نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه¬ریزی دانشکده جغرافیای دانشگاه تبریز

2 جغرافیا و برنامه ریزی دانشکده جغرافیای دانشگاه تبریز

چکیده

زمین کلید همه فعالیت­های بشری از جمله تأمین مسکن، خدمات و تاسیسات شهری است. استفاده مطلوب و مؤثر از منابع زمین یکی از وظایف مهم برنامه­ریزان و مدیران شهری است. در این رابطه اراضی بایر یکی از کاربری­های بالقوه کلیدی به منظور تأمین فضاهای مورد نیاز خدمات عمومی (فضای سبز، پارکینگ، کتابخانه و ...) در مقیاس محله، ناحیه و منطقه است که غالباً این موضوع در کشورهای کمتر توسعه­یافته مورد بی­توجهی یا کم­توجهی قرار می­گیرد. این در حالی می­باشد که در درون شهرها به دلایل حقوقی، اقتصادی یا محیطی قطعات قابل توجهی از زمین به صورت بلااستفاده رها می­شوند و در مقابل در جاهای دیگری ساخت و سازهای وسیع و پرتراکم صورت می­گیرد. در این مقاله سعی می­شود ابتدا اهمیت احیای اراضی بایر تبیین و سپس با استفاده از GIS پیشنهادات مناسب جهت بهینه­سازی این گونه فضاها ارایه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Resumption of Urban Brownfields

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Pourmohammadi 1
  • Aliakbar Taghipour 2

1 Department of Geography and Planning, School of Geography, University of Tabriz

2 Geography and Planning, Department of Geography, tabriz University

چکیده [English]

Land is a key factor for all human activities such as providing housing, services and urban infrastructure. Efficient and optimal use of land resources is among very important responsibilities of urban planning and managers. This issue most of time is being neglected or little attention is paid to it especially in less developed countries. While in some areas considerable parcels of land for legal, economic or because of environmental reasons are left unused, intensive constructions are carried out in other parts. Attempts are made in this article to highlight the importance and of resumption of unused or misused urban lands and brought toward appropriate suggestions to improve the difficulties and problems of land availability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Brownfilds
  • land resumption
  • Comprehensive planning
  • Structural planning
  • GIS
1ـ افتخاری­راد، زهرا؛ اسکندری دور­باطی، زهرا (1379)، «بازیافت اراضی شهری»، مجموعه مقالات همایش زمین وتوسعه شهری، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
2ـ پورمحمدی، محمدرضا (1382)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری»، سمت.
3ـ پورمحمدی، محمدرضا (1382)، «برنامه­ریزی مسکن»، سمت.
4ـ جعفرزاده، رضا (1379)، «مشکل اراضی غیر دایر در محدوده شهرها (نمونه:مشهد)»، مجموعه مقالات همایش زمین و توسعه شهری، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
5ـ جعفری، عباس (1379)، «گیتاشناسی ایران (جلد سوّم): دایره­المعارف جغرافیایی ایران»، تهران: موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، چ اوّل.
6ـ حجتی­اشرفی، غلامرضا (1384)، «مجموعه کامل قوانین و مقررات محاشی اراضی، جنگل­ها، آب، کشاورزی»، کتابخانه گنج دانش.
7ـ حسین­زاده دلیر، کریم (1378)، «فرآیند توسعه شهری و تئوری شهر متراکم»، مجموعه مقالات اولین همایش مدیریت توسعه پایدار در نواحی شهری، شهرداری تبریز.
8ـ حیدری چیانه، رحیم (1378)، «جایگاه و اهمیت فضای سبز در برنامه­ریزی شهری مورد: شهر تبریز»،  پایان­نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
9ـ رضویان، محمدتقی (1381)، «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری»، انتشارات منشی.
10ـ قربانی، فرج­الله (1381)، «مجموعه کامل قوانین و مقررات اراضی و اصلاحات اراضی»، انتشارات دانشور.
11ـ کوکبی، افشین (1385)، «تحول در مفهوم و پارادایم برنامه­ریزی کاربری زمین»، جستارهای شهرسازی، شماره 15 و 16.
12ـ لینچ، کوین (1381)؛ «تئوری شکل شهر»، ترجمه سیدحسین بحرینی، دانشگاه تهران.
13ـ مرادی، حسین (1379)، «تحلیلی بر قوانین و مقررات زمین شهری در دو دهه اخیر از دیدگاه توسعه شهری»؛ مجموعه مقالات همایش زمین و توسعه شهری، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
14ـ مشایخ، حوریه (1379)، «زمین شهری و مدیریت توسعه»، مجموعه مقالات همایش زمین و توسعه شهری، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران،
15ـ معتمدی، مسعود (1379)، «زمین و جایگاه آن در فرایند توسعه شهری»، مجله شهرداری­ها، سال چهارم، شماره 37.
16ـ منصور، جهانگیر (1386)، «قوانین و مقررات مربوط به شهر و شهرداری»، نشر دیدار؛ چاپ چهاردهم.
17ـ مهدیزاده، جواد و همکاران (1382)، «برنامه­ریزی راهبردی توسعه شهری (تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران)»، معاونت معماری و شهرسازی وزارت مسکن و شهرسازی.
18ـ مهندسین مشاور معماری و شهرسازی زیستا (1385)؛ «سطوح و سرانه­های کاربری اراضی موجود شهر تبریز به تفکیک نواحی و مناطق طرح جامع».
19ـ نقیب­زاده، احمد­رضا (1383)، «تاثیر زمین­های رها شده در توسعه شهری»، مجموعه مقالات همایش شهرسازی ایران، دانشکده هنر و معماری شیراز.
20- De Souse, Christopher A (2003), “Turning Brownfields Into Green Space in the City of Toronto”, Journal of Landscape and Urban Planning, volame 62, Issue4.
21- Dixon, Tim-doak Joe (2005), “Actors and Drivers: Who and Makes the Brownfield Regeneration Process Go Round”, www.subrim.org.uk/publications;
22- Greenstein, Rosalin-sungau Erylmaz, Yesim (2006); “Neighbors Reclaim Neighborhoods”, Linclon Institute of Land Policy,
23- Kretchik, Joe t (2002), “Brownfields”, Journal of Chemical Health Asafety, Volume 9, Issue2,
24- McCarthy, Linda (2002), “The Brownfield  Dual Land-use Policy Challenge: Reducing Barriers to Private Redevelopment while Connecting Reuse to Broader Community Goals”, Land Use Policy; Volume 19, Issue 4, October;
25- Thornton, Gareth - Franz, Martin - Edwards, David - Pahlen, Gernot- Nathanail, Paul (2007) ,“The Challenge of Sustainability: Incentives for Brownfield Regeneration in Europe”, Environmental Science & Policy, Volume 10, Issue 2, April,
26- Wernstedt, Kris- Hersh, Robert (2006), “Review Brownfields Regulatory Reform and Policy Innovation in Practice”, Progress in Planning, Volume 65, Issue 1, January.