسی احتمال وقوع خطر و تهیه نقشه‌های مناطق احتمال خطر امری ضروری و لازم می‌باشد. پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی یکی از روش‌هایی است که جهت کاهش خطرات ناشی از سیل می‌توان اتخاذ نمود. در سال‌های اخیر در شهرستان گرمی سیل‌هایی مخرب زیادی رخ داده است. به همین دلیل جهت مدیریت سیلاب، کاهش خسارات ناشی از آن و استفاده درست از منابع آبی، پتانسیل وقوع سیل‌خیزی شهرستان گرمی مورد مطالعه قرار گرفته است. شناسایی عوامل موثر در وقوع این پدیده و پهنه‌بندی خطر آن، یکی از روش‌های اساسی و کاربردی جهت دست‌یابی به راهکارهای پش‌بینی، کنترل و پایش آن می‌باشد. با استفاده از مطالعات میدانی، نقشه های زمین‌شناسی و توپوگرافی و با مرور پژوهش‌ها و مطالعات صورت گرفته در این زمینه و همچنین بررسی شرایط موجود در منطقه مورد مطالعه 10 عامل طبقات ارتفاعی، شیب، جهت شیب، زمین‌شناسی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از راههای ارتباطی ،کاربری اراضی ،بارش و تراکم رودخانه به عنوان عوامل موثر بر وقوع سیلاب بررسی شد. در این پژوهش نسبت به پهنه بندی مناطق مستعد با الگوریتم چند معیاره Aras درمحیط نرم افزار Edrisiاقدام گردید ارزش‌گذاری و استاندارد‌سازی لایه‌ها، با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن‌دهی معیار‌ها، با بهره‌گیری از روش ANP انجام گردید. در نهایت و با توجه به نتایج حاصل از پهنه‌بندی خطر سیلاب؛ معیارهای لیتولوژی، کاربری اراضی، شیب، فاصله از رودخانه به ترتیب با ضریب وزنی 853/0، 808/0، 674/0 و 4867/0، مهم‌ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر سیلاب محدوده مطالعاتی بوده و به ترتیب 70/189 و 20/388 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد می باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Identification and zoning of flood prone areas in Germi county
نویسندگان [English]
- Leila Aghayary 1
- Sayyad Asghari Saraskanrood 2
- Batool Zeinali 3
1 PhD in Geomorphology, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Iran
2 Professor of Geomorphology, Department of Physical Geography, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
3 Professor of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
چکیده [English]
Flood is one of the most common natural hazards that causes many human and financial losses all over the world every year. In order to reduce the damages caused by floods and flood management, it is necessary to assess the possibility of danger and prepare maps of possible danger areas. Flood-flooding potential zoning is one of the methods that can be adopted to reduce the risks caused by floods. In recent years, many destructive floods have occurred in Garami county. For this reason, in order to manage floods, reduce damages and use water resources correctly, the flood potential of Germi county has been studied. In this study, 9 factors of slope, slope direction, height, precipitation, distance from the river, density of the river, lithology, distance from the city and village and land use were identified as effective factors for causing floods in the region. Standardization of maps was done using fuzzy method and zoning of prone areas was done with Aras multi-criteria algorithm in Edrisi software environment and according to the results of flood risk zoning; The criteria of lithology, land use, slope, distance from the river are the most important factors involved in creating the risk of subsidence of the study area with the weight coefficient of 0.853, 0.808, 0.674 and 0.4867 respectively, and 189.70 and 189.70 respectively. 20/388 square kilometers of the area has a very high probability of danger.
کلیدواژه‌ها [English]
- Flooding
- zoning
- ARAS
- Germi county
)