نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی/ دانشگاه شهیدبهشتی و مشاور مرکز مطالعات شهرداری تهران و رپیس موسسه جهانشهر ‌پایدار

چکیده

 



 
با ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالش­های         گسترده­ای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت­های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساخت­ها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی­ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایداری­ها می­توان مشاهده نمود. در چنین وضعیتی، یافتن راهکارهای جدید و کم هزینه در جهت دستیابی به پایداری، بیش از پیش ضروری به نظر می­رسد. بر­این اساس، پژوهش حاضر استدلال می­کند که هوشمندسازی، با بهره گیری از شاخص­هایی همچون حکمروایی هوشمند، محیط زیست هوشمند، اقتصاد هوشمند، تحرک هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند، رویکرد موثری در جهت نیل به پایداری (در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی) محسوب می­گردد. روش تحقیق مبتنی بر روش همبستگی است، بدین معنی که ارتباط معناداری بین هوشمندسازی و پایداری شهری وجود دارد. گردآوری داده­ها به روش­های کتابخانه­ای و میدانی (با ابزارهای پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه) انجام شده است. در تحلیل داده­ها نیز از آزمون­های آماری توصیفی و استنباطی (شامل رگرسیون چندمتغیره، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی تک نمونه­ای، تحلیل واریانس، و ضریب بتا) استفاده شده است. جامعه آماری شامل محله­های منطقه 6 کلانشهر تهران است که بنا به تقسیمات اداری شهرداری منطقه، از 18محله تشکیل شده است. پایایی شاخص­ها به کمک آلفای کرونباخ و روایی آنها براساس روش صوری انجام شده است. نتایج تحقیق بیانگر وجود ارتباط مستقیم بین سطح هوشمندسازی و پایداری شهری است، به طوری که با افزایش سطح هوشمندی محله­ها، بر میزان پایداری آن­ها نیز افزوده می­شود. محله­های آرژانتین- ساعی و دانشگاه تهران که از بیشترین سطح هوشمندی برخوردار هستند، دارای بالاترین میزان پایداری نسبت به سایر محله­ها می­باشند و محله­های قزل قلعه، گاندی و عباس آباد که از کمترین سطح هوشمندی برخوردارند، تقریباً دارای پایین­ترین میزان پایداری نیز هستند.
 


 





با ورود به هزاره سوم میلادی، شهرها در اثر رشد جمعیت و شهرنشینی، با چالش­های         گسترده­ای ناشی از رشدی فراتر از ظرفیت­های پاسخگو مواجه شده اند که نمود عینی آن را در مسائلی چون فقر شهری، کمبود زیرساخت­ها، اسکان غیررسمی، رشد آلودگی­ها، کاهش کیفیت زندگی و در مجموع، رشد ناپایداری­ها می­توان مشاهده نمود. در چنین وضعیتی، یافتن راهکارهای جدید و کم هزینه در جهت دستیابی به پایداری، بیش از پیش ضروری به نظر می­رسد. بر­این اساس، پژوهش حاضر استدلال می­کند که هوشمندسازی، با بهره گیری از شاخص­هایی همچون حکمروایی هوشمند، محیط زیست هوشمند، اقتصاد هوشمند، تحرک هوشمند، زندگی هوشمند و مردم هوشمند، رویکرد موثری در جهت نیل به پایداری (در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی) محسوب می­گردد. روش تحقیق مبتنی بر روش همبستگی است، بدین معنی که ارتباط معناداری بین هوشمندسازی و پایداری شهری وجود دارد. گردآوری داده­ها به روش­های کتابخانه­ای و میدانی (با ابزارهای پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه) انجام شده است. در تحلیل داده­ها نیز از آزمون­های آماری توصیفی و استنباطی (شامل رگرسیون چندمتغیره، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی تک نمونه­ای، تحلیل واریانس، و ضریب بتا) استفاده شده است. جامعه آماری شامل محله­های منطقه 6 کلانشهر تهران است که بنا به تقسیمات اداری شهرداری منطقه، از 18محله تشکیل شده است. پایایی شاخص­ها به کمک آلفای کرونباخ و روایی آنها براساس روش صوری انجام شده است. نتایج تحقیق بیانگر وجود ارتباط مستقیم بین سطح هوشمندسازی و پایداری شهری است، به طوری که با افزایش سطح هوشمندی محله­ها، بر میزان پایداری آن­ها نیز افزوده می­شود. محله­های آرژانتین- ساعی و دانشگاه تهران که از بیشترین سطح هوشمندی برخوردار هستند، دارای بالاترین میزان پایداری نسبت به سایر محله­ها می­باشند و محله­های قزل قلعه، گاندی و عباس آباد که از کمترین سطح هوشمندی برخوردارند، تقریباً دارای پایین­ترین میزان پایداری نیز هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing Spatial Relationship between Smart- Making and Sustainability in Urban Spaces (Case Study: Zone 6 of Tehran City)

نویسنده [English]

  • hassan esmaeilzadeh

scientific group membership/ shahid beheshti university

چکیده [English]

In beginning of third millennium era, cities because of population growth and urbanization have been faced by increasing challenges such as urban poverty, lack of infrastructures, informal settlements, growth of pollutions, reduction of life quality, and finally growth of unsustainability. In this situation, finding new and less- cost solutions are more necessary for attaining sustainability. Therefore, this research reasons that smart- making, by having indicators of smart governance, smart environment, smart economy, smart mobility, smart living, and smart people, is effective approach for attaining sustainability (in economic, social, environmental and physical dimensions). Research method is correlation method, namely there is a logical relationship between smart- making and urban sustainability. Data gathering has been done using library and survey methods (by questionnaire, observation and interview tools). Information has been analyzed using descriptive and deductive tests (includes of multinomial Regression, Pearson correlation, One sample T-test, ANOVA Varian's, and Beta Coefficient). Case study is neighborhoods of zone 6 Tehran city, which are 18 neighborhoods according to municipality dividing's. Indicators reliability has been done using Cronbach's alpha, and their validity has been done using Face validity. Results show that there is a direct relationship between smart- making and sustainability that sustainability of nighbourhoods increases by growth of smart- making. Nighbourhoods of Arzhantin- Saei and Daneshgahe Tehran that have the most smart- making scale, simultaneous have the highest sustainability level, and Nighbourhoods of Ghezel Ghale, Gandi and Abbas Abad that have the least smart- making scale, simultaneous have the lowest sustainability level.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smart City
  • Urban Sustainability
  • Tehran
  • Zone 6
- سیف الدینی، فرانک؛ پوراحمد، احمد؛ زیاری، کرامت الله؛ دهقانی الوار، سید علی نادر (1392)، بررسی بسترها و موانع رشد شهر هوشمند در شهرهای میانی، مطالعه موری: خرم آباد، فصلنامه آمایش سرزمین، دوره 5، شماره 2، صص 260-241.
 -  تهران (1395)، نقشه منطقه بندی شهر تهران، طرح جامع شهر تهران.
- شهرداری منطقه 6 تهران (1395)، نقشه محله بندی منطقه 6 شهر تهران، طرح جامع منطقه.
- فردوسی، سجاد؛ شکری، پری (1394)، تحلیل فضایی- کالبدی نواحی شهری بر اساس شاخص­های رشد هوشمند، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال 6، شماره 22، صص 32-15.
- فنی، زهره؛ احمدی، توحید؛ رضوی، محمدتقی (1396)، راهبردهای توسعه پایدار حمل و نقل شهری با استفاده از تحلیل شبکه (مطالعه موردی: ساختار مدیریت حمل و نقل کلانشهر تبریز)، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، سال 21، شماره 59، صص 221-242.
- قربانی، رسول؛ نوشاد، سمیه (1387)، راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری، اول و راهکارها، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 12، صص 180-163.
- کیانی، اکبر (1390)، شهر هوشمند ضرورت هزاره سوم در تعاملات یکپارچه شهرداری الکترونیک، فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، دوره 4، شماره 14، صص 64-39.
- کیانی، اکبر؛ رئیسی، احمد (1393)، بررسی توسعه فیزیکی- کالبدی شهر فنوج بر اساس راهبرد رشد هوشمند، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، سال 21، شماره 59، صص 263- 280.
- مرکز آمار­ایران (1390)، جمعیت محله­های منطقه 6 شهر تهران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
- نسترن، مهین؛ محمدی، محمود؛ محقق نسب، عنایت الله (1396)، تدوین الگوی توسعه پایدار شهری مبتنی بر توسعه مجدد با استفاده از الگوریتم خوشه بندی (مورد مطالعه: شهر اراک(، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، سال 21، شماره 62، صص 281-303.
-Al- Nasrawi, S., Adams, C., & El- Zaart, A. (2015), A conceptual multidimensional model for assessing smart sustainable cities, Journal of Information Systems and Technology Management, Vol. 12, No. 3, Sept/Dec., pp. 541-558.
-Bartlett, L. (2005), Smart city: Social entrepreneurship and community engagement in a rural regional city, Brisbane, Australia, In Proceedings of the International Conference on Engaging Communities.
Caragliu A., Del Bo, C., & Nijkamp P. (2011), Smart cities in Europe, Journal of Urban Technology, 18 (2): 65-80.
Dodgson, M., and Gann, D. (2011), Technological innovation and complex systems in cities, Journal of Urban Technology, 18 (3): 101–113.
-Giffinger, R. et al. (2007), Smart cities Ranking of European medium-sized cities, Vienna, Austria: the Centre of Regional Science.
-Hall, R.E. (2007), The Vision of a Smart City, Proc. of the 2nd International Life Extension TechnologyWorkshop, Paris, France.
-Holler, J. et al. (2014), Smart Cities. In: From Machine-to-Machine to the Internet of Things: Introduction to a New Age of Intelligence. S.l.:Academic Press, p. 352.
-Im Cho, Y. (2012), Designing Smart Cities: Security Issues, Suwon, Korea: Dept. of Computer Science, The University of Suwon, Korea.
-Linch, K. (1981), A Theory of Good City Form. Cambridge, MA: MIT Press.
-Manitiu and Pedrini (2015), Smart and sustainable cities in the European Union. An ex ante assessment of environmental, social, and cultural domains, SEEDS Working Paper;Sustainablity Environmental Economics and Dynamics Studies.
-Mahizhan, A. (2011), The Vision of a Smart City: he Singapore case, Singapore: In proceedings of the 2nd International Journal of Community Currency Research.
-Nam, T. & Pardo , T. A. (2011), Conceptualizing Smart City with Dimensions of Technology, People, and Institutions, Albany, the Proceedings of the 12th Annual International Conference on Digital Government Research, State University of New York, U.S.
-Parker, S. (2004), Urban Theory &Urban Experience, Routledge.
-Rapoport, A. (1997), Human Aspects of Urban Form: Towards a Man- Environment Approach to Urban Form and Design, New York, Pergamon Press.
-Ratti C and Berry D. (2007), Sense of the city. Wireless and the emergence of real-time urban systems, MIT SENSEable Cities Lab Working paper.
-Taewoo, N.; Sahel, M., Hans, J. S. (2011), Understanding Smart Cities: An Integrative Framework, 45th Hawaii International Conference on System Sciences.
-Vilajosana, I., & Vilajosana, X. (2013), Bootstrapping Smart Cities through a Self-Sustainable Model Based on Big Data Flows, IEEE Communications Magazine, June.