آمایش سرزمین
حسن مسعودی؛ داود امینی؛ حامد ابراهیمی
چکیده
دولتها و جوامع مختلف در طول تاریخ، همواره سرزمینهای تحت ید خود را در راستای ادارة بهتر سرزمین و حفظ تمامیت ارضی کشور، به نواحی و مناطق مختلف تقسیم نمودهاند؛ که امروزه با مفهوم برنامهریزی فضایی و آمایش سرزمین و به طور خاصتر «منطقهبندی سرزمین» مرتبط میباشد. علاوه بر این، منابع و امکانات نیز به طور یکسان در پهنة سرزمینی ...
بیشتر
دولتها و جوامع مختلف در طول تاریخ، همواره سرزمینهای تحت ید خود را در راستای ادارة بهتر سرزمین و حفظ تمامیت ارضی کشور، به نواحی و مناطق مختلف تقسیم نمودهاند؛ که امروزه با مفهوم برنامهریزی فضایی و آمایش سرزمین و به طور خاصتر «منطقهبندی سرزمین» مرتبط میباشد. علاوه بر این، منابع و امکانات نیز به طور یکسان در پهنة سرزمینی توزیع نشدهاند و این امر ضرورت تقسیم سرزمین را به واحدهای کوچکتر دو چندان میکند. منطقهبندی سرزمینی موضوعی است که با تقسیم سرزمین به نواحی و مناطق مختلف، به دنبال مدیریت منسجم و تقسیم کار سرزمینی و بهرهگیری از پتانسیلهای مناطق مختلف در جهت کاستن از نابرابریها و عدم تعادلهای سرزمینی میباشد. در همین راستا، کشور ایران در طول دهههای گذشته بارها از سوی سازمانهای مختلف به مناطق متعددی تقسیم شده است که آخرین بار در سال 1396، کشور ایران به نه منطقة کلان تقسیم گردید. این تحقیق که از نوع توصیفی ـ تحلیلی میباشد، در ابتدا با بررسی گستردة ادبیات تحقیق، تاریخچهای جامع از سیر برنامههای آمایشی و منطقهبندی در کشور ارائه داده و سپس به نقد و بررسی آنها میپردازد. در ادامه، با بهرهگیری از نظرات متخصصان و با استفاده از روش AHP، مهمترین معیارهای مؤثر بر منطقهبندی سرزمینی شناسایی و اولویتبندی شد. بر اساس یافتههای این بخش از تحقیق، به ترتیب معیارهای «فرهنگی ـ اجتماعی» «دفاعی ـ نظامی»، و «سیاسی ـ اداری» و زیرمعیارهای «مسائل محیطی»، «سطح توسعهیافتگی مناطق»، «پراکنش جمعیت»، «الگو و نوع حکومت» و «تهدیدات و مسائل امنیتی»، بیشترین اهمیت را در منطقهبندی سرزمینی دارا میباشند. در نهایت، بر مبنای یافتهها و نتایج تحقیق، نگارندگان منطقهبندی پیشنهادی خود را در قالب ده منطقة کلان سرزمینی ارائه دادند.
برنامه ریزی شهری
حسن محمودزاده؛ ابولفضل نعیمی پیوستی؛ حسن مسعودی
چکیده
توسعهی شهری فرآیندی اجتنابناپذیر و ناشی از عوامل متعددی میباشد که پیامد آن به وجود آمدن بسیاری از مشکلات و تغییرات زیستمحیطی و اقتصادی- اجتماعی در مقیاسهای مختلف بهویژه در کشورهای در حال توسعه شده است. جهان معاصر عرصه تحولات شگرف و پویایی شتابنده است؛ لذا تنها رویکرد و سیاستی که احتمال کسب موفقیتهای بیشتر در این محیط سرشار ...
بیشتر
توسعهی شهری فرآیندی اجتنابناپذیر و ناشی از عوامل متعددی میباشد که پیامد آن به وجود آمدن بسیاری از مشکلات و تغییرات زیستمحیطی و اقتصادی- اجتماعی در مقیاسهای مختلف بهویژه در کشورهای در حال توسعه شده است. جهان معاصر عرصه تحولات شگرف و پویایی شتابنده است؛ لذا تنها رویکرد و سیاستی که احتمال کسب موفقیتهای بیشتر در این محیط سرشار از تغییر و بیثباتی را فرآهم میآورد، تلاش برای معماری آینده است. در مقایسه با شیوههای سنتی برنامهریزی که برنامهریز از شرایط حال آغاز کرده و به درون آینده میرود؛ در نگاه نو به برنامهریزی، برنامهریز ابتدا با افق آینده میرود و با حضور در افق آینده و دیدهبانی حال و گذشته مسیرهای مشخص برای معماری توسعه را تعیین و تدقیق میکند. این مطالعه با هدف شناسایی عوامل کلیدی تاثیرگذار بر رشد و توسعه شهر سردرود در جهت الحاق به مادرشهر تبریز و تدوین سناریوهای ممکن و شناسایی سناریوهای مطلوب تدوین شده است و در مراحل بعدی با تهیه پرسشنامه و ارائه آن به کارشناسان، شاخصهای مؤثر بر روند الحاق شهر سردرود به مادرشهر تبریز بدست آمد. با بررسی نتایج پرسشنامهها، 59 متغیر مؤثر شناسایی و با بهکارگیری نرمافزار MICMAC، 13 عامل کلیدی استخراج شد؛ و در ادامه جهت تدوین سناریوهای ممکن و شناسایی سناریوهای مطلوب، وارد نرمافزار SCENARIOWIZARD گردیدند. در نهایت، سه سناریو قوی، 13 سناریوی باورکردنی و 9999 سناریوی ضعیف بدست آمد؛ که سناریوهای ضعیف از حیطه برنامهریزی خارج میباشند و صرفاً جنبه آماری دارند. برای سناریوهای باورکردنی، 169 وضعیت محتمل مشخص گردید؛ که از این بین، تنها 68 وضعیت حالتی مطلوب دارند و وضعیتهای نامطلوب با 101 وضعیت، سیطره بیشتری داشته و این امر آینده مطلوبی را برای سیستم متصور نمیشوند. حتی در صورت وقوع سناریوهای مطلوب، باز هم سیستم با آیندهای کاملاً مطلوب رو به رو نخواهد بود.