نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 - گروه جغرافیا، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر ، ایران

2 دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

 





 





امروزه با افزایش تولید پسماند در جوامع شهری و روستائی، سیستم مدیریت پسماند می تواند به عنوان بخشی از سیستم­های جامع مدیریت به حساب آید. زیان­های اقتصادی و بهداشتی حاصل از کنترل غیر اصولی مواد زاید جامد در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی شهرستان ماهشهر، لزوم برداشتن گام­های اساسی را در زمینه کنترل مواد زاید جامد روشن می سازد. این پژوهش با هدف مدیریت مواد زائد جامد شهری و نقش آن در توسعه پایدار درمنطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی شهرستان ماهشهر انجام شده است. داده­های تحقیق عمدتاً از طریق روش میدانی جمع آوری شده است. با توجه به اطلاعات به دست آمده وضعیت مدیریت مواد زائد جامد شهری مورد بررسی قرار گرفت. سپس جهت تجزیه و تحلیل یافته­ها از مدل SWOT استفاده شد. برای این منظور محیط داخلی (نقاط قوت و ضعف) و محیط خارجی (فرصت­ها و تهدیدها) منطقه ی مورد مطالعه قرار گرفت و سپس برای تکمیل اطلاعات به دست آمده به وسیله ی پرسشنامه از شهروندان و کارکنان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی شهرستان ماهشهر، نظرخواهی شد که با وزن دهی به موارد مورد نظر به تکمیل ماتریس SWOT در نهایت به ارایه راهبردها و استراتژی­های مناسب مدیریت صحیح جمع آوری و دفع مواد زائد پرداخته شده است. در پایان راهبردها براساس ماتریس QSPM  اولویت بندی و پیشنهاد گردیده است. بررسی پرسشنامه­ها نشان داد که وضعیت مدیریت مواد زائد جامد شهری در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی شهرستان ماهشهر در بیشتر پارامترها مناسب می باشد.  همچنین مدیریت و برنامه ریزی صحیح بازیافت پسماندهای سازمان منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی از نظر اقتصادی توجیه پذیر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Management of municipal solid waste using the SWOT model (Case study: Mahshahr Petrochemical Special Economic Zone)

نویسندگان [English]

  • Lotfallah Bovard 1
  • maryam ilanloo 2

1 Department of Geography, Mahshahr Branch, Islamic Azad University, Mahshahr, Iran

2 Islamic Azad university

چکیده [English]

Today, with the increase of waste production in urban and rural communities, the waste management system can be considered as part of comprehensive management systems. Basically, establishing a solid waste management system is one of the things that matters to control the production, consumption and consumption of materials, as well as the process of collecting and disposing of waste. the economic and health damage caused by the uncontrolled control of solid waste in the Mahshahr Petrochemical Special Economic Zone explains the need to take substantive steps in the control of solid waste. this research is aimed at the management of solid urban waste and its role in sustainable development in the special economic area of petrochemical in Mahshahr city. the research data are mainly collected through fieldwork. according to the obtained data, the status of municipal solid waste management was studied. The SWOT model was used to analyze the findings. for this purpose, the internal environment (strengths and weaknesses) and the external environment (opportunities and threats) of the region were studied. then, in order to complete the o-btained data, a questionnaire was prepared by citizens and staff of Mahshahr Petrochemical Special Economic Zone, which, by weighting the desired items, completed the SWOT matrix, finally, presented the strategies and strategies for proper management of the collection. and disposal of wastes. the results of this study showed that the questionnaire survey showed that respondents of municipal solid waste management situation in Mahshahr petrochemical specialty region are more suitable for most parameters and that management and proper planning of waste management of the special economic zone organization of petrochemical are economically justified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Management
  • Urban Solid Waste
  • QSPM
  • SWOT
  • Mahshahr Petrochemical Special Economic Zone
- ابراهیم زاده عیسی، آقاسی زاده عبدالله، 1388، تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار، با استفاده از مدل راهبردیSWOT، مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه ای، سال اول، شماره اول، صص 128- 107.
- افتخاری، رکن الدین، مهدوی، عبدالرضا(1384)، راهکارهای توسعه گردشگری روستایی( نمونه موردی دهستان لواسان کوچم) با استفاده از مدل SWOT، مجله مدرس، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، شماره 45. صص 98-118.
- امیرسلیمانی، حنا، توکلی، بابک، (1389)، بررسی روش­های دفع پسماندهای ویژه در استان گیلان، مجموعه چکیده مقالات اولین همایش ملی تحقیقات منابع طبیعی ایران، دانشگاه کردستان. 1- 15.
- انصاری، سعید، (1389)، پسماند و مدیریت پسماند، همایش ملی پسماندها و پساب­های کشاورزی. صص 1-12
- جانباز نیستانی، ابراهیم، (1395)، مدیریت پسماند شهری و راهکارهای ارتقاء آن (مطالعه موردی منطقه 7 تهران)، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما، سید داوود مجیدی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
- رهنما محمد رحیم، خاکپور براتعلی، صادقی مجتبی، 1391، تحلیل مدیریت استرتژیک در کلانشهر مشهد با مدل SWOT، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، سال 16، شماره42، صص 198-173.
- دوامی، امیرحسین، محمدنژاد، ناصر، منوری، سید مسعود، شریعت، محمود، (1395)، ارزشیابی مکان دفن پسماندهای شهری در محیط­های تالابی- مطالعه موردی: شهر شادگان، اکوبیولوژی تالاب (تالاب)، دوره 6، شماره 19، صص71-57.
- شیخی، غفور. آهنگری، شورش، موسی زاده، چیمن، 1391، برنامه ریزی راهبردی عوامل اثرگذار برمدیریت مواد زائد جامد شهری با استفاده از تحلیل SWOT( مطالعه موردی : شهر بوکان)، مجله آمایش محیط، شماره20:صص 1-21.
- عابدین زاده، فریده.، عابدی، ط، (1388)، بررسی مدیریت پسماندها با استفاده از رویکرد تحلیل عوامل استراتژیک SWOT و تشکیل ماتریس QSPM در شهر رشت، دومین سمپوزیوم بین المللی مهندسی محیط زیست، تهران.
- عبدلی، محمدعلی، (1372)، سیستم مدیریت مواد زائد جامد شهری و روش­های کنترل آن، انتشارات سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری تهران.
- عبدلی، محمدعلی، قاضی زاده، مهدی، (1392)، ارزیابی توانایی انطباق فناوری­های نو مدیریت پسماندها در کشور، فصلنامه محیط شناسی، شماره 42، تابستان، صص 38-66
- عمرانی، قاسمعلی، (1389)، «مواد زائد جامد»، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ دوم، صص 96.
- فیروز بخت، علی، ربیعی فر، ولی اله، 1391، راهبردهای ساختار نهادی- مدیریتی شهر با رویکرد توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی: شهرکرج)، نشریه مدیریت شهری، شماره29. صص 91-114
- مافی عزت الله، سقایی مهدی، 1388، کاربرد مدل MS-SWOT در تحلیل مدیریت گردشگری مطالعه موردی کلانشهر مشهد. مجله جغرافیا و توسعه، شماره 14. تابستان.صص 50-27
- مهدی نژاد، محمد­هادی، (1382)، کمیت وکیفیت مواد زاید شهر گرگان در دو فصل بهار و پاییز سال 76، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، سال چهارم، شماره 9،  
- محرم نژاد، ناصر، تهرانی، مهناز، (1387)، بررسی عوامل درونی و بیرونی مدیریت پسماند در کلان شهرهای کشور با استفاده از روش SWOT و تشکیل ماتریس QSPM، محیط شناسی، دوره 37، شماره 57.
- نصیری، اسماعیل، 1392، مدیریت مواد زائد جامد شهری و نقش آن در توسعه پایدار( مطالعة موردی: شهرداری منطقه 12 تهران، نشریه سپهر، دوره 22، شماره 88.
-Kaseva, M.E. Mbuligwe, S.E. Kassenga, G. (2003). Recycling Inorganic Domestic Solid Wastes: Results from a Pilot Study in Dares Salaam City, Tanzania. Resources, Conservation and Recycling.
-Kanat, G., (2010), municipal solidwaste management in Istanbul Journal of waste manag, vol 30, No (8-9), pp 1737- 45.
-Ghorbani, Rasoul, Ahad Ebrahimpour, Somayeh Noshad, (2012): Motivational Modeling in Developing of Urban Fringe Recreational Places an Approach for Improving the Quality of Life Case Study: Recreational Place of Oun-Ebn-Ali, Tabriz, Iran, Procedia Environmental Sciences 13, pp: 297 – 306.Vidanaarachchi, C. K., Yuen, S. T. S. and Pilapitiya, S. (2006). Municipal solid waste management in the Southern Province of Sri Lanka: Problems, issues and challenges. Waste Management, 26: 920-930.
-Tian, M., Gao, J., Zheng, Z. & Yang, Z., (2012). The Study on the Ecological Footprin of Rural Solid Waste Disposal-example in Yuhong District of Shenyang, The International Conference on Waste Management andTechnology, Procedia Environmental Sciences, 16(1), PP. 95-101. 
-Santamarta, J. C., Martín, J. R., Arraiza, M. P. and López, J. V. (2014). Waste Problem and Management in Insular and Isolated Systems. Case Study in the Canary Islands (Spain). IERI Procedia, 9: 162-167