تحلیل سینوپتیک بارش¬های رعد و برقی 4 و 5 اردیبهشت 1389 تبریز

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیا دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

آمار هواشناسی نشان می­دهد که به هنگام وقوع بارش­های تندری پدیده­های اقلیمی فرعی خطرناکی مثل تگرگ، رگبارهای سنگین و سیل­آسا، بادهای شدید و صاعقه پدیدة غالب اقلیمی تبریز هستند. مخاطرات اقلیمی یاد شده به عنوان بخشی از ماهیّت اقلیم تبریز و کل منطقه شمال غرب ایران هر ساله خسارات فراوان اقتصادی-اجتماعی و زیست­محیطی را متوجه مردم بویژه کشاورزان و دامداران می­کنند.
بـرای مطالعه سینوپتیک بارش­های رعد و بـرقی روزهای 4 و 5 اردیبهشت 1389 تبریز از داده­های جو بالای موجود در مرکز ملی پیش­بینی­های محیطی استفاده شده و با روش­های محاسباتی و ترسیمی وضعیت جو به هنگام وقوع بارش­های رعد و برقی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل­های سینوپتیک نشان داد که عوامل مؤثر بر وقوع بارش­های رعد و برقی تبریز در روزهای 4 و 5 اردیبهشت 1389 وقوع بلوکینگ و پیچانه در ترازهای 500، 600 و 700 هکتوپاسکال، ناپایداری و همرفت شدید هوا در تمام سطوح جوی از 1000 تا 500 هکتوپاسکال و تاوایی مثبت یا سیکلونی در ترازهای جوی 500، 600، 700 و 850 هکتو پاسکال هستند. نقشه­های وزش رطوبتی نشان دادند که منبع تأمین رطوبت بارش­های رعد و برقی روزهای 4 و 5 اردیبهشت 1389 تبریز و منطقه شمال غرب ایران در در ترازهای 1000، 925 و 850 دریای خزر و در ترازهای 700، 600 و 500 هکتوپاسکال دریاهای مدیترانه و دریای سیاه هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Synoptic analysis of 24-25 April 2010 Thunder Rainstorms in Tabriz

نویسنده [English]

  • Yosof Ghavidelrahimy
Department of Geography, Tarbiat Modarres University, Tehran
چکیده [English]

The meteorological data indicate that secondary climatic features like hails, heavy showers, floods, and lightening are dominant climatic features in Tabriz during the thunderstorm occurrence. The above-mentioned climatic hazards are part of Tabriz climate characteristics and North West region. These hazards bring about a great deal of economic, social, and environmental damages, particularly for formers and animals farms.
The upper level atmospheric data available in the NationalCenter for Environmental Prediction (NCEP) have been used in this article for synoptic study of thunder rainstorm days of 24 and 25 April 2010 in Tabriz. The atmospheric conditions have been analyzed by calculations and the application of drawing methods for the thunder rainstorm occurrence period.
The results of the synoptic analysis showed that eddy and blocking have occurred at 500, 600 and 700 HP levels, along with severe convective instability at all levels of 1000 to 500 HP. Whereas positive and cyclonic vorticity in the atmospheric levels of 500, 600, 700 and 850 HP were affective factors in occurrence of thunder rainstorms during the days of 24 and 25 April 2010. Moisture advection maps showed that the moisture supply source of thunder rainstorms are on 1000 HP levels, while 925 and 850 HP levels of the Caspian Sea and on 700, 600 and 500 HP levels of the Mediterranean and Black seas have occurred during the days 24 and 25 April 2010 in Tabriz and North West of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thunder Rainstorms
  • Synoptic Aanalysis
  • Climatic Hazards
  • Moisture Advection
  • Tabriz

مراجع

1ـ حجازی­زاده، زهرا (1379)، «بررسی عوامل سینوپتیکی بارش و طوفان­های توام با رعد و برق در غرب کشور»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، شماره 8 ، جلد 28 و 29 صص 26-5.
2ـ خوشحال دستجردی، جواد؛ قویدل رحیمی، یوسف (1386)، «شناسایی ویژگی های مخاطرات محیطی منطقه شمال غرب ایران (نمونه مطالعاتی: خطر توفان­های تندری در تبریز)»، مدرس علوم انسانی، ویژه­نامهجغرافیا، (پیاپی 53) : 115-101.
3ـ رسولی، علی­اکبر؛ بداق جمالی، جواد؛ جلالی، مسعود (1386)، «توزیع زمانی بارش­های رعد و برقی منطقه شمال غرب ایران».
4ـ صادقی حسینی، علیرضا؛ رضائیان، مهتاب (1385)، «بررسی تعدادی از شاخص­های ناپایداری و پتانسیل بارورسازی ابرهای همرفتی منطقه اصفهان»، مجله فیزیک زمین و فضا، جلد 32، شماره 2، صص 98-83 .
5ـ ساری­صراف، بهروز؛ رسولی، علی­اکبر؛ کیانی، طاهره (1388)، «تحلیل همدید بارش‌های رگباری در حوضه جنوبی رود ارس»، فضای جغرافیایی، شماره 24، صص 146-123.
6ـ غیبی، ابوالحسن (1387)، «تشخیص طوفان­های تندری با استفاده از اطلاعات سنجش از دور واحد گمانه­زن مایکروویو پیشرفته (AMSU-B) B و روش شبکه­های عصبی مصنوعی»، مجله پژوهشی علوم پایه دانشگاه اصفهان، شماره 33، صص 54-37.
7ـ قویدل رحیمی، یوسف (1390)، «کاربرد شاخص­های ناپایداری جوی برای آشکارسازی و تحلیل دینامیک توفان تندری روز 5 اردیبهشت 1389 تبریز»، فضای جغرافیایی، شماره 34، صص 208-182.
8- Bonelli, P.P, Marcacci; E., Bertolotti; E, Collino; G, Stella, (2010), “Nowcasting and Assessing Thunderstorm Risk on the Lombardy Region (Italy), Atmospheric Research, doi:
       10.1016/j.atmosres.2010.08.009.
9- Changnon, S, A, (2001), “Thunderstorm Rainfall in the Conterminous United States, Bull. Amer. Meteor. Soc., 82(9): 1925-1940.
10- Changnon, S, A; (2003), “Measures of Economic Impacts of Weather Extremes”, Bull. Amer, Meteor. Soc, 84(12): 1231-1235.
11- Chumchean, S.; Seed; A., Sharma, A., (2008), “An Operational Approach for Classifying Storms in Real-time Radar Rainfall Estimation”, Journal of Hydrology, 363: 1-17.
12- Easterling, D.R, (1989), “Regionalization of Thunderstorm Rainfall in the Contiguous U.S”, Int. J. Climatol. 9: 567-579.
13- Easterling, R, (2003), “Trends in U.S. Climate during the Twentieth Century”, Consequences, 2: 3-12.
14- Hurley, J.P, G.J., Irwin; L.N., Fletcher; J.I., Moses; B., Hesman; J., Sinclair; C., Merlet, (2012), “Observations of upper Tropospheric Acetylene on Saturn: No Apparent Correlation with 2000 km-sized Thunderstorms”, Planetary and Space Science, In Press, Corrected Proof.
15- Kolendowicz, L, (2006), “The Influnce of Synoptic Situation on the Occurrence of Days with Thunderstorms during a Year in the Territory of Poland”, Int. J. Climatol. 26: 1803-1820.
16- Latha, R; B,S, Murthy, (2011), “Boundary Layer Signatures of Consecutive Thunderstorms as Observed by Doppler Sodar Over Western India, Atmospheric Research, 99(2): 230-240.
17- Lynch, A, H; J.J, Cassano, (2006), “Applied Atmospheric Dynamics”, John Wiley & Sons Ltd.
18- Rauhala, J.D., Schultz, (2009), “Severe Thunderstorm and Tornado Warnings in Europe”, Atmospheric Research, 93:369-380.
19- Waguespack, M; (2006), “Reconciling Garbage Cans and Rational Actors: Explaining Organizational Decisions about Environmental Hazard Management”, Social Science Research, 35: 40-59.
20- Williams, E.R., (2005), “Lightning and Climate: A Review”, Atmospheric Research, 76: 272-287.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار