نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیات علمی- دانشگاه تبریز
2 دانشجوی دکتری، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.
3 استادیار، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز.
4 استادیار/دانشگاه کردستان، دانشکده علوم پایه
5 استادیار/دانشگاه تهران، دانشکده زمین شناسی
چکیده
افزایش جمعیت، توسعه کشاورزی و صنایع باعث افزایش شدید در مصرف منابع آب و بهتبع آن کاهش کمی و کیفی منابع آب زیرزمینی شده است. افت گسترده در سطح تراز منابع آب زیرزمینی شیرین و نفوذ آبهای سطحی و بارشها به این منابع، جریانات سطحی را با کاهش دراماتیک مواجه کرده و در اکثر مناطق ایران آب زیرزمینی مهمترین منبع تأمینکننده آب کشاورزی، شرب و صنعت گردیده است. از اینرو اهمیت مدیریت، حفاظت و جلوگیری از آلودگی این منابع به ضرورت اجتنابناپذیری مبدل شده است. یکی از راهکارهای مناسب برای جلوگیری از آلودگی منابع آب زیرزمینی شناسایی مناطق آسیبپذیر آبخوان است. در این پژوهش بهمنظور ارزیابی آسیبپذیری آبخوان دشت اردبیل از روشهای DRASTIC، SINTACS و SI استفاده شده است. با استفاده از این روشها و با توجه به ویژگیهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی منطقه مورد مطالعه آسیبپذیری آبخوان در مقابل عوامل آلاینده پهنهبندی شد و مناطق مستعد به آلودگی در هر کدام از روشها مشخص شد. سپس برای صحتسنجی هر کدام از روشها از مقادیر نیترات اندازهگیری شده در منطقه استفاده شد. بهمنظور مقایسه بهتر و دقیقتر این روشها، شاخص همبستگی (CI) بین نقشههای آسیبپذیری و مقادیر نیترات محاسبه گردید. نتایج نشان داد که مدل DRASTIC بالاترین شاخص همبستگی را دارد و بنابراین برای ارزیابی آسیبپذیری روش بهتری نسبت به روشهای دیگر است. بر اساس نتایج حاصل از مدل DRASTIC، 36/44 درصد از آبخوان دشت اردبیل که بیشتر شرق و قسمتی از جنوب دشت را شامل میشود در محدوده آسیبپذیری کم و بقیه قسمتهای دشت یعنی بخشهای شمالی و غربی در محدوده آسیبپذیری متوسط قرار دارد.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Evaluation of intrinsic vulnerability of Ardabil plain using DRASTIC, SINTACS and SI methods
نویسندگان [English]
- Asghar Asghari Moghaddam 1
- Maryam Gharekhani 2
- Ata Allah Nadiri 3
- Mahdi Khord 4
- Elhan Fijani 5
1 Professor, Faculty of Natural Sciences, Tabriz University
2 PhD. student, Faculty of Science, University of Tabriz, Tabriz
3 Assistant Professor, Faculty of Natural Sciences, Tabriz University.
4 Assistant Professor / Kurdistan University, Faculty of Basic Sciences
5 Assistant Professor / University of Tehran, Faculty of Geology
چکیده [English]
growing of population, development of agricultural and industrial activities were intensively increased the consumption of water resources, as results, the water quality and quantity have been decreased. Vast declining of fresh groundwater resources levels and infiltrations of surface runoffs and precipitations into groundwater, were decreased the runoffs dramatically and, as a consequence, the groundwater resources became as an important part of the water resources for drinking, industrial and agricultural demands in all over the country. Therefore, the importance of groundwater preservation, management and prevention of its contamination becomes as an inevitable task. One of the effective solutions to prevent the contamination of groundwater is to distinguish the vulnerable areas of the aquifer. In this study, DRASTIC, SINTACS and SI methods are used for assessment of vulnerability of the Ardabil plain aquifer. Using from these methods and with respect to the hydrological and hydrogeological characters of the study area, zoning of the vulnerability of aquifer to contamination is carried out and then susceptible areas to contamination was distinguished in each method. The measured nitrate concentrations in the area were used to validate each method. Correlation Index (CI) between vulnerability maps and nitrate amounts were calculated for exact and better comparing of these methods. Results showed that DRASTIC model has the highest CI, this means it is better than other methods for vulnerability assessment. According to the results of DRASTIC, 44.36% of the Ardabil plain aquifer area, located in the eastern and southern part of the plain, has low vulnerability and the rest parts including northern and western part of the plain has moderate vulnerability.