نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.

2 دانشیار دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

4 گروه جغرافیای دانشگاه امام حسین، تهران، ایران.

چکیده

رعایت اصول پدافند غیرعامل در مکانیابی تاسیسات زیر بنایی خصوصا مراکز نظامی می‌تواند در شرایط خطر و بحران و هرگونه تهدید نظامی موجب کاهش آسیب‌پذیری و خسارات گردد. عوامل متعددی در این مکانیابی تاثیرگذار می‌باشند که بخش عمده‌ای از آنها عوامل جغرافیای طبیعی (اقلیمی و ژئومورفولوژیکی) می‌باشد. با در نظر گرفتن توسعه شهرها و قرارگیری مراکز نظامی در داخل بافت شهری و عدم رعایت اصول پدافند غیرعامل در جانمایی و ساخت آنها در گذشته و همچنین ضرورت جابجایی اکثر مراکز نظامی موجود در سطح استان در سال‌های آینده اهمیت بررسی موضوع را دوچندان می‌کند که از اهداف اصلی تحقیق می‌باشد. در این تحقیق از دو گروه داده استفاده شده است. داده‌های اقلیمی که از سازمان هواشناسی استان دریافت شده و دیگر داده‌ها که از روی نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی و سازمان‌های مرتبط اخذ گردیده است. در پژوهش حاضر به نقش عناصر آب و هوایی و عوامل موثر دیگر در مکانیابی سایت‌های نظامی پرداخته می‌شود. هدف از شناسایی مناطق مستعد با رویکرد رعایت اصول پدافند غیرعامل می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه‌ای(ANP)  و تحلیل‌هایGIS  می‌باشد. بعد از وزن‌دهی لایه‌ها و همپوشانی آنها و بررسی اصول پدافند غیرعامل، نقشه نهایی جانمایی تهیه گردید و نتایج حاصل بیانگر آن است که در بین عوامل موثر در مکان‌یابی مراکز نظامی در منطقه مورد مطالعه، عوامل اقلیمی بیشترین وزن یعنی 34/0 را به خود اختصاص داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Effective Climatic Elements and Factors in Locating Military Centers of East Azarbaijan Province with Non-Operating Defense Approach

نویسندگان [English]

  • Reza Solimani 1
  • Khalil Valizadeh Kamran 2
  • Davod Mokhtari 3
  • Ali Saeidi 4

1 Department of Geography, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran.

2 Associate professor, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

3 Department of Geography, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

4 Department of Geography, University of Emam Hosain, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Adherence to non-operating defense principles in locating infrastructure, especially military centers, can reduce vulnerability and damage in times of danger and crisis and any military threat. There are several factors affecting this location, most of which are natural geographic (climatic and geomorphological) factors. Considering the development of cities and the placement of military centers within the urban context and the lack of adherence to non-operational defense principles in their placement and construction in the past, as well as the need to relocate most of the existing military centers at the provincial level, the importance of the case doubles. One of the main goals of the research is. Two groups of data were used in this study. Climatic data obtained from the Provincial Meteorological Organization and other data obtained from topographic and geological maps and related organizations The present study deals with the role of climatic elements and other effective factors in locating military sites. The purpose is to identify areas that are prone to non-operating defense principles. The strategic position of the East Azerbaijan Province in northwestern Iran in order to align with the Republic of Azerbaijan and Armenia and the Nakhchivan Autonomous Republic and to position itself on the European and Central Asian communication axis further emphasizes the importance of non-operational defense principles in locating sensitive and military centers. The research method in this research is based on the Network Analysis Process (ANP) and GIS analysis. After weighting the layers and overlapping them and examining the principles of non-operating defense, the final mapping was prepared and the results show that among the factors Effective in locating military centers in the study area, climatic factors have the highest weight (0.34).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Passive Defense
  • Location
  • ANP Network Analysis
  • Climatic Elements and Factors
  • East Azerbaijan
آفتاب و همکاران، 1395، تاثیر عوامل جغرافیایی بر پدافند غیرعامل در مناطق مرزی استان آذربایجان غربی با تاکید بر مکان‌یابی مراکز نظامی؛ پژوهش نامه مطالعات مرزی، سال چهارم، شماره دوم
اصغرپور، م. ج؛ 1377، تصمیم‌گیری چند معیار، ویرایش دوم، مرکز انتشارات دانشگاه امیر کبیر، تهران.
ارسطو، بهروز و هاشمی علیرضا، 1390، مکان‌گزینی ابنیه انتظامی  با رویکرد پدافند غیرعامل، فصل‌نامه دانش انتظامی سمنان، شماره اول
بهرام آبادب، بهروز؛ حنفی، علی؛ داوودی، اعظم؛ 1391، شناسایی قابلیت‌ها و محدودیت‌های ژیومورفولوژیکی منطقه قشم و تاثیر آن در دفاع سرزمینی نیروهای نظامی، دومین همایش جغرافیا، توسعه، دفاع و امنیت، دانشگاه امام حسین.
بیگدلو، مهدی؛ 1390، تاثیر پدافند غیرعامل بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه راهبردی دفاعی، سال نهم، شماره 34، صص، 145-179.
پاینده، نصراله، 1383، مقدمه‌ای اقلیم‌شناسی نظامی و مهندسی رزمی، فصلنامه علوم نظامی شماره 22.
جعفرزاده، جعفر؛ ولیزاده کامران، خلیل؛ 1397، مکان‌یابی پادگان نظامی در شهر اردبیل با رویکرد پدافند غیرعامل (با استفاده از تلفیق سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره)، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 9، شماره 32، صص، 41-52.
جعفرپور، زینا،لعابدین 1367، کاربرد اقلیم در طرح‌های نظامی، مجموعه مقالات سمینار جغرافیای کاربردی و جنگ  صفحات 103 تا 111، تهران.
جمور، محمد، 1393، ارزیابی مکان‌یابی پادگان‌های شهر همدان بر اساس شخص‌های پدافند غیرعامل، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره هفتم، شماره 23.
حنفی، موسوی، 1392، مکان‌یابی مراکز حساس و مهم نظامی در مناطق مرزی ایران و ترکیه با توجه به شاخص‌های هیدروژئومورفوکلیمایی با رویکرد پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی –پژوهشی مدیریت نظامی شماره 51 سال سیزدهم.
حنفی، علی و حاتمی، ایرج، مکان‌یابی مناطق مساعد براس استقرار نیروهای نظامی در منطقه مرزی مهران با استفاده از GIS ف نشریه مدیریت نظامی شماره 49
خمر، غلامعلی؛ مژگان، نگاره، عیسی‌لو، وحید؛ بلوچ، ناهید 1395، مکان‌یابی مراکز انتظامی جدید در شهر مرزی زابل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، علوم و فنون مرزی، سال 7، شماره 1، صص، 47-68.
حافظ‌نیا، محمدرضا، 1381، رابطه متقابل امنیت و دفاع با آمایش سرزمین. مجموعه مقالات آمایش دفاع سرزمینی، تهران، دانشگاه امام حسین )ع( صص 58 – 49
روستایی، شهرام؛ فتحی، محمدحسین؛ فخری، فیروز؛ محمدی‌فر، عادل 1392، تحلیل ژیومورفولوژی مکان­گزینی مراکز نظامی (مطالعه مورردی: دامنه­های غربی کوهستان سهند)، پژوهش‌های جغرافیایی انسانی، دوره 45، شماره 3، صص، 209-228.
سعیدی، علی؛ باقری، حسین؛ شمس، میثم 1392، مکان‌گزینی پادگان نظامی با رویکرد پدافند غیرعامل با استفاده از تلفیق GIS و MCDA (مطالعه مورد: شهرستان تربت جام( مجله سیاست دفاعی. سال بیستم. شماره 84 صص .216 – 193
کالینز جان ام، 1384 جغرافیای نظامی، مترجمین، آهنی محسن، محمدرضا، بهرام، انتشارات دانشگاه امام حسین (ع) تهران
کانران ، حسن و حسینی امینی ، حسن 1391 ، کاربرد پدافند غیر عامل در برنامه ریزی شهری و منطقه ای (مطالعه موردی شهریار ). نشریه فضای جغرافیایی ، فصلنامه علمی  پژوهشی  ف سال دوازدهم شماره 38
غضبان، فریدون 1381، زمین‌شناسی زیست محیطی تهران، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
فتحی، محمد حسین، 1389، تحلیل ژئومورفولوژیکی مکان گزینی مراکز نظامی با استفاده از GIS&RS مطالعه موردی: دامنه‌های غربی کوهستان سهند، پایان‌نامه برای دریافت درجة  کارشناسی ارشد در در رشته جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز
مالچوفسکی، یاچک، 1390، سامانه اطلاعات جغرافیایی و تحلیل تصمیم چند معیاری. ترجمه اکبر پرهیزگار و عطا غفاری گیلانده، چاپ دوم، انتشارات سمت.
مقیمی، ابراهیم؛ یمانی، مجتبی؛ بیگلو، جعفر؛ مرادیان، محسن؛ فخری، سیروس 1391، تاثیر ژیومورفولوژی زاگرس جنوبی بر پدافند غیرعامل در منطقه شمال تنگه هرمز (با تاکید بر مکان‌یابی مراکز ثقل جمعیتی)، فصلنامه مدیریت نظامی، شماره 48، سال 12، صص، 77-112.
موحدی‌نیا، جعفر 1388، اصول و مبانی پدافند غیرعامل، انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
نصیری، محمدرضا، (1388)، ارائه مدل مکان‌یابی مراکز حساس و حیاتی با توجه به اصول پدافند غیرعامل، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی صنایع، گرایش سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه علم و صنعت دانشکده صنایع.
نورانی، ح؛ 1383، مدل‌سازی مکان‌های پایگاه‌های نظامی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و روند تحلیلی سلسله مراتبی AHP، کنفرانس ملی سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و جامعه.
یزدانی، محمد حسن و همکاران، مکان‌یابی جهات بهینه استقرار مراکز نظامی شهر اردبیل از منظر پدافند غیرعامل، 1393، فصلنامه دانش انتظامی اردبیل، دوره اول، شماره سوم
Çimren, E., Çatay, B., Budak, E., 2007, Development of A Machine Tool Selection System Using AHP, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, Vol. 35, No. 3, PP. 363–376.
Changa, K.F., Chiangb, C.M., Chouc, P.C., 2007, Adapting Aspects of GB Tool 2005-Searching for Suitability in Taiwan, Building and Environment, Vol. 42, PP. 310-316.
Garcia-Melon, Monica, Javier Ferris-Onate, Jeronimo Anzar-Bellver, Pablo Aragones-Beltran and Rocio Poveda-Bautista, 2008, Farmland appraisal based on the analytic network Process, Journal of Global Optimization, 42: 143-155.
Callins,JM,1998,Military Geography For Professionals And the
Public. National Defense University Prss Washington, d, c.
harkharia, S. and Shankar, R. 2007. "Selection of logistics service provider: An analytic network process (ANP)", Omega, Vol. 35, No. 3, pp. 274-289.