نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• یعقوب دین پژوه ¹
• فائقه نیازی ²
• حامد مفید ³

¹ گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشکاه تبریز

² دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

³ دانش‌آ‌موخته مهندسی عمران آب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

چکیده

هدف این مطالعه بررسی روند تغییرات برخی از پارامترهای هواشناسی (میانگین سرعت باد، حداقل، حداکثر و میانگین دما، اختلاف دمای حداقل و حداکثر هوا، تبخیر از تشت، میانگین رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، مقدار بارش، تعداد روزهای همراه با بارش بیش از 1، 5 و10 میلی­متر، تعداد روزهای همراه با گرد و غبار، تعداد روزهای برفی، تعداد روزهای با دید کم­تر از 2 کیلومتر و درجه روز بر مبنای دمای 18 و 21 درجه سانتی­گراد) در ایستگاه تبریز در دوره آماری 2005-1970 در سه مقیاس زمانی ماهانه، فصلی و سالانه با استفاده از روش ناپارامتریک مان-کندال (MK) مـی­باشد. تحلیل روند با دو روشMK  مرسوم (برای سری­های با ضرایب خود همبستگی غیرمعنی­دار) و MK اصلاح شده (برای سایر سری­ها) در سه سطح معنی_­داری 1%، 5% و 10% انجام شد. شیب خط روند با روش سن به­دست آمد. نتایج نشان داد که در مقیاس سالانه پارامترهای تبخیر از تشت، حداقل، حداکثر و میانگین دما و درجه روز بر مبنای 21 درجه سانتی­گراد دارای رونـد افزایشی معنی­دار در سطح 5% بوده ولی بارش، تعداد روزهای همراه با بارش بیش از 1 و 5 میلی­متر و درجه روز بر مبنای 18 درجه سانتی­گراد دارای روند کاهشی معنی­دار (در سطح 5%) بودند. بقیه متغیرها در مقیاس سالانه روند معنی­دار نشان نداده­اند. شیب خط روند بارش سالانه 28/2- میلی­متر در سال و شیب نظیر برای هر سه عنصرمیانگین، حداقل و حداکثر دما معادل 06/0 درجه سانتی­گراد در سال بود. روند مشاهده شده در پارامترهای مورد بررسی بیانگر تغییرات اقلیمی روی داده در تبریز می­باشد.

کلیدواژه‌ها

• مان-کندال
• تبریز
• پارامترهای هواشناسی
• تخمین‌گر Sen
• روند

عنوان مقاله [English]

Trend Analysis and Considering Effect of Meteorological Parameters in Tabriz

نویسندگان [English]

• Yagoub Dinpazhooh ¹
• Faege Niazi ²
• Hamed Mofid ³

¹ Water Engineering Department, Faculty of Agricultural, University of Tabriz

² Ph.D. Student, Water Engineering Department, Faculty of Agricultural, University of Tabriz.

³ Graduate in Water Department, Islamic Azad University, Tehran Branch

چکیده [English]

The aim of this study is trend analysis of meteorological parameter including mean wind speed, min, max and mean air temperature, difference between the min and max temperature, pan evaporation, average relative humidity, sunshine hours, total precipitation, the number of days with precipitation more than 1, 5 and 10 mm, the number of days with dust, number of the days with snow and the number of days with visibility less than 2Km, degree days based on 18 and 21 ^oC at Tabriz station during 1970-2005 in three time scales, monthly, seasonal and annually using the non-parametric Mann-Kendall (MK) method. Trend analysis was conducted using two methods, which are conventional MK (for series having insignificant autocorrelation coefficients) and modified MK (for other series) in three significant levels, 1%, 5% and 10%. Trend slopes were calculated using Sen’s estimator. Results showed that in annual time scale, pan evaporation, min, max and mean temperature and degree days based on 18 and 21⁰C have significant increasing trends at 5% level but precipitation, number of the days with precipitation more than 1 and 5 mm and degree days based on 18⁰C have decreasing trend (at 5% level). Other parameters did not show significant trend in annual time scale. Trend slope of annual precipitation was -2.28 mm/year and trend slopes of all three elements, average, max and min temperature were 0.06 ⁰C/year. Observed trends in studying parameters indicate climate change in Tabriz.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mann-Kendall
• Tabriz
• Meteorological parameter
• Sen’s estimator
• Trend