نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی دانشگاه تبریز

2 گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

3 استاد ژئومورفولوژی دانشگاه تبریز

4 استادیار گروه جغرافیای دانشگاه هرمزگان

10.22034/gp.2020.10544

چکیده

حداث تاسیسات و تعیین حاشیه امن ساحلی، بدون آگاهی از رفتار خط ساحلی امکانپذیر نیست و اتلاف هزینه و مخاطرات زیادی را بدنبال دارد. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات خط ساحلی بخشی از ساحل شهر جاسک، واقع در شرق استان هرمزگان است. در این تحقیق به منظور تفسیر بصری از تصاویر لندست متعلق به 16 می2016 و 15 می،1989، ترکیب رنگی کاذب ساخته شد. و مرز بین خشکی و آب با استفاده از عملگرهای طیفی در محیط Arc Map مشخص گردید سپس میزان تغییرات خطوط ساحلی در دو مقطع زمانی با استفاده از پلی­گون تغییرات برآورد شد. از تصاویر ماهواره­ای گوگل ارث برای بررسی و نشان دادن بخش­هایی از ساحل استفاده گردید. بر اساس نتایج این پژوهش، در ساحل شرقی مساحت مناطق دارای پیشروی بیش از پسروی است اما در ساحل غربی عکس این مسئله دیده می­شود. در مجموع تغییرات در ساحل شرقی بیش از ساحل غربی است علت تغییرات بیشتر، در ساحل شرقی می­تواند نتیجه ساخت سه اسکله جدید دارای موج­شکن باشد که بعد از سال 2006 سال ساخته شده است. بالا­آمدگی سواحل به علت فرورانش صفحه عمان نیز می­تواند از عوامل طبیعی تغییرات خط ساحلی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Modeling changes in the western and eastern coastline of Bandar- Jask (southern Iran) in GIS environment using the RS in the years 1989-2016

نویسندگان [English]

  • Shabnam Mahmoudi 1
  • Davod Mokhtari 2
  • Mohamad Hossein Rezai moghadam 3
  • Abbas Moradi 4

1 PhD Candidate geomorphology School of Geography and Planning, University of Tabriz

2 Department of Geography, University of Tabriz

3 professor in Geomorphology,University of Tabriz

4 Department of Geography, University of Hormozgan

چکیده [English]

Introduction
Erosion involves the retreat or advancement of the coastline, is the one of the recent problems of communities along the coast and the existing infrastructure located near the estuary system. Environmentally, coastal areas are of great importance and value due to their sensitive and productive ecosystems. Short-term or long-term coastline changes are important in the situation and geometry of coastlines and coastal management. Awareness of coastline behavior helps to manage beaches when designing and constructing coastal facilities and determining the safe margin of the coast. This article tries to modeling the changes in the coastline of East and West Bandar jask(southern Iran) in a timespan, a step towards coastal management for the planning and operation of facilities of Jask Port, which can be follow the future development of the area.
 
Methodology
The study area is part of the coast of Jask city located in Jask county in southern Iran. For this purpose, the extent of coastline changes to determine the boundary line between land and water was examined. To be more precise, spectral operators were used in the Arc map environment and Landsat satellite imagery; the next step was to polygonize the shoreline according to the fixed landline on land. In addition, Google Earth satellite imagery was used to examine and mark some case-by-case changes, such as cape changes in the western part of the port of Jask and so on.
 
Results and Discussion
The dynamics of coastlines and their variability (affected by lithology and wave activity), the shape of coastlines and their effect on erosion and location of coastal sediments, resources and location of sediment accumulation and hydrodynamics of areas close to coastlines, the intensity of seasonal winds and its role in transmission Sediment transfer and erosion mechanisms, and ultimately, human activities, are among the factors influencing coastline changes. The shape of the shores was examined using the Hausdorff-Pesikovtch method. Accordingly, the rate of change in the area of polygons on the east coast (progress) is higher than on the west coast (retrograde). The reason for the progress on the East Coast could be the construction of new piers, tidal performance, the shape of the beach and how it is positioned against the waves. Overall, Oman's beaches are uplifted, which could be the reason for the retrograde; however, the drying up of the coast in order to build piers and breakwaters has led to the advance of the coast.
 
conclusion
Prove the existence of progress on the east coast due to the construction of three new piers (after 2006) and the presence of retrograde on the west coast due to the existing natural mechanisms of the region such as the uplift of Oman coast, is the most important finding of this study. The shape of the beach and the way it escapes from the waves due to the prevailing wind direction (from the southeast) on the east coast has intensified the effect of the human factor.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coastline changes
  • Spectral operators
  • Remote sensing
  • Bandar Jask
  • Southern Iran
-اتصالی، رضا(1392)، »بررسی تغییر شکل خط ساحلی و برآورد انتقال رسوب با استفاده از عکس­هوایی و تصاویر ماهواره­ای ومدل­های تحلیلی ( مطالعه موردی : منطقه ساحلی بندرعباس) «، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه هرمزگان، استاد راهنما: مجتبی تجزیه­چی، پایان­نامه ارشد.
-رزم­آرا، سید علی، رزمخواه، فرهاد(1385)، »بررسی موقعیت خط ساحلی در خلیج چابهار با استفاده از داده­های ماهواره­ای «، مجله . علوم زمین، سال پانزدهم، شماره 60، تابستان 1385، صص 80-87.
-آزرم­سا, سیدعلی، جعفری، مهدی( ۱۳۸۴)، »ارزیابی اثرات مورفودینامیک دیوارهای ساحلی بر سواحل مجاور«، ششمین همایش علوم و فنون دریایی، تهران، مرکز علوم جوی و اقیانوسی. https://www.civilica.com/Paper-ICMST06-ICMST06_080.html
-رسولی،علی اکبر، عباسیان، شیرزاد ، جهانبخش، سعید ،1387، »پایش نوسانهای سطح آب دریاچه ارومیه با پردازش تصاویر ماهواره­ای، چند سنجنده­ای و چند زمانه­ای«، فصلنامهمدرسعلومانسانی، دوره 12، شماره 2 ، صص53-71.
-رضوانی، طاهره( 1393)، »بررسی تغییرات خط ساحلی جنوب دریای خزر محدوده بندر انزلی تا دهانه سفید رود با استفاده از تکنیک­های سنجش از دور پیکسل پایه و شی­گرا«، پایان­نامه ارشد گروه فیزیک دریا، دانشگاه هرمزگان، استاد راهنما: حمیدرضا مرادی.
-رنجبر، محسن، ایرانمنش، فاضل(1390)، »مورفودینامیک ساحلی و تغییرات دوره­ای شمال دریای عمان( تالاب­های جزر­ومدی سواحل شرقی تنگه هرمز) «، فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، سال نهم، شماره 31، صص 235-254.
-علوی­پناه، سید کاظم ، رفیعی، امام­عمار، حسینی، سید زین العابدین، جعفر بیگلو، منصور(1385)، »بررسی تغییرپذیری طیفی پدیده­های مختلف پوشش گیاهی و آب با استفاده از سنجش از دور«، پژوهش­هایجغرافیایی، شماره 58، صص58-81.
-کتابداری، محمد جواد ،سلیمانی، کاوه، میرزازنجانی، پوریا، مروتی، رضا(1393)، »نقش و اهمیت مکانیابی بهینه به منظور اجرای پروژه­های ساحلی) مطالعه موردی اسکله بندر گز(«، اولین کنگره ملی ساخت و ارزیابی پروژه­های عمرانی، گرگان، 11 اردیبهشت 1393، صص1-11.
-کوروشی­نیا، علی(1389» (پایش تغییرات خطوط ساحلی با استفااده از GIS وRS  «، مجله بندر و دریا، شماره 175، صص 108-.111
-لرستانی، قاسم(1394)، »بررسی تغییرات خط ساحلی با استفاده از روش پلی­گون تغییرات محدودة مورد مطالعه::قاعده دلتای سفیدرود«، پژوهش­هایژئومورفولوژیکمی، سال چهارم، شماره 3، صص 168-. 180.
-محمدی، نازیلا، آل شیخ، علی اصغر، صداقت، امین، ملک، محمدرضا( 1389)، » روشی جدید در –قطعه­بندی خودکار تصاویر ماهواره­ای با دقت بالا برای استخراج خطوط ساحلی«، نشریه مهندسی دریا، سال ششم، شماره 11 ، صص 25-35.
-نعیمی نظام­آباد، علی، ثروتی، محمدرضا و قهرودی­تالی، منیژه( 1389)، »پایش تغییرات خط ساحلی و لندفرم­های ژئومورفولوژیکی خلیج فارس با استفاده از تکنیک سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی ( مطالعه موردی: منطقه ساحلی عسلویه) ، مجله فضای جغرافیایی، سال دهم، شماره 32، صص 45-61.
-نگارش، حسین، فیضی، مصطفی، طاهری، ابوذر، رحمانی، ماشاالله، نگارش، زهرا)1390)، » ویژگی­های ژئومورفولوژیکی گل­افشان عین و تعیین ترکیب معدنی آب و گل آن با استفاده روش­های فیزیکی و شیمیایی«، جغرافیا و برنامه­ریزی( دانشگاه تبریز)، سال شانزدهم، شماره 37، صص173-202.
-نوحه­گر، احمد، یمانی،مجتبی(1385)،» ژئو مورفولوژی ساحل شرقی تنگه هرمز با تاکید بر فرسایش بادی«، انتشارات دانشگاه هرمزگان.
-یمانی، مجتبی، قدیمی، مهرنوش، نوحه گر، احمد(1392)، »بررسی تغییرات زمانی خط ساحلی شرق تنگة هرمز از طریق تحلیل آماری نیمرخ­های متساوی البعد (ترانسکت« (، پژوهش­هایژئومورفولوژیکمی، سال دوم، شماره 2، صص157-174.
- Albuquerque  Miguel, Espinoza  Jean, Teixeira Priscila, Oliveira Alande, Correa Iran, Calliari Lauro, (2013), “Erosion or Coastal Variability: An Evaluation of the DSAS and the Change Polygon Methods for the Determination of Erosive Processes on Sandy Beaches”, Journal of Coastal Research, Special Issue No. 65, pp1710-1714.
-Benumof BT, Storlazzi CD, Seymour RJ, Griggs GB,. (2000), “The relationship between incident wave energy and sea cliff erosion rates: SanDiego County, California”, Journal of Coastal Research, 17, 1162-1178.
-Benoit Mandelbrot, (1967), “How Long Is the Coast of Britain? Statistical Self-Similarity and Fractional Dimension”, Science, New Series, Vol. 156, No. 3775, pp. 636-638 , Published by: American Association for the Advancement of Science , Stable URL: http://www.jstor.org/stable/1721427
-Boak, E.H. and Turner, I.L., (2005), “Shoreline Definition and Detection: A Review”, Journal of Coastal Research, 21(4), 688–703.
-Collins BD, Sitar N., (2008), “Processes of coastal bluff erosion in weakly lithified sands, Pacifica, California, USA”. Geomorphology, 97, 483-501. DOI: 10.1016/j.geomorph.2007.09.004.
-Cowell PJ, Thom BG., (1994), “Morphodynamics of coastal evolution. In: Carter RWG, oodroffeCD (Eds.) Coastal Evolution”, Cambridge University Press, Cambridge, pp. 33-86.
-Foody, G.M., Muslim, A.M., Atkinson, P.M., (2005), “Super-resolution mapping of the waterline from remotely sensed data”, International Journal of Remote Sensing 26 (24), 5381–5392.
-Henderson, F. M.,( 1995), Enviromental factor and detection of open surface water area with X-band radar imagery.international”, journal of remote sensing, Vol.16, no. 13, pp 2423-2437.
Ingrida Bagdanaviciut, Loreta Kelpsait, Tarmo Soomere, (2015), “Multi-criteria evaluation approach to coastal vulnerability index development in micro-tidal low-lying areas”, Ocean & Coastal Management, Vol.104, pp. 124-135.
-Katz O, Mushkin A., (2013), “Characteristics of sea-cliff erosion induced by a strong winter storm in the eastern Mediterranean”,Quaternary Research, 80, 20-32. DOI:10.1016/j.yqres.2013.04.004.
-Laurence C.Smith., (1997), “Satellite remote sensing of river inundation,stage and discharge: A review”, Hydrological processes.vol .11, pp:1427-1439.
- Li, Xuejie, Damen, Michiel C.J., (2010), “Coastline change detection with satellite remote sensing for environmental management of the Pearl River Estuary, China”, Journal of Marine Systems, No. 82 , pp: 54–S61
-Lisitzin E., (1974), “Sea level changes”. Oceanography Series, 8, Amsterdam: Elsevier, pp: 286.
Pardo-Pascual JE, Almonacid-Caballer J, Ruiz LA, Palomar-Vázquez J., (2012), “Automaticextraction of shorelines from Landsat TM and ETM+ multi-temporal images with subpixel
precision”, Remote Sensing of Environment, 123, 1-11. DOI: 10.1016/j.rse.2012.02.024.
-Paskoff R, Clus-Auby C., (2007), “L'érosion des plages. Les causes, les remèdes”, Institut Océanographique Éditeur: Paris, pp: 184.
-Moore LJ, Griggs GB., (2002), “Long-term cliff retreat and erosion hotspots along the central shores of the Monterey Bay National Marine Sanctuary”, Marine Geology, 181, pp: 265–283. DOI:10.1016/S0025-3227(01)00271-7.
-Niedermeier, A., Hoja, D., Lehner, S., (2005), “Topography and morphodynamics in the German bright using SAR and optical remote sensing data”, Ocean Dynamics, No. 55, pp:100–109.
-Ruiz, L.A., Pardo, J.E., Almonacid, J. and Rodriguez, B., (2007), “Coastline automated detection and multi-resolution evaluation using satellite images”, Proceedings of Coastal Zone 07, Portland, Oregon, July 22-26, p: 5.
-Thebaudeau B, Trenhaile AS, Edwards RJ., ( 2013), “Modelling the development of rocky shoreline profiles along the northern coast of Ireland”, Geomorphology, No. 203, pp: 66-78.
DOI:10.1016/j.geomorph.2013.03.027
-Yamano, H., Shimazaki, H.S., Matsunaga, T., Ishoda, A., McClennen, C., Yokoki, H.,Fujita, K., Osawa, Y., Kayanne, H., (2006), “Evaluation of various satellite sensors for waterline extraction in a coral reef environment: Majuro Atollm Marshall Islands”, Geomorphology, No. 82, pp:398–411.
-Zhao, B., Guo, H., Yan, Y., Wang, Q., Li, B., (2008), “A simple waterline approach for tidelands using multi-temporal satellite images: a case study in Yangtze delta. Estuarine”, Coastal and Shelf Science, No. 77, pp:134–142.
-https: // podaac. jpl. nasa. gov/ Integrated _Multi- Mission_ Ocean _ AltimeterData