نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیارگروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز.

2 دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه تبریز

چکیده

افزایش جمعیت شهرها در کشورهای جهان سوم و به­تبع آن استفاده روزافزون از سوخت­های فسیلی و افزایش ترافیک، این کشورها را با معضلات متعدد روبرو ساخته است. دوچرخه با مزایای منحصربه­فرد نظیر ارزانی، صرفه در مصرف انرژی، کم­ترین ترافیک و اثرات منفی زیست محیطی بیش از پیش به­عنوان مکمل سایر وسایط نقلیه مورد توجه قرار گرفته است. یکی از عمده­ترین راهکارهایی که متخصصان و صاحب­نظران برای دستیابی به توسعه­ پایدار شهری مطرح می­کنند؛ استفاده بیش­تر از دوچرخه­ است. هدف این مطالعه بررسی عوامل موثر بر کاهش تمایل به استفاده از دوچرخه در سفرهای شهری زنجان می­باشد که از دو روش اسنادی، کتابخانه­ای و میدانی برای جمع­آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات استفاده شده است و از نرم­افزار SPSS جهت تجزیه و تحلیل داده­های آماری استفاده شده است با توجه به نتایج مطالعات میدانی در شهر زنجان استفاده از  دوچرخه در جابه­جایی­های شهری بسیار  پایین است به­طوری که فقط 8 درصد جامعه آماری تحقیق به­طور قابل توجهی از دوچرخه برای فعالیت­های شهری استفاده می­نمایند که این امر از عواملی نظیر عدم فرهنگ­سازی استفاده از دوچرخه، ضعف تبلیغات در رسانه­ها، نبود مسیرهای ویژه دوچرخه­سواری، عدم استفاده مدیران جامعه، تأثیر وضیعیت اقلیمی، عدم تناسب دوچرخه­سواری بانوان با فرهنگ عمومی، کمبود آگاهی از مزایای دوچرخه­سواری، نبود امنیت دوچرخه­سواران و نبود پارکینگ برای دوچرخه می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Determinants of Unwillingness to Bicycle Use in Urban Travel (The Case of Zanjan)

نویسندگان [English]

  • Rasoul Gorbani 1
  • Ahmad Asadi 2

1 Associate Professor, Faculty of Geography and Planning, University of Tabriz.

2 Ph.D Student of Geography and Urban Planning, University of Tabriz.

چکیده [English]

Nowadays, the usage of bicycle is one of the main tools for gaining desirable cities. The increase of population in the third world cities and using of fuel in these countries has been intensified in last decades. For this, the usage of bicycle has been considered in transportation affairs. One of the main policies in attaining sustainable development in cities is the expansion of bicycle use. The main purpose of this paper is to investigate the determinants of unwillingness to bicycle use in Zanjan city by using of questionnaires and library approaches. The results of this study have been analyzed by SPSS and Excel software. The main findings of this study indicate that the use of bicycle is very low in Zanjan city and only 8% of people use the bicycle in urban activities. The unwillingness to use the bicycle in urban activities can be resulted from advertising constraints, constraints of bicycle benefits, shortage of security for bicycle runs in city network and other cases such as unwillingness of managers to use bicycle in travels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Bicycle
  • Urban Transportation
  • Willingness of Citizens
  • Zanjan City
ـ اسدی، احمد (1387)، «ارزیابی سیاست­های دولتی تأمین مسکن در مورد گروه­های کم­درآمد شهری (مطالعه موردی شهر زنجان)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
ـ افتخاری، قدرت (1378)، «اثرات استفاده از حمل و نقل غیرموتوری در مراکز شهرهای بزرگ»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم وصنعت.
ـ اقبال مجد، مهدی (1388)، «طراحی شبکه دوچرخه­سواری برای شهر اصفهان»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزشی عالی غیردولتی - غیرانتفاعی الغدیر، تبریز.
جهانشاهلو، لعیا و امینی، الهام (1385)، «برنامه­ریزی شهری و نقش آن در دستیابی به حمل و نقل پایدار شهری»، هفتمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران.
ـ حاتمی­نژاد، حسین و اشرافی، یوسف (1388)، «دوچرخه و نقش آن در حمل و نقل پایدار شهری»، نمونه موردی، شهر بناب، مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 70.
ـ حق­شناس، ساناز (1388)، «تلفیق حمل و نقل عمومی با کاربری زمین، مجله آبادی، سال نوزدهم،  شماره 62.
ـ حناچی، پیروز و مهدوی­نژاد، محمدجواد (1389)، «بازآفرینی شهرها میراثی برای آینده»، انتشارات دانشگاه تهران.
ـ خادم­الحسینی، احمد و دیگران (1389)، «بررسی راه کار کاهش حجم ترافیک شهری به­وسیله ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه­سواری، مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر شیراز»، فصل­نامه آمایش، شماره 8، صص23-1.
ـ زیاری، کرامت­اله (1385)، «اصول و روش­های برنامه­ریزی منطقه­ای»، انتشارات سمت، تهران
ـ سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران (1380)، «کتاب تسهیلات دوچرخه­سواری»، انتشارات سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، تهران.
ـ شاهی، جلیل (1370)، «دوچرخه وسیله استثنایی»، مجموعه مقالات سمینار شهرهای جدید، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
ـ شهابیان، پویان (1383)، «خطر سواره در تقاطع دوچرخه­ها»، ماهنامه شهرداری­ها، سال پنجم، شماره 58، تهران.
ـ قربانی، رسول (1371)، «دوچرخه، اهمیت و کاربرد آن در حمل و نقل شهری»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تبریز، صص 165-181.
ـ قریب، فریدون (1383)، «امکان­سنجی مسیرهای پیاده و دوچرخه در تهران قدیم»، نشریه هنرهای زیبا، شماره 19، صص 17-28.
ـ کنف­الاخر، هرمان (1381)، «اصولبرنامه­ریزی (طراحی) ترددپیادهودوچرخه»، ترجمه فریدون قریب، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
ـ لولین، دیویس (1384) «راهنمای طراحی شهری»، ترجمه رضا رضایی، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید، چاپ اول، تهران.
ـ محرم­نژاد، ناصر؛ احمدی، مهری (1385)، «توسعه پایدار در حمل و نقل شهری»، سومین کنفرانس منطقه­ای ترافیک؛ تهران: پلیس راهور ناجا، صص 3-2
ـ مختاری ملک­آبادی، رضا (1390)، «تحلیلی جغرافیایی بر نقش دوچرخه در سیستم حمل و نقل پایدار شهر اصفهان»، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال سوم، شماره نهم، صص 122-101.
ـ ملک­زاده، علی (1381)، «ساماندهی حرکت پیاده و دوچرخه با استفاده از روش چیدمان فضا»، دانشگاه علم و صنعت، تهران.
ـ مهندسان مشاور گذرراه (1384)، «تسهیلات دوچرخه­سواری، انتشارات شیوه»، سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران.
ـ وزارت مسکن و شهرسازی (1375)، «مسیرهای دوچرخه»، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران»، تهران.
- Bruijn Gert-Jan de, K., Stef  P.J., Schaalma H., Mechelen Willem Van, Brug J., (2005), “Determinants of Adolescent Bicycle Use for Transportation and Snacking Behavior”, Preventive Medicine (40), pp 658-667.
- Garrard, J., Geoffry, R., Kaj Lo Sing, (2007),” Promoting Transportation Cycling for Women: The Role of Bicycle Infrastructure”, Preventive Medicine, pp 1-5
- Krizek, J., Roland, K., Rio, W., (2005), “What is the End of Road? Understanding Discontinuities of on-Street Bicycle Lanes in Urban Setting”, Transportation Research. Part D (10) pp 55- 68.
- Nankervis, M., (1999), “The Effect of Weather and Climate on Bicycle Commuting”, Transportation Research Part A, No 33, pp 417-431.
- MCC Lintock, Hugh, (1992), “Bicycle and city traffic in London”, Belhaven Press, London 1999, Hlasted Press, John Wiley and Sons, New York.