نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• شهرام روستایی ¹
• کریستینه جانانه ²

¹ استاد ژئومورفولوژی - دانشگاه تبریز

² گروه ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تبریز

چکیده

 





 





زمین لغزش­ها و ناپایداری­های دامنه از جمله مخاطرات طبیعی مهمی هستند که همه ساله موجب خسارت­های جانی و مالی و از دست رفتن منابع اقتصادی می­شوند. این مخاطرات بیشتر در شیب­های طبیعی یا تغییر یافته به دست انسان اتفاق می­افتد. پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش از جمله روش­هایی است که با استفاده از آن می­توان مناطقی را که در معرض خطر وقوع زمین لغزش هستند تعیین کرد و با استفاده از نقشه­های پهنه بندی شده جهت تقلیل خسارات ناشی از آن برنامه ریزی و مدیریت انجام داد. در این تحقیق به بررسی پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در حوضه آبریز بالقلو چای پرداخته شده است. در این تحقیق ابتدا عوامل مهم هشت گانه شیب، جهت شیب، زمین شناسی، خاک، اقلیم، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه و کاربری اراضی تشخیص داده شدند. مواد و روش مورد استفاده در این تحقیق سلسله مراتبی فازی در محیط GIS می­باشد به این صورت که پس از تهیه لایه­های اطلاعاتی با استفاده از پارامترهای فوق و وزن دهی به آن­ها در محیط GIS نقشه پتانسیل خطر با روش سلسله مراتبی (AHP) تهیه شد و طبقه بندی با روش فازی در محیط  GISانجام شد. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که  بیشترین درصد در سطح حوضه به ترتیب مربوط به پتانسیل پایین (32.21%) و کمترین درصد مربوط به پتانسیل بسیار بالا (13.5%) می­باشد. مناطق با پتانسیل بسیار بالا و بالا برای وقوع زمین لغزش با مساحت  327.39 کیلومتر مربع در شمال غرب و قسمت­های کوچکی در جنوب و شرق حوضه واقع شده­اند و پتانسیل بسیار پایین و پایین با مساحت 504.06 بیشتر قسمت­های میانی تا شمال شرق و جنوب حوضه را در بر می­گیرند.

کلیدواژه‌ها

• پهنه بندی خطر
• زمین لغزش
• مدل AHP فازی
• حوضه بالقلو

موضوعات

• ژئومورفولوژی

عنوان مقاله [English]

Slope instability hazard zonation in Baleghluchai watershed in Ardabil using AHP Fuzzy method

نویسندگان [English]

• shahram roostaei ¹
• christineh jananeh ²

¹ رئیس دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی

² University of Tabriz

چکیده [English]

Landslides and slope instabilities are among the important natural hazards, which cause human and financial casualties and loss of economic resources every year. These hazards mostly occur in natural slopes or those manipulated by human. Landslide hazard zonation is one of the methods by which, areas prone to landslide occurrence can be determined and plannings can be done using the obtained zonation maps to reduce the casualties. The aim of this contribution is to study landslide hazard zonation within the Baleghluchai watershed in NW Iran. First, the main factors including the slope and its direction, geology, soil, climate, distance from the road and river and land usage were determined. The method of current investigation was Fuzzy AHP in the GIS environment, based on which, after preparing data layers using the above-mentioned parameters and giving weights to them in the GIS environment, the landslide potential map, as well as classification was carried out by Fuzzy AHP method. Results showed that the largest part of the watershed (32.21%) has low landslide potential, while about 13.5% of it has very high potential. Areas with very high and high landslide potential (327.39 km2 area) are mainly located in the northwest of the watershed, with some small areas distributed in the south and east, while areas with very low and low potential (504.06 km2) are mainly found in the central to northwestern and southern parts of the watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: Hazard zonation
• Landslide
• FUZZY AHP model
• Baleghluchai watershed