بررسی اثر الگوی پیوند از دور دریای شمال - خزر بر نوسانات بارش های پاییزی مناطق غرب و شمال غرب ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

2 اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در این پژوهش رابطه بین بارش­های پاییزی ایستگاه­های منطقه غرب و شمال­غرب کشور با الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر در یک دوره آماری 29 ساله (2005-1977) مورد محاسبه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین شاخص الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر و بارش­های پاییزی ایستگاه­های منطقه غرب و شمال­غرب کشور نشان داد که فاز مثبت الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر با دوره­های افزایش بارش و فاز منفی آن با دوره­های کاهش بارش از حد نرمال همراه است. ارتباط نسبتاً خوبی بین بارش پاییزی منطقه غرب و شمال­غرب کشور با شاخص الگوی پیوند از دور دریای شمال-خزر مورد محاسبه قرار گرفت. این ارتباط با ضریب همبستگی معنی­دار 31/0 در فصل پاییز برای متوسط ایستگاه­های مورد مـطالعه محاسبه گردید. در بررسـی ماهانه بالاترین ضریب هـمبستگی بارش ماهانه ایستگاه­ها و شاخص الگوی دریای شمال-خزر در ماه دسامبر با ضریب همبستگی 52/0 مورد محاسبه قرار گرفت. با توجه به ضرایب همبستگی مورد محاسبه، بارش ایستگاه خوی، بیشترین تاثیرپذیری را از الگوی پیوند از دور دریای شمال_خزر نشان می­دهد. این مطالعه ثابت کرد که علاوه­بر الگوی پیوند از دور رایج و متداول انسو که تأثیرات آن بر بارش پائیزی قبلاً مورد تأیید محققان قرار گرفته، الگوی جدید پیوند از دور دریای شمال-خزر نیز از الگوهای تأثیرگذار بر نوسانات بارش و وقوع دوره­های مرطوب و خشک پاییزه شمال­غرب و غرب ایران می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation on North Sea-Caspian Teleconnection Pattern Effect on Autumn Rainfall Fluctuations in West and Northwest Regions of Iran

نویسندگان [English]

  • Yosef Ghavidel Rahimi 1
  • Manochehr Farajzadeh Asl 1
  • Saeed Kakapor 2
1 Department of Geography, University of Tarbiat Modarres
2 Climatology in Environmental Planning, University of Tarbiat Modarres
چکیده [English]

In this research the relationship between autumn precipitation rate in north west and western region stations of Iran and north Caspian sea teleconnection pattern in a time period of 29 years (1977-2005) have been calculated and analyzed. Results of the Pearson correlation analysis between the Northern Caspian sea pattern (NCP) index and North West and western regions autumn precipitation rates showed that in Positive phase of NCP autumn rainfall is increased from normal limit and in negative phase the rainfall is decreased. A relatively good linking between the northwest and west regions’ fall rainfalls with NCP was calculated. The signficance coefficient was calculated 0.31 for autumn long term mean rainfall of studied stations. The monthly correlation analyzes calculated indicated the highest correlation between monthly rainfall of stations and the NCP in December with an 0.52 correlation coefficient. Results also showed that Khoy station was affected more from NCP. This study established that In addition to the ENSO, common pattern of the effects on the autumn rainfall was previously approved and new NCP also affected rainfall fluctuations and autumn wet and dry spells occurrences in northwest and west regions of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teleconnection
  • North Caspian Sea Pattern
  • Autumn Rainfall
  • Northwest and West regions of Iran

مراجع

1ـ خسروی، م. (1381)، «پدیده انسو (ENSO) و تغییرپذیری اقلیم جنوبشرق ایران»، رساله دکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه اصفهان.
2ـ محمدخورشیددوست، ع.م.؛ قویدل رحیمی، ی. (1386)، «ارزیابی اثر پدیده "انسو" برتغییرپذیری بارش­های فصلی استان آذربایجان­شرقی با استفاده ازشاخص چندمتغیره انسو»، پژوهش­های جغرافیایی، 26-15 : 57.
3ـ خوش­اخلاق، ف. (1377)، «پدیده انسو و تأثیر آن بررژیم بارش ایران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 141-130: 51.
4ـ عزیزی، ق. (1379)، «النینو و دوره­های ترسالی و خشکسالی در ایران»، پژوهش­های جغرافیایی دانشگاه تهران، 54-43: 38.
5ـ مدرس­پور، آ. (1373)، «ناهنجاری­های اقلیمی ایران ENSO»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، گروه فیزیک دریا، دانشگاه آزاداسلامی واحد شمال تهران.
6ـ ناظم­السادات، س،م،ج. (1378)، «بررسی تأثیر پدیده ال­نینو (نوسانات جنوبی) بر بارندگی پاییزی ایران»، دومین کنفرانس منطقه­ای تغییر اقلیم، سازمان هواشناسی کشور، 13و 14 آبان.
7- Ciarlo, M, (2008), “Investigating Relationships between Oscillation Patterns Around Europe and their Influence on Aerosol Transport Using a Regional Climate Model” (RegCM4), MSc (by research) Dissertation, Department of Physics, Faculty of Science, University of Malta, Malta.
8- Ghasemi, A, R; D, Khalili, (2008), “The Effect of the North Sea-Caspian Pattern (NCP) on wint Hertemprature in Iran, Journal of the Theoretical and Applied Clhmatology, 92, 59-74.
9- Göktürk, O, M, M, Karaca, (2006), “Influence of North Sea-Caspian Pattern on the Hydroclimate of Turkey”, Geophysical Research Abstracts, Vol. 8, 00314, SRef-ID: 1607-7962/gra/EGU06-A-00314.
10- Gündüz, M; E, Özsoy, (2005), “Effects of the North Sea Caspian Pattern on Surface Fluxes of Euro-Asian-Mediterranean Seas”, Geophysical Research Letter, 32, L21701, doi:
       10.1029/2005GL024315.
11- Hatzaki, M., Flocas, H.A., Maheras, P., Asimakopoulos, D.N., Giannakopoulos, C. (2006), “ Study of Future Climatic Variations of A Teleconnection Pattern Affecting Eastern Mediterranean”, Global NEST Journal, 8(3): 195-203.
12- Kutiel, H; M, Türkes, (2005), “New Evidences for the Role of the North Sea-Caspian Pattern on the Temperature and Precipitation Regimes in Continental Central Turkey”, Geografiska Annaler, 87 (4): 501-513.
13- Kutiel, H, (2011), “A Review on the Impact of the North Sea–Caspian Pattern (NCP) on Temperature and Precipitation Regimes in the Middle East”, Environmental Earth Sciences, Survival and Sustainability, Book Chapter, Part 7, Pages 1301-1312.
14- Sen, O; A, Unal; D, Bozkurt; T, Kindap, (2011), “Temporal Changes in the Euphrates and Tigris Discharges and Teleconnections”, Environmental Research Letter, 6(2): 1-9, doi: 10.1088/1748-9326/6/2/024012.
15- Tatly, H, (2007), “Synchronization between the North Sea-Caspian Pattern (NCP) and Surface air Temperatures in NCEP”, International Journal of Climatology, 27: 1171-1187.
16- Wallace, J M; D. S. Guzzler (1981), “Teleconnections in the Geopotential Height Field during the Northern Hemisphere Winter”, Monthly Weather Review, 109: 784-812
17- Yetemen, O., Yalcin, T. (2009), “Climatic Parameters and Evaluation of Energy Consumption of the Afyon Geothermal District Heating System”, Afyon, Turkey, Renewable Energy, 34: 706-710.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار