نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• اکبر کیانی ¹
• غریب فاضل نیا ²
• پروانه جمشیدی ³

¹ جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل

² گروه جغرافیای دانشگاه زابل

³ جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زابل

چکیده

خدمات مراکز بهداشتی - درمانی در سطح شهرها با سلامت و پیشرفت جوامع شهری ارتباط مستقیم دارد. افراد جامعه در سنین مختلف احتیاجات بهداشتی متفاوتی دارند و تأمین این نیازها در چارچوب ارایه مطلوب خدمات مراکز بهداشتی- درمانی امکان­پذیر می­باشد. بنابراین ارزیابی خدمات بهداشتی و درمانی در ابعاد مختلف کمی و کیفی ضرورت پیدا می­نماید. در این جهت، تعیین اولویت­ها بر اساس روش­های علمی می­تواند راه‌گشایی حل مسائل خدمات بهداشتی - درمانی گردد. از این رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی خدمات مراکز بهداشتی- درمانی در سطح شهر زابل با استفاده از مدل TOPSIS است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای، اسنادی و بررسی­های میدانی می­باشد. محدوده مورد مطالعه شامل مراکز بهداشتی- درمانی شهر زابل است، که به مراکز بهداشتی- درمانی روستایی و پایگاه­های بهداشت شهر نیز خدمات ارائه می­کند. داده­ها و اطلاعات مربوط به مراکز و همچنین ارزیابی معیارهای مختلف آن با مراجعه مستقیم به مراکز بهداشتی- درمانی و نظر­خواهی از مسئولین آن و شهروندان، در قالب پرسشنامه جمع­آوری و مورد استفاده قرار گرفتند. مراکز مورد نظر با توجه به 6 معیار کمی و کیفی (قابلیت توسعه در آینده، تعداد امکانات، تعداد کارکنان، سهولت دسترسی، شعاع خدمات­رسانی، نحوه توزیع مراکز بهداشتی در سطح شهر بر اساس جمعیت تحت پوشش) با مدل  TOPSISمورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده از مدل TOPSIS، سلسله مراتب و اولویت­بندی مراکز بهداشتی - درمانی را در سطح شهر زابل به این صورت A1>A3>A2>A4 نشان می­دهد. بنابراینA1 (ولیعصر) در رتبه 1، A2 (امام رضا) در رتبه 3، A3 (حضرت رسول) در رتبه 2، و A4 (پایگاه المهدی) در رتبه 4 قرار می­گیرد.

کلیدواژه‌ها

• مراکز بهداشتی- درمانی
• شهر زابل
• مدل TOPSIS

عنوان مقاله [English]

The Assessment of Health Centers Services of Zabol City Using TOPSIS Model

نویسندگان [English]

• Akbar Kiani ¹
• Gharib Fazelniya ²
• Parvaneh Jamshidi ³

¹ Geography and Urban Planning, University of Zabol

² Department of Geography, University of Zabol

³ Geography and Urban Planning, University of Zabol

چکیده [English]

Health center services in cities and urban communities have directly related to the health and advance in these societies. Individuals in different ages have different health needs and the provisions of these needs are possible in framework of desirable distribution of these services only. Assessment of health services in two qualitative and quantitative aspects are important. For the purpose of this paper we carried out the assessment of Zabol city using TOPSIS model. The methodology was based on descriptive and analytical studies in one part and library and field research in the other part. The study area included health centers of Zabol city to evaluate the health facilities - health and rural health centers that also provide services. Foe data collection we used   health centers with distribution questionnaire of between Zabol citizens. Centers considered according to 6 criteria of qualitative and quantitative (ability to develop in the future, the number of facilities, number of employees, easy access radius service, distribution of health facilities in the city based on population covered) were evaluated using TOPSIS model. The results of using TOPSIS model showed the hierarchy and prioritization of health centers in the city of Zabol as A1> A3> A2> A4. Thus A1 (Valieasr) ranked 1, A2 (Emam Reza) ranked 3, A3 (Hazrat Rasol) at Rank 2, and A4 (Payegahe Almahdi) placed fourth in the ranking.

کلیدواژه‌ها [English]

• Health center services
• Zabol city
• TOPSIS Model