نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر پژوهش دانشگاه لرستان

2 دانشجو دکتری دانشگاه لرستان

3 عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان

4 استادیار گروه جغرافیا ، دانشگاه سیدجمالالدین اسدآبادی

چکیده

 





 پیامدها و تهدیدهای ناشی از مخاطرات اقلیمی از یک‌طرف و فرصت‌هایی مانند استفاده در منابع آب، کشاورزی و سایر بخش‌های اقتصادی از طرف دیگر باعث شده است تا در سال‌های اخیر سامانه‌های همرفتی بارش زا بیشتر موردتوجه قرار گیرند. بدین منظور در این پژوهش، شرایط دینامیکی سامانه‌های همرفتی میان‌مقیاس در ماه‌های گرم و سرد سال و بارش همرفتی تجمعی آن‌ها بررسی شده است. پس از اخذ تصاویر ماهواره‌های زمین آهنگ متئوست، فراگیرترین سامانه‌های همرفتی میان‌مقیاس بدون اشتقاق و ادغام با استفاده از آستانه دمای درخشندگی 224 کلوین و آستانه مساحت مشخص شدند و از طریق مدل RegCM4، رفتار دینامیکی و بارش همرفتی تجمعی آن‌ها بررسی گردید. نتایج نشان داد مکان شکل‌گیری سامانه‌ها در جنوب عراق و شمال عربستان بوده است. الگوی جریانات سامانه‌های ماه‌های سرد سال تحت تأثیر توپوگرافی بوده است؛ به‌گونه‌ای که با برخورد آن‌ها به ارتفاعات، تاوایی مثبت در منطقه ایجاد شده است و با افزایش ارتفاع تاوایی قوی‌تر شده است. همچنین هسته‌ کمیت‌های دینامیکی ماه‌های دسامبر- ژانویه پس از عبور سامانه از ارتفاعات زاگرس تضعیف شده است. در مقابل، ارتفاعات زاگرس تأثیر زیادی در قدرت فعالیت سامانه‌های آوریل نداشته‌است. تاوایی و همگرایی سامانه‌های همرفتی در ماه آوریل قوی‌تر و شدیدتر از ماه‌های دسامبر- ژانویه بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The analysis of Convective Precipitaion and Dynamic Behavior of Mesoscale Convective Systems in Transition Months of Year

نویسندگان [English]

  • Daryush Yar ahmadi 1
  • Saeed Basati 2
  • Behroz Nasiri 3
  • Somayyeh Rafati 4

چکیده [English]

Consequences and threats of climate hazards and opportunities such as water resources, agriculture and other economic sectors has caused Convective systems of precipitation are considered in recent years. Therefore, in this study, the dynamic conditions of mesoscale convective systems in the months warm and cold and their accumulation convective precipitation is investigated. After obtaining Geostationary satellites images, Meteosat and GOES, the most comprehensive of mesoscale convective systems without merge and split with the brightness temperature threshold of 224 K and area thresholds were determined and through the RegCM4, dynamic behavior and their accumulation convective precipitation was investigated. The results showed formation location of systems has been in southern Iraq and northern Saudi Arabia. The systems flows pattern of cold months of the year has been affected by altitudes pattern. So that positive vorticity in the region has been created on the collision of the elevation. Also the cores of dynamic quantities has been weakened after Zagros Mountains in months of December- January. Vorticity and convergence has been in April convective systems stronger and more intense than the months of December to January.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mesoscale Convective System
  • West of Iran
  • RegCM4 Model
  • Dynamic Behavior
- ایران‌نژاد، پرویز؛ احمدی گیوی، فرهنگ؛ پازوکی، روزبه (1388)، نقش روش‌های متفاوت پارامتر سازی همرفت در شبیه‌سازی میدان‌های دما و بارش زمستانی با مدل منطقه‌ای- اقلیمی RegCM در ایران، مجله فیزیک زمین و فضا، شماره 1، صص 101-120.
- بابائیان، ایمان؛ مدیریان، راحله؛ کریمیان، مریم (1386)، شبیه‌سازی بارش ماه‌های سرد سال‌های 1376 و 1379 با استفاده از مدل اقلیمی RegCM3، مجله جغرافیا و توسعه، شماره پیاپی 10، صص 72-55.
- بساطی، سعید (1395)، بررسی شرایط و ویژگی‌های رخداد سامانه‌های همرفتی میان‌مقیاس در غرب ایران، رساله دکتری، دانشگاه لرستان، دانشکده ادبیات، استاد راهنما داریوش یاراحمدی.
- حجازی زاده، زهرا؛ کریمی، مصطفی؛ ضیاییان، پرویز؛ رفعتی، سمیه (1393)، بررسی سامانه‌های همرفتی میان‌مقیاس با استفاده از تصاویر دمای درخشندگی در جنوب غرب ایران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شماره 3، صص 69-45.
-جلالی، مسعود؛ کمریان، وهاب (1396)، تحلیل طیفی سری‌های زمانی توفان‌های تندری شمال غرب ایران، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره61، صص182-165.
- شبانیان، چالش تری، امیر؛ اصفهانی، محمدعلی، نصر؛ ارکیان، فروزان (1394)، بررسی عوامل مؤثر بر بارش‌های تابستانی در یک ناحیه با توپوگرافی پیچیده، فیزیک زمین و فضا، دوره 41، شماره 3، صص 577-565.
-شمسی‌پور، علی‌اکبر؛ کاکی، سیفاله؛ جعفری، ایوب؛ جاسمی، سیدمیثم (1397)، واکاوی همدیدی دینامیکی بارش‌های سنگین غرب و جنوب غرب ایران، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 64، صص173- 153.
- قویدل رحیمی، یوسف، (1389)، نگاشت و تفسیر سینوپتیک اقلیم با استفاده از نرم‌افزار Grads، انتشارات سها دانش، چاپ اول، تهران.
-لشکری، حسن؛ متکان، علی‌اکبر؛ محمدی، زینب (1397)، تحلیل الگوهای همدیدی منجر به بارش‌های زودرس جنوب و جنوب غرب ایران، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 64، صص272-253.
-نوری، حمید؛ غیور، حسینعلی؛ مسعودیان، سید ابوالفضل؛ آزادی، مجید (1392)، بررسی الگوهای همدید- دینامیک رویدادهای بارشی سنگین همرفت و غیر همرفت سواحل جنوبی خزر با استفاده از مدل عددی پیش‌بینی هوا (WRF)، فصلنامهتحقیقاتجغرافیایی، سال 28، شماره دوم، تابستان 1392، شماره پیاپی 1، صص 238-215.
- یاراحمدی، داریوش؛ بساطی، سعید؛ نصیری، بهروز؛ رفعتی، سمیه (1395)، بررسی تأثیرات ارتفاعات زاگرس بر چرخه عمر سامانه‌های میان‌مقیاس غرب ایران، جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 18، صص 104-87.
-Chen, C, S,.Y,L, Lin., H, T, Zeng,.  C, Y, Chen, C, L, Liu (2014), Orographic effects on heavy rainfall events over northeastern Taiwan during the northeasterly monsoon season,  Atmospheric Research, Vol 122,pp 310–335.
-Cotton, R.W., Anthes, R.A (1989), Storms and Cloud Dynamics. International Geophysical Services. 44, 883.
-Doswell C.A., Brooks, H.E., Maddox, R.A (1996), Flash Flood Forecasting: Ingredients Based Methodology,Weather and Forecasting, Vol. 11, No. 4, PP. 560–581.
-Insel, N., Christopher, J., Poulsen, T.,  Ehlers, A (2009), Influence of the Andes Mountains on South American moisture transport, convection, and precipitation, Climate Dynamic,19, 143- 159.
-Labbouz, J; Van, Baelen; F, Tridon; M, Reverd; M, Hagen; M. Bender; G. Dick; T, Gorgas; C, Planche (2013), Precipitation on the lee side of the Vosges Mountains: Multi-instrumental study of one case from the COPS campaign, Meteorologische Zeitschrift, Vol. 22, 4, 413–432.
-Morel, C., Senesi, S (2002), A climatology of mesoscale convective systems over Europe using satellite infrared imagery I:Methodology. Journal of the Royal Meteorological Society, 128, 1953–1971.
-Planche, l; W, Wobrock; A, I; Flossmann, F, Tridon, L, Labbouz and J, Van Baelen (2013) Small scale topography influence on the formation of three convective systems observed during COPS over the Vosges Mountains, Meteorologische Zeitschrift, Vol. 22, No. 4, 395–411.