نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

کیفیت زندگی به عنوان مفهومی ‌برای نشان دادن میزان رضایتمندی فرد از زندگی و به عبارتی معیاری برای تعیین رضایت و عدم رضایت افراد و گروه‌ها، از ابعاد مختلف زندگی است. کیفیت زندگی شهری یکی از مهمترین حوزه‌های مطالعات شهری در کشورهای مختلف است. هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی کیفیت زندگی شهری در شهر شهرکرد می‌باشد. روش این پژوهش، از نظر هدف کاربردی است و از نظر روش‌شناسی به ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی شهری می‌پردازد و ضمنا با رویکرد اکتشافی(علی- معلولی) و تکنیک پیمایشی، بر اساس ماهیت توصیفی– تحلیلی– موردی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شهروندان شهر شهرکرد در سال 1395 به تعداد 190441 نفر می‌باشد که حجم نمونه بر اساس جدول مورگان به تعداد 383 نفر می‌باشد. پرسشنامه تنظیم شده دارای دو بعد کیفیت زندگی شهری با سه زیرمجموعه(اجتماعی، اقتصادی و فیزیکی) با 32سوال و پرسشنامه رضایت شهروندان با 13 سوال می باشد که روایی آن به شیوه صوری بوده که به تایید کارشناسان رسیده و روایی سازه‌ای که بر اساس تحلیل عاملی تاییدی بوده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 83/0 مورد تایید واقع شده است. به منظور تحلیل داده‌ها از روش‌‌های آماری آزمون T-test تک نمونه‌ای با نرم افزار SPSS و تحلیل معادلات ساختاری بر اساس نرم افزار Smart PLS استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که میزان رضایت شهروندان از کیفیت محیط زندگی خود در ابعاد فیزیکی درحد مطلوبی قرار ندارد. همچنین نتایج به دست آمده از معادلات ساختاری نشانگر آن است که شاخص اجتماعی بر رضایت شهروندان با ضریب مسیر 0.19 و مقدار T 2.25، شاخص اقتصادی بر رضایت شهروندان با ضریب مسیر 0.27 و مقدار T 2.74، شاخص فیزیکی بر رضایت شهروندان با ضریب مسیر 0.61 و مقدار T 3.85 و بنابراین کلیه رابطه‌های پژوهش مورد تایید است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The study of physical, social and economic Index effect on quality of life on the level of satisfaction of Shahrekord citizens

نویسنده [English]

  • pezhman mohamadi

Assistant Professor, Department of geography and urban planning, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction
 Quality of life, as a concept, is an indicator of a person's level of satisfaction with life, in other words, a criterion for determining satisfaction and dissatisfaction of individuals and groups with different aspects of life. Quality of urban life is one of the most important areas of urban studies in different countries. In general, according to field research, and information obtained from the municipality, and relevant authorities, and comparison with the introduced standards, by credible sources, the quality of life in the neighborhoods of Shahrekord is low for various reasons. Comprehensive studies are needed in all specialties to serve urban managers and planners for urban development planning. Examining the quality of life in Shahrekord, causes the shortcomings and weaknesses of this city to be realized in this regard, and appropriate plans should be made based on them. Shahrekord, as one of the middle cities of the country, has witnessed a large migration of surrounding towns and villages in recent years and this has caused the quality of life to be somewhat in crisis due to marginalization and the presence and occurrence of people with different cultures. This makes it necessary to examine the quality of urban life in this city. This study aims to investigate and evaluate the quality of urban life in Shahrekord.
Data and Method
The method of this research is applied in terms of purpose, and in terms of methodology, at the same time, with the exploratory approach (causal) and survey technique, it is based on descriptive-analytical nature. The statistical population of this study, including all citizens of Shahrekord, in 2016, is 190441 people. The sample size, according to the Morgan table, is 383 people. The questionnaire has two dimensions of urban quality of life, with three sub-categories (social, economic, and physical), with 32 questions, and the Citizens' Satisfaction Questionnaire with 13 questions, the validity of which is formal, which has been approved by experts. The construct validity, which was confirmed by factor analysis, and its reliability, based on Cronbach's alpha, was confirmed to be 0.83. To analyze the data, statistical methods of one-sample T-test were used with SPSS software, and structural equation analysis based on Smart PLS software was used.
Results and Discussion
The quality of the urban environment is a measure of the quality of the living environment, which is the least desirable for urban life, and one of the factors influencing it is the amount and manner of social services, hierarchy in major urban applications and services, social security in urban spaces, access to urban spaces, location of uses, and the main spaces of the city, urban environment, performance of different parts of the city, ongoing activities in the urban environment, attention to the identity and culture of natives, etc. An important reason for such attention to the (concept) of quality, considering urban planning and design, simultaneously and interactively, is one of the solutions that can achieve the improvement of functional quality in urban spaces. The quality of urban life is usually measured by the mental characteristics of the survey, and assessing the citizens' perceptions and satisfaction of urban life, or by the objective characteristics of secondary data, and rarely by both types of characteristics. Therefore, concern about the quality of modern life is a feature of contemporary society, which can be a function of the quality of the environment. Also, degradation in the quality of the urban environment can be the result of some economic activities.
Conclusion
The results of this study reveal that the results of T-test analyzes show that the citizens of this area, in economic dimensions, which include the indicators of job opportunities, educational facilities, recreational facilities, and health facilities, are in above-average conditions. And from these indicators, the quality of urban life is in an acceptable position. Also, social indicators that include a sense of personal security, satisfaction with life's successes, relationships with neighbors, and satisfaction with a sense of belonging, according to the results obtained, are below the average of quality of life, and physical characteristics, which include satisfaction with aggregation. And waste disposal, green space, and parks, water quality, street condition, public transportation, the traffic situation in city affairs are lower than the average. In general, development planning in Shahrekord should be targeted and tailored to local resources and people's objective and mental needs, to help improve the quality of life of the city's residents. Also, it is necessary to improve the quality of life, as the main goal of urban and regional development projects. The level of citizens' satisfaction with the quality of their living environment is not at the desired physical level. Also, the results obtained from structural equations indicate that research relationships of the social index on citizen satisfaction, with path coefficient 0.19 and T=2.25, economic index on citizen satisfaction, with path coefficient 0.27 and T=2.74, physical index on citizen satisfaction, with a path factor of 0.61 and a value of T=3.85, are validated.      

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of Life
  • Urban Environment
  • Satisfaction
  • Shahrekord
-        اصغری زمانی، اکبر، مصطفایی، هیرش، (1398)، سنجش و پهنه­بندی کیفیت محیط مناطق شهری در بافت میانی مناطق شهری، با استفاده از مدل AHP و شاخص همپوشانی وزنی، مطالعه موردی بافت میانی شهر تبریز، نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، مقاله 1، دوره 23، شماره 69 - شماره پیاپی 23، پاییز ، صص 1-17.
-        اکبری، اسماعیل، امینی، مهدی، (1389)، کیفیت زندگی شهری ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره36، صص 46-23.
-        ایزدی، محمدسعید، (1380)، بررسی تجارب مرمت شهری در ایران با تاکید بر تحولات دو دهه اخیر، فصلنامه عمران و بهسازی شهری، سال دوم، شماره سوم، صص 31-10.
-        باسخا، مهدی، لطفعلی عاقلی کهنه شهری و ارشک مسایلی، ( 1389 )، رتبه بندی  شاخص­های کیفیت زندگی در استان­های کشور، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال نهم، شماره 37، صص 46-23.
-        بحرینی، حسین، طبیبیان، منوچهر، (1377)، مدل ارزیابی کیفیت محیط زیست شهری، مجلة محیط شناسی، دانشگاه تهران، شمارة 21-22، صص 1-24.
-        بزی، خدا رحم، (1386)، اصول و چهارچوب تهیه و تنظیم مقاله، پایان نامه و طرح تحقیق علمی، انتشارات سخن گستر، مشهد.
-        پرندآور, سعید و احمد قربانزاده مقدم، ( ۱۳۹۷)، تحلیلی بر شاخص­های کیفیت زندگی در منطقه چهار شهرداری مشهد، فصلنامه پژوهش های علوم جغرافیایی، معماری و شهرسازی 2 (13)، صص 21-46.
-        پورقربان, عادل، ( ۱۳۹۷)، تحلیل و ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی شهری (مطالعه موردی منظریه تبریز)، ماهنامه پایاشهر 1 (9)، صص 11-24.
-        حاتمی نژاد, حسین و محمدرضا زرافشان(۱۳۹۸)، تحلیلی بر کیفیت زندگی در دیاسپورای شهری (نمونه: محله افغان آباد میبد)، چهارمین کنفرانس بین المللی پژوهش­های نوین در عمران، معماری، مدیریت شهری و محیط زیست، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی –سازمان همیاری شهرداری ها و مرکز توسعه خلاقیت و نوآوری علوم نوین.
-        حاجی نژاد، علی، رفیعیان، مجتبی، زمانی، حسین، (1389)، بررسی متغییرهای فردی مؤثر بر رضایت­مندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی، مطالعه مورد بررسی شهر شیراز، جغرافیا و توسعه، شماره17، صص 36-56.
-        حریرچی، امیرمحمود، میرزایی، خلیل جهرمی ومکانی، اعظم، (1388)، چگونگی وضعیت کیفیت زندگی شهروندان شهر جدید پردیس، فصلنامه ی پژوهش اجتماعی، سال دوم، شماره چهارم، صص 65-45.
-        حسین زاده, رباب و عبدالحسین شه روزی، ( ۱۳۹۷)، ارزیابی کیفیت زندگی شهری مطالعه موردی: بافت فرسوده محلات 14 گانه بندرعباس، چهارمین کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط زیست، شیروان، موسسه پژوهشی رهجویان پایا شهر اترک.
-        حسینی، سیدجواد، حیدری، محمدرضا، (1387)، شیوه­های مؤثر در بازسازی و نوسازی بافتهای فرسوده، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، مشهد مقدس.
-        خادم الحسینی، احمد، حسین منصوریان و محمد حسین ستاری، (1389)، سنجش کیفیت ذهنی زندگی در نواحی شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد، استان لرستان )، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول، شماره 3، صص 56-21.
-        رضویان, محمدتقی؛ ایمان قلندریان و مریم منتظری، ( ۱۳۹۷)، بررسی کیفیت موثر فضاهای شهری بر گردشگری شهری بر اساس مولفه­های خیابانهای کامل(نمونه مورد مطالعه: خیایان امام رضا(ع) مشهد)، کنفرانس عمران,معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، دانشگاه  تبریز - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.
-        ساسان پور, فرزانه و نسترن رضایی، ( ۱۳۹۸)، تحلیل کیفیت زندگی شهرستان­های استان آذربایجان شرقی، چهاردهمین کنگره انجمن جغرافیایی ایران، تهران، انجمن جغرافیایی ایران.
-        شاکری مقدم, مهشاد و سیدکمال الدین شهریاری، (۱۳۹۷)، تعیین کیفیت­های محیطی جهت ارتقا کیفیت زندگی در خیابان شهری، کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، دانشگاه  تبریز - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.
-        شکویی، حسین، (1384)، فلسفه­های محیطی و مکتب­های جغرافیایی، چاپ دوم، انتشارات گیتاشناسی، تهران.
-        شماعی، علی، جان بابانژاد، محمد حسین، زمانی، زهران، (1394)، ارزیابی شاخص­های کاربری اراضی شهری با تأکید بر سرانه مطلوب شهر سالم مطالعه موردی: شهر بابل، نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی، مقاله 9، دوره 19، شماره 54، زمستان ، صص 143-170.
-        فتح­اله دوست, مریم، ( ۱۳۹۷)، بررسی تاثیر فضای سبز بر ارتقاء کیفیت زندگی شهری مطالعه موردی : پارک­های منطقه 12 شهر تهران، اولین همایش بررسی چالش­ها و ارایه راهکارهای نوین مدیریت شهری، تهران، سازمان بسیج شهرداری تهران.
-        قالیباف، محمدباقر، روستایی، مجتبی، رمضان ژاد، مهدی، طاهری، محمدرضا، (1390)، ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: محله یافت­آباد)، انجمن جغرافیایی ایران، سال نهم، شماره31، صص 51-36.
-        گلکار کوروش، (1380)، مؤلفه های سازنده کیفیت محیط شهری، مجله صفه، دانشگاه شهید بهشتی، . ش32، صص 63-54.
-        گلکار، کوروش، (1378)، طراحی شهری: تحلیل تئوری­ها، دانشکده معماری، دانشگاه شهید بهشتی، شماره29، صص 25-1.
-        نجات، سحرناز، (1387)، کیفیت زندگی و اندازه­گیری آن، مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، دوره 4، شماره 2، صص 65-58.
-        نوروزی، مصطفی، مشکینی، ابوالفضل، پورطاهری، مهدی، (1398)، تحلیل شاخص­های ذهنی کیفیت محیط در بافت­های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محله آبکوه مشهد). نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی، 20(58)، صص 279-259.
-        وهابی, مریم و سیدعلی نوری، ( ۱۳۹۷)، بررسی مولفه­های کیفیت محیط در طراحی فضای شهری، کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، دانشگاه  تبریز - دانشگاه شهید مدنی آذربایجان - دانشگاه علمی کاربردی شهرداری تبریز.
-        Balsas, Carlos.J.L(2014): Measuring the livability of an urban center. An exploratory study of key performance indicators planning, practice and research, vol 19, No 1, pp 101-110.
-        Cities plus (2010), “A sustainable urban system”: the long term plan forgreater Vancouver, Canada.
-        Lennard, H. L. (2007). “Principles for the Livable City” in Lennard, S. H., S von Ungern- Sternberg, H. L. Lennard, eds. Making Cities Livable. International Making Cities Livable Conferences. Gondolier Press: California, USA.
-        Mahmoudi, Mohadeseh؛ Ahmad, Faizah؛ Abbasi, Bushra(2018), "Livable streets: the effects of physical problems on the quality and Livability of Kuala Lumpur streets", Cities, volume 43, PP 104-114.
-        Timmer Vanessa and nola- Kate S,. (2012), “THE WORLD URBAN FORUM 2013 Vancouver” working group discussion paper internation center for sustainable cities.
-        Vallance. s. et al(2011), what is social sustainable ility?A clarification ofconcepts. Geoform42. pp342-348,Journalhome page. www. elsevier. com/locate/geoforum.
-        Wheeler, (2001), Planning Sustainable and livability cities, Stephen;