نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• ولی رضاپور ¹
• میر سعید موسوی ²
• بهمن هادیلی ³

¹ دانشجوی دکتری گروه برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

² استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز

³ استادیار دانشگاه تبریز گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری

چکیده

چکیده
هدف این مقاله بررسی میزان تأثیر پذیری رویکرد سازماندهی فضایی شهری و منطقه‌ای کلان شهرهای ایران بر اساس تغییرات ساختارهای اقتصادی عصر جدید با تاکید بر کلان شهر تبریز است. زیرا به نظر می‌رسد در شرایط عدم تطابق ساختار فضایی کلان شهرها، که عامل رشد اقتصادهای ملی و ارتقاء دهنده جایگاه بین المللی و جهانی کشورها هستند، با نقش و عملکرد متناسب با تغییرات ساختارهای روز اقتصادی جهان، با مشکل تناقض‌های کالبدی نسبت به نقش بایسته‎شان مواجه شده و راه جهانی شدن کشور از طریق شهرهای بزرگ برای آن‌ها مسدود خواهد شد. در این مقاله، اصول پایه‌ای برای برنامه ریزی فضایی شهری و منطقه‌ای و ضرورت توجه به نقش و جایگاه کلان شهرها با استفاده از آرا و نظریه پردازی‌های صاحب نظران این حوزه از جمله دانیل بل، فریتز ما کلوپ، آلوین تافلر، فرانک و بستر، یونجی ماسودا، سیمون نورا، آلن منک، مارک اوری پورات و مانوئل کاستلز که دارای دیدگاه‌های مرتبط با جامعه اطلاعاتی هستند، بررسی شده و مبانی نظری طرح‌های توسعه و عمران کلان شهر تبریز مورد مقایسه تطبیقی قرار گرفته است. پژوهش حاضر براساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بوده و روش گردآوری داده‌ها، به صورت پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل خبرگان و متخصصان برنامه‌ریزی شهری کلان شهر تبریز و نمونه آماری این تحقیق 28 نفر از خبرگان و متخصصان برنامه‌ریزی شهری به شیوه نمونه‌گیری غیرتصادفی و هدفمند انتخاب شده اند. هم چنین در تجزیه و تحلیل این مقاله از روش تحلیل محتوایی، تطبیقی و آزمون استفاده شده است. عمده‌ترین یافته‌های مقاله عبارتند از: ویژگی‌های سازمان فضایی کلان شهرها بر اساس الزامات جامعه اطلاعاتی و میزان استفاده از پارادایم اطلاعات در تدوین انگاره‌ها و اسناد طرح‌های توسعه و عمران شهری و منطقه‌ای کلانشهر تبریز که از سال ۱۳۶۸ به امروز تهیه شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

• کلید واژه ها: کلان شهرها
• سازماندهی فضایی
• برنامه ریزی فضایی
• جامعه اطلاعاتی
• جهانی شدن

موضوعات

• برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Study of spatial planning challenges of Iranian metropolises with the focus on the new economic system (case study of Tabriz metropolis)

نویسندگان [English]

• Vali Rezapour ¹
• Mir saeed Moosavi ²
• bahman hadili ³

¹ PhD student Department of Urban Planning, University of Tabriz

² Departement of Urbanism, Tabriz Branch , Islamic Azad Univesity, Tabriz, Iran

³ Assistant professor of Tabriz University Department of geography and urban planning

چکیده [English]

Introduction
The purpose of this article is to investigate the effectiveness of the urban spatial organization approach and metropolitan areas of Iran based on changes in modern economic structures with emphasis on the metropolis of Tabriz. Because it seems that in the conditions of incompatibility of the spatial structure of metropolises, which are the cause of growth of national economies and enhance the international and global position of countries, with the role and function commensurate with the changing structures of the world economy, the problem of physical contradictions They will face and the way to globalization of the country through big cities will be blocked for them.
Methodology
In this article, the basic principles for urban and regional spatial planning and the need to pay attention to the role and position of metropolises using the opinions and theories of experts in this field such as Daniel Bell, Fritz Ma Klopp, Alvin Toffler, Frank & Bed, Youngji Masuda, Simon Nora, Alan Monk, Mark Avery Pourat and Manuel Castells, who have views related to the information society, have been studied and the theoretical foundations of Tabriz metropolitan development plans have been compared.
Results and Discussions
 In terms of methodology, data collection and analysis has been descriptive and secondary analysis, which has advanced the research work under the branches of survey and case study.Also, in the analysis of this article, content analysis, comparative and test methods have been used.
Conclusion
The main findings of the article are the characteristics of metropolitan space organization based on the requirements of the information society and the use of information paradigm in compiling the ideas and documents of urban development plans and regions of Tabriz metropolis that have been prepared since 1989.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: metropolises
• spatial organization
• spatial planning
• information society
• globalization