نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• لیلا محمدی کاظم آبادی ¹
• صدیقه لطفی ²
• عامر نیک پور ¹

¹ گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران

² دانشگاه مازندران

چکیده

امروزه آلودگی هوای کلان‌شهرها بحران‌های اساسی در زمینه توسعه؛ اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی ایجاد کرده است به‌طوری‌که این موضوع به اولویت اول برای برنامه‌ریزان شهری در جهت کنترل این معضل تبدیل‌شده است. بررسی تأثیرات فرم شهری بر کیفیت هوا هم در تحقیقات تجربی و هم نظری مورد توجه قرار گرفته است. کلان‌شهر اراک به دلیل وجود منابع زیاد انتشار آلودگی هوا در بیش از نیمی از روزهای سال بویژه برای گروه های آسیب پذیر ناسالم می‌باشد و هم‌اکنون جزء هشت شهر آلوده کشور است. لذا هدف تحقیق حاضر سنجش و ارزیابی تأثیر شاخص‌های فرم شهر بر آلودگی کلان‌شهر اراک است. داده‌ها و اطلاعات موردنیاز تحقیق با مطالعه اسناد، طرح‌ها، مقالات و مراجعه به به سازمان‌های مرتبط (شهرداری، سازمان محیط‌زیست و...) جمع‌آوری‌شده است. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار GIS، مدل رگرسیون GWR و مدل Moran استفاده‌شده است. درنهایت نتیجه‌گیری تحقیق مؤید این مطلب است؛ که در مناطق شهری اراک که از وضعیت اسپرالی(منطقه 1و 3) برخوردار هستند، رابطه فضایی آلاینده‌ها با فرم شهر در سطح بالایی قرار دارد. که از دلایل این موضوع؛ وجود کارخانه‌های صنعتی ماشین‌سازی، کارخانه آلومینیوم و وجود نیروگاه پتروشیمی شازند است.

همچنین در مناطق فشرده شهر به لحاظ جمعیتی و ساختمان‌سازی(4و 5) تجمع آلاینده‌های SO و O3 در سطح بالایی قرار دارد. این مطالعه به بررسی فرم مناطق و آلودگی هوا در شهری پرداخت که تمرکز صنایع وضعیت محیطی را تشدید کرده است. بنابراین برنامه ریزی و سیاست های شهری باید متناسب با عملکرد شهری و ساختار صنعتی کلانشهر اراک طراحی و تدوین شود.



همچنین در مناطق فشرده شهر به لحاظ جمعیتی و ساختمان‌سازی(4و 5) تجمع آلاینده‌های SO و O3 در سطح بالایی قرار دارد. این مطالعه به بررسی فرم مناطق و آلودگی هوا در شهری پرداخت که تمرکز صنایع وضعیت محیطی را تشدید کرده است.

کلیدواژه‌ها

• فرم شهر
• آلودگی هوا
• تحلیل فضایی
• شهراراک

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Evaluating the impact of city form indicators on the pollution of Arak Metropolis

نویسندگان [English]

• Leyla Mohammadi Kazemabadi ¹
• Sedigheh Lotfi ²
• Amer Nikpour ¹

¹ Department of Geography and Urban Planning, University of Mazandaran

² Scientific member

چکیده [English]

Today, air pollution of large cities has caused major crises in economic, social, environmental and physical development. So that this issue has become the first priority for urban planners in order to curb the problem. Investigating the effects of urban form on air quality has been considered in both experimental and theoretical research. Arak metropolis is unhealthy especially for vulnerable groups due to the presence of many sources of air pollution in more than half of the days of the year and now it is one of the eight polluted cities in the country. The present study attempted to evaluate the impact of city form indicators on the pollution of the city. The research results showed; There has been a significant relationship between the city form index and the dependent variable (air pollution index) at the 95% level. So that the R2 value obtained from the spatial analysis of the city form index on SO2, showed 72% and the influence of the city form on the production of this pollutant. The intensity of the effect is greater in zones 2 and 3 of Arak city. This study explored the regional form and air pollution in a city where the concentration of industrial plants exacerbated environmental situation. So urban planning and policies should be formulated in accordance with the city function and industrial structure of Arak metropolis.

کلیدواژه‌ها [English]

• City form
• air pollution
• spatial analysis
• Arak city