نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی- دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشجو

2-13

چکیده

سیلاب­ها یکی از شدیدترین و مخرب­ترین مخاطرات جوی می­باشند که همه ساله خسارت جانی و مالی شدیدی را متحمل جوامع در جای جای نقاط مختلف دنیا می­کنند. پژوهش پیش رو به­دنبال آشکارسازی ویژگی­های همدیدی و هیدرومتئورولوژیکی رخداد سیلاب در هروچای به انجام رسیده است. جهت انجام این پژوهش از داده­های روزانه بارش ایستگاه­های خلخال، خانقاه، آرپاچایی و لمبر و داده­های ایستگاه­ هیدرومتری رودخانه کیوی چای جهت شناسایی بارش رخ‌داده و سیلاب اتفاق افتاده و برای بررسی همدید این پدیده از داده‌های تراز سطح زمین (فشار سطح زمین)، داده­های سطوح فوقانی جو از قبیل ارتفاع ژئوپتانسیل، امگا، بادمداری، باد نصف­النهاری و رطوبت نسبی در ترازهای 500 تا 1000 هکتوپاسکال استفاده به­عمل آمد. نتایج به­دست آمده بیانگر این می­باشد که قرارگیری سیستم کم‌فشار در سطح زمین، وقوع بلوکینگ و قرارگیری منطقه مورد مطالعه در شرق ناوه در سطوح فوقانی، منفی بودن پیچانه­های جوی و امگا در ترازهای مختلف، همراه با تغذیه رطوبتی دریای سیاه و مدیترانه در ترازهای 500 تا 700 هکتوپاسکال، دریای سرخ و خلیج‌فارس و دریای عمان در ترازهای 850 و دریای خزر در ترازهای 925 و 1000 هکتوپاسکال شرایط لازم جهت تولید ناپایداری بر بالای جو منطقه مورد مطالعه را فراهم کرده است. این شرایط باعث ایجاد رگبار شدید و شدت یافتن دبی رودخانه هروچای گشته و منجر به تولید سیلاب در این منطقه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Synoptic and Hydro Meteorological Detection of Meteorological Roots of Heroo Chay Flood

نویسندگان [English]

  • Batoul Zeinali 1
  • Mahdei Aalijahan 2
  • fatemeh dashtbani 3
  • Rahim Fazeli 1

1 31/5000 Academic Faculty - Ardebil University Researcher

3 student

چکیده [English]

Floods are one of the most destructive atmospheric hazards which push different communities all over the world to suffer from life and financial damages. The present research has the aim of detection of synoptic and hydrometeorology features of flood in Herochay. For this goal, the data from daily rainfall of stations in Khalkhal, Khanghah, Arpachayi and Lamber and the data from Hydrometer station in River Kivichay was used to detect the rainfall and flood happened and for synoptic inspection of this phenomenon, the data from Sea level pressure, upper layers of atmosphere like Geopotential high, Omega, Orbital wind, Meridional wind and Relative humidity in levels of 500 to 1000 HPA was used. The obtained results show that presence of low-pressure system on the surface of ground, occurrence of blocking and located of the study area on the east of the trough on the upper levels, negativity of atmospheric eddies and omega on different levels with humid supply of Black Sea and Mediterranean sea on the levels of 500 to 700 HPA, Red sea and Persian Gulf and Oman Sea on the levels of 850 and Caspian Sea on the levels of 925 and 1000 HPA have prepared the conditions needed for generation of instability over the atmosphere of the studied area. The mentioned conditions have caused intense thunderstorm and increase of Herochay discharge and generation of flood in that region.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Atmospheric hazards
  • Flood
  • detection
  • Synoptic
  • Herochay
- امیدوار، کمال (1387)، «بررسی سیلاب بر اساس موقعیت­های سیستم­های سینوپتیکی در استان یزد»، فصلنامه­ تحقیقات جغرافیایی، شماره­ 88، صص 165-137.
- امیدوار، کمال و مسلم ترکی (1391)، «شناسایی الگوهای ریزش بارش­های سنگین در استان چهارمحال­وبختیاری»، برنامه­ریزی و آمایش فضا، شماره­ 16، صص 135-169.
- خوزانی­پرنده، اکرم و حسن لشگری (1390)، «بررسی سینوپتیکی بارش­های سنگین در جنوب ایران (مطالعه­ی موردی بارش 31 دسامبر 1984 لغایت 4 ژانویه 1985 حوضه آبریز رودخانه دالکی)»، جغرافیا وبرنامه­ریزی محیط، شماره­­ 1، صص 136-123.
- فرجی سبکبار، حسن­علی؛ حسن­پور، سیروس؛ ملکیان، آرش و هایده کیانی آلرد (1393)، «مقایسه کارایی مدل­های MCDM در مکان­یابی پخش سیلاب در محیط GIS مطالعه موردی حوضه آبریز گربایگان»، جغرافیا و برنامه­ریزی، شماره­ 49، صص 167-190.
- غیور، حسنعلی (1375)، «سیل و مناطق سیل‌خیز ایران»، تحقیقات جغرافیایی، شماره­ 40، صص 120-100.
- گندمکار، امیر (1389)، «بررسی همدید بارش­های شدید در نواحی جنوبی استان بوشهر»، چشم­انداز جغرافیایی، شماره­ 10، صص 157-143.
- لطفی، حیدر و مهتاب جعفری (1390)، «فرآیند ایمن­سازی شهری جهت مقابله با مخاطرات طبیعی سیل، مطالعه موردی شهر تهران»، فصلنامه­ فضای جغرافیایی، شماره­ 36، صص 296-283.
- مسعودیان، ابوالفضل و بختیار محمدی (1389)، «تحلیل فراوانی رودبادهای مرتبط با رخداد بارش­های ابرسنگین ایران»، تحقیقات منابع آب ایران، شماره­ 2، صص 91-81.
-  مقیمی، جواد؛ حقی، محمد و منصور فلاح­راد  (1380)، «تحلیلی بر سیل گلستان»، مجله­ جنگل و مرتع، شماره­ 53، دفتر فنی مرتع.
-ملکی، امجد، همایون، حصادی و نوشین پیروزی­نژاد (1392)، «براورد مقادیر سیلاب و ارائه مدل سیل­خیزی در حوضه آبخیز رازاور»، جغرافیا و برنامه­ریزی، شماره­ 46، صص 197-213.
- یار­احمدی، داریوش و زهره مریانجی (1390)، «تحلیل الگوی دینامیکی و همدیدی بارش­های سنگین در جنوب غرب خزر و غرب ایران (مطالعه موردی: بارش مورخه 14/8/1383)»، پژوهش­های جغرافیای طبیعی، شماره 76، صص 120-105.
-Mannan, M.A., Chowdhury, M.A.M., & Karmakar, S. (2013), Application of NWP model in prediction of heavy rainfall in Bangladesh, Procedia Engineering, 56, PP.667-675.
- Ahammed, F., Hewa, G.A., & Argue, J.R. (2014), Variability of annual daily maximum rainfall of Dhaka, Bangladesh, Atmospheric Research137, PP.176-182.
-Camarasa-Belmonte, A.M., & Soriano, J. (2014), Empirical study of extreme rainfall intensity in a semi-arid environment at different time scales, Journal of Arid Environments100, PP.63-71.
-Vasconcellos, F.C., & Cavalcanti, I.F. (2010), Extreme precipitation over Southeastern Brazil in the austral summer and relations with the Southern Hemisphere annular mode, Atmospheric Science Letters11(1), PP.21-26.
-Hidalgo-Muñoz, J.M., Argüeso, D., Gámiz-Fortis, S. R., Esteban-Parra, M.J., & Castro-Díez, Y. (2011), Trends of extreme precipitation and associated synoptic patterns over the southern Iberian Peninsula, Journal of Hydrology, 409(1), PP.497-511.
-Liu, W., Zhang, M., Wang, S., Wang, B., Li, F., & Che, Y. (2013), Changes in precipitation extremes over Shaanxi Province, northwestern China, during 1960–2011, Quaternary International313, PP.118-129.
-Lee, D.K., Park, J.G., & Kim, J.W. (2008), Heavy rainfall events lasting 18 days from July 31 to August 17, 1998, over Korea, 気象集誌. 2 86(2), PP.313-333.
- Mastrangelo, D., Horvath, K., Riccio, A., & Miglietta, M.M. (2011), Mechanisms for convection development in a long-lasting heavy precipitation event over southeastern Italy,  Atmospheric research100(4), PP.586-602.
- Pattanaik, D.R., & Rajeevan, M. (2010), Variability of extreme rainfall events over India during southwest monsoon season, Meteorological Applications, 17(1), PP.88-104.
- Martín, J.R., García, M.M., de Pablo Dávila, F., & Soriano, L.R. (2014). Regimes of intense precipitation in the Spanish Mediterranean area, Atmospheric Research137, PP.66-79.
- Schuenemann, K.C., Cassano, J.J., & Finnis, J. (2009), Synoptic forcing of precipitation over Greenland: Climatology for 1961-99,  Journal of Hydrometeorology10(1), PP.60-78.