نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

2 جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز

چکیده

هدف معماری روستایی فقط ساختن و تأمین سرپناه برای جوامع نیست، بلکه معنای قدرتمندی از ارتباطات را بیان می­نماید. ارتباطات بین انسان و محیط طبیعی، شرایط اقتصادی و اجتماعی مهم­ترین ارتباطی است که معماری روستایی بیانگر آن است. معماری بومی ساختمان­هایی را بنا می­کند که عملکرد آن­ها برخاسته از نوع نگرش آنان می­باشد. در این میان صخره­ها با عنصر طبیعی و کمترین خرابی توسط بشر بیشترین امتیاز را در رابطه با برتری­های بصری دارا هستند. جهان­بینی و نگرش انسان­ها، شکل­دهنده دنیا پی پیرامون آنها است، اما گاهی این جهان­بینی و بینش تحت تأثیر نیروهای مداخله­گر محیط بیرونی قرار می­گیرد. در معماری صخره‌ای علاوه­بر جنبه­های فرهنگی، طبیعت و زمین­شناسی منطقه نقش مهمی در شکل­گیری این نوع سکونتگاه­ها دارد. در این پژوهش ابتدا ضمن بررسی ویژگی­ها و فرم کالبدی معماری صخره­ای، دلایل استقرار در روستای کندوان مورد کنکاش قرار گرفته است. سپس با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بررسی­های میدانی، عوامل موثر در شکل­گیری معماری صخره­ای کندوان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که بر روی طیف ا الی 6، بوم با میانگین 23/5 و معیشت با میانگین 5/3، به­ترتیب مهم­ترین عوامل تأثیرگذار در شکل­دهی معماری صخره­ای در روستای کندوان بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Survey of Intervening Factors in the Formation of Rocky Architecture in Rural Area, the Case Study: Kandovan Village in East Azerbajan

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Pourmohammadi 1
  • zakiyeh Nasrollahzadeh 2

1 Geography and Urban Planning, University of Tabriz

2 Geography and Rural Planning, University of Tabriz

چکیده [English]

Rural architecture purpose is not only providing shelter for communities, but also representing powerful means of communication. Communication between human and natural environment, economic and social condition is the most important relationship in rural architecture. Vernacular architecture creates buildings that whose function arose from their attitude. The rock with natural element and minimal destruction by humans, have the highest point in terms of visual superior. Human attitude creates the world around them. But sometimes this attitude is affected by intervening forces in outdoor environment. In rocky architecture, in addition to cultural aspect, nature and geology of the region have important role in the formation of these types of settlements. In this research reviewing features and physical forms of rocky architecture, the reasons of establishment in Kandovan village were analyzed by descriptive-analytical methods and field survey. Results show that in the range of 1 to 6, habitats with average 23.5 and livelihood with average 3.5 are the most important factors in the formation of rocky architecture in Kandovan village respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural؛ Rocky architecture؛ Kandovan
  • Vernacular architecture
1ـ اسدی، رخساره و عباسی، حسن (1387)، «بررسی روستای تاریخی میمند از نظر جاذبه­های گردشگری»، مجله فضای جغرافیایی، شماره 21، ص1-24.
2- اکبری، سعید و بمانیان، محمدرضا (1387)، «اکوتوریسم روستایی و نقش آن در توسعه پایدار روستای کندوان»، فصلنامه روستا و توسعه، شماره 1، ص131-150.
3- امیرخانی، آرین، بقایی، پرهام، انصاری، مجتبی و پورجعفر، محمدرضا (1387)، «جستاری بر خصوصیات معماری روستای کندوان و مقایسه آن با نمونه مشابه در گورمه آناتولی، نماد فنی، شماره 8، ، ص 29-36.
4- ارمغان، مریم و گرجی مهلبانی، یوسف (1387)، «ارزش­های معماری بومی ایرانی در رابطه با رویکرد معماری پایدار»، مجله مسکن و محیط روستا، شماره 126، ص20-35.
5- بانی، مسعود (1384)، «طرح هادی روستای کندوان»، معاونت عمران روستایی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
6- حناچی، پیروز و کوششگران، علی­اکبر (1390)، «حفاظت و توسعه در بافت­های با ارزش روستایی»، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، معاونت عمران روستایی.
7- دلجوان، نسترن (1380)، «طراحی مجموعه تفریحی و توریستی کندوان»، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
8- صبری، حمید و اسلامی، علی (1385)، «کندوان بهشت گمشده»، جلد 2، چاپ اول، تبریز، انتشارات هماذر.                     
9- تولون، ب. (1374)، «جغرافیای سکونت، سکونتگاه­های روستایی»، مترجم: محمد ظاهری، جلد 1، چاپ اول، تبریز، انتشارت دانشگاه تربیت معلم آذربایجان.
10- عباس­پور، سیما، یوسفی، الهام و کوچک­زاده، سیده­فهمیه (1386)، «معماری روستایی لولاک»، فصلنامه تخصصی بنیاد مسکن، شماره 120، ص32-45.
11- قبادیان، وحید (1389)، «معماری ارگانیک در ایران»، معماری و ساختمان، شماره 25، ص54-59.
12- کرمی، فریبا (1386)، «توانمندی­های ژئوتوریسم در توسعه روستای کندوان»، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 20، ص 115-129.
13- گرجی، یوسف و سنائی، المیرا، معماری همساز با اقلیم روستای کندوان»، مجله مسکن و محیط روستا، شماره 129، 1388، ص2-19.
14- مقیمی اسکوئی، حمیدرضا و موسی­زاده، اسفندیار (1385)، «اسکو از ساحل دریاچه ارومیه تا قله سهند»، جلد 1، چاپ 1، اسکو، شهرداری اسکو.
15- هاشم­نژاد، هاشم و ایوبی، صلاح­الدین (1387)، «سکونتگاه­های روستایی ساختاری ویژه در معماری روستایی زاگرس (منطقه کردستان)»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 36، ص17-26.
16- Aydan, O., and Reshat, U. (2003), “Geotechnical and Geoenviromental Characteristic of Man-made Underground Structure in Cappadocia, Turkey, Engineering Geology, 69: 45-272.
17- Ayhan, A. (2004), “Geological and Morphological Investigation of the Underground Cities of Cappadocia Using GIS”, A Thesis Submitted to the Graduate School of Natural and Applied Sciences of Middle East Technical University.
18- Cialdea, D., and Maccarone, A. (2007), “Regeneration of Abandoned Rural Landscapes: The Case of Underground Settlements in Molise, Congresso De Desenvolviment”, Regional De Cabo Verde, Pp 3977-4003.
19- Emge, A. (1992), “Old Order in New Space: Change in the Troglodytes Life in Cappadocia”, Traditional Dwellings and Settlements Working Paper Series, 37: 1-13.
20- Erdem, Y., and Solak, Tulin (2005), “Underground Space Use: Analysis of the Past and Lesson for the Future, Proceeding of the International World Tunnel Congress and the Assembly, Istanbul, Turkey, PP: 35-39.
21- Edward, L. (2006), “The Cave House Owner's Manual, the Cave House of Spain”, Spanish Inland Properties, Pp 1-49
22- Sevindi, G. (2003), “Joint Analaysis in the Rock Settlements of Cappadocia”, A Thesis Submitted to the GraduateSchool of Natural and Applied Sciences of Middle EastTechnicalUniversity.