نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• نفیسه رحیمی ¹
• سعید جهانبخش ¹
• برومند صلاحی ²

¹ دانشگاه تبریز

² دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

 





 





بادهای توفنده از پدیده­های مخرب اقلیمی می­باشند که همه ساله خسارات­ جبران­ناپذیری به مزارع، تاسیسات و جاده­ها وارد می­نمایند. با توجه به اینکه ِخطه شمال غرب ایران بخصوص استان اردبیل یکی از مناطق بادخیز کشور است، این پژوهش به منظور شناسایی الگوهای همدید مسبب بادهای شدید آن انجام گرفته است. بدین جهت با در نظرگیری سرعت باد برابر و بیش از 28 نات بر ثانیه، 783 روز به عنوان روزهای همراه با باد توفنده در استان اردبیل شناسایی شدند. سپس با انجام یک تحلیل مولفه مبنا برروی داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل در تراز 500 هکتوپاسکال این 783 روز، 7 مولفه تشخیص داده شد که 92% از واریانس داده‌ها را بیان می‌کرد. سرانجام با خوشه‌بندی این 7 مولفه 10 الگوی گردشی متمایز به عنوان الگوهای همدید عهده‎دار بادهای توفنده استان اردبیل شناسایی شدند. بررسی آرایش توپوگرافی تراز 500 هکتوپاسکال این الگوها گویای غلبه‌ی ناوه‌ و پشته بر این الگوهاست. بدین معنی که این الگوهای عمدتاً شامل ناوه، پشته و یا ترکیبی از ناوه ـ پشته بوده و سایر سامانه‌ها نظیر کم‌ارتفاع بریده، سامانه‌های بندالی و ..، در این الگوها قابل مشاهده نیستند. هر چند که ممکن است سامانه‌های یادشده در الگوهای تکی هر یک از 783 روز مشاهده شوند اما غلبه و تأثیر نفوذ بر عهده این سامانه‌ها نیست. از سوی پراکنش زمانی الگوها نشان داد، در تراز 1000 هکتوپاسکال الگوهای تابستانه  مشابه‌ الگوهای زمستان ـ بهار ـ پاییز است اما نکته قابل توجه معکوس شدن موقعیت مکانی سامانه‌های فشار تراز 1000 هکتوپاسکال در دو الگوی تابستانه است به طوری که یک کم فشار به جای پرفشار برروی زاگرس و یک پرفشار به جای کم فشار برری دریایی خزر قرار می‌گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

• بردارهای ویژه
• استان اردبیل
• الگوهای فشار
• ناوه
• پشته

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Statistical synoptic analysis and comparison of Ardabil, Parsabad , Khalkhal strong winds in 1992-2012

نویسندگان [English]

• Nafiseh Rahimi ¹
• Saeed jahanbakhsh ¹
• Brooman Salahei ²

¹ Tabriz University

² University of Mohaghegh Ardabili

چکیده [English]

Strong winds are one of natural disasters that sometimes cause enormous Financial and physical damages. Since northwest of Iran and specially Ardabil Province is one of windy regions, this study tried to identify synoptic patterns which bring strong winds. Through considering equal and threshold wind speeding over 28 knots per second, 783 days identified as wind crashing days in Ardabil province. Then by data component- based analysis of 500hPa geo-potential height of the 783-days detected seven components which explain 92% of variance. Finally by clustering seven components identified ten patterns as synoptic patterns that are responsible for Strong wind of Ardabil province. The survey of topographic arrangement of these patterns indicates the rise of trough and ridge levels to these patterns. This means that the patterns consists of, mainly, trough, ridge, or combination of both and aren’t observed other systems such as cut off, block systems, etc. Although mentioned systems may be observe in individual patterns of each of the 783 days, but the systems aren’t responsible for the dominance and influence. The temporal distribution patterns show that  two patterns, 6 and 7which occurs in the summer, has a similar system at 1000 hPa level when it  compares with other models which occur in winter, spring, fall. What's notable, reversal of location position of pressure systems, 1000 hPa, in two patterns of summer, so that a low pressure instead of high pressure is over the Zagros and a high pressure instead of low pressure is over the Caspian Sea.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ardabil province
• Pressure patterns
• Ridge
• Trough
• Special vectors