نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه معماری دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران

2 مدرس مدعو و دکتری شهرسازی اسلامی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

برندسازی شهری همزمان با محوریت جهانی سازی مفهومی پرکاربرد شده و در سطوح ملی و بین المللی افزایش یافته است؛ ولی بنظر می رسد این موضوع پیشتر در شهرهای تاریخی ایران نیز نمود داشته و بطور سنتی از ظرفیت های القاب برای پیشبرد برخی اهداف شهرها در ایران بهره برده شده است. القابی مانند دارالخلافه، دارالسلطنه، دارالارشارد و امثالهم، از برندهای سنتی در ایران می باشد. فرض در این پژوهش بر این است: اختصاص القاب به شهرهای کهن ایرانی در دوره های پیشین عملکرد و تاثیر مشابهی نظیر برندسازی مکان را در ساختار شهری داشته است. روش پژوهش، تفسیری-تاریخی و ابزار گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، اسنادی و متون تاریخی و براساس تحلیل محتوا است. برای نمونه موردی شهر تبریز با لقب دارالسلطنه دوره قاجار انتخاب گردید؛ این لقب تبریز را تبدیل به ولیعهدنشین نمود و بعد از تهران موقعیت سیاسی پیدا کرد. در راستای ارزیابی فرضیه پژوهش در ابتدا به مطالعه برندسازی مکان، مولفه ها و معیارهای ارزیابی در شهر پرداخته و در ادامه پژوهش نمونه موردی ارزیابی گردیده است. مطالعه نمونه موردی در قالب مولفه های برندسازی مکان مستخرج از چهارچوب نظری تحقیق می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد در شهرهای تاریخی ایران تاثیرات مشابه در الحاق برند(نمانام) به شهرهای ایرانی و برندسازی مکان بوده و صحت فرضیه پژوهش را نشان می دهد. این امر می تواند در ارائه سیاست ها و تصمیم های مرتبط با موضوع برندسازی در شهرهای ایرانی، ضرورت یک بازنگری و رجوع به گذشته (زمینه، هویت بستر جغرافیایی، اصالت بومی و ...) را به منصه ظهور رساند. در پایان نیز پیشنهاداتی درباب برندسازی برپایه نمانام کهن شهر تبریز آورده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The place of branding in the developments of historical Iranian-Islamic cities Case study: Tabriz Dar-ol-saltaneh during Qajar period

نویسندگان [English]

  • Ahad Nejad Ebrahimi 1
  • masoumeh ayashm 2

1 Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tabriz Islamic Arts University, Tabriz, Iran.

2 Lecture of Urban Development, Faculty of Architecture and Urban Development, Islamic Art University of Tabriz, Iran

چکیده [English]

Introduction
Urban branding is a well- meaning concept with at the same time as the globalization approach and has increased competitiveness between cities at national and international levels. Place branding is a strategic tool and method about sharing a competitive advantage and the city index to be on the path to future development. The most important principle in urban branding is to highlight the historical values, natural beauties, cultural, economic and social infrastructure of cities. Conscious branding gives cities a new identity. In the modern age of globalization of symbols and places, cities make efforts to describe their distinctive feature. In addition to the factors of urban economy and development of urban infrastructure, factors such as: quality of life of citizens, urban aesthetics and planning for local development are among the development criteria. Brand City is a placeholder image and package that emphasizes the unique features of the city; So that the city can be ahead of other competitors in the competition. but this does not seem to be a new phenomenon, and historical cities in Iran have always tried to traditionally use the capacity of the titles to advance their own goals.
Data and Method
The hypothesis in this study is: "assigning titles to ancient Iranian cities in previous periods has had a similar effect and effect, such as the concept of place branding in the urban structure". The method of the research, the historical-interpretive research method and the information gathering tool were library, documentary and based on content analysis and historical texts. For a closer examination of the subject, the city of Tabriz with the title of Dar-ol-saltaneh's in the Qajar period was selected which this title turned Tabriz city to a place for crown prince and Tabriz got a better political position after Tehran.
Results and Discussion
Tabriz political Importance along with the Spatial-Geographical Importance of the city, due to the East-West trade route, Dar-ol-saltaneh of Tabriz, was turned the gateway to the arrival of modernity and communication with the overseas. In order to evaluate the research hypothesis, at first studied the place branding, the components and the criteria for evaluating its effects in the city and in the following, a case study has been reviewed and evaluated. A case study analysis was in the form of place branding components, it should be extracted from the theoretical framework of the research. The components of location branding in the present research model include four axes: Imagery, Identity and Related Issues, Environmental Qualities, especially Urban Qualities, and finally Socio-Cultural Issues. The imagery component focuses on information and advertising around the site in question. The identity component in the urban context address issues arising from the context and affecting identity. In this component, special emphasis is given to the particular distinction that exists in place and which forms part of the identity of the people and the identity of the place. The component of environmental quality, especially urban quality, studies the physical characteristics and physical elements that influence the structure of the city. Finally, the component examines socio-cultural issues, cultural and social contexts, special events and events, and seeks to promote and present them as an important and influential component.
Conclusion
It is imperative to point out that all of these components do not require at first; urban branding is a time-consuming process that begins with a set of capacities and potentials in the context of the study, and over time other values and components are added to it. The results of the research show that in the historical cities of Iran, got a title has the similar effects to the Iranian cities with the place branding effect and and show the validity of the research hypothesis. Increasing the environmental qualities, especially urban qualities in the city of Tabriz, establishing socio-cultural issues and the manifestation of these developments in the late Qajar, improving the quality of mental image of individuals and identity in the Qajar period and finally desirable illustrations of the Qajar city of Tabriz in documents Foreign and Iranian are among the important events and developments. In other words; Dar Al-Saltanah brand in the Qajar period in the city of Tabriz caused significant changes and changes that the environmental qualities, socio-cultural issues, identity and imagery in this city grew and developed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban branding
  • Brand
  • Qajar period city
  • Tabriz Dar-ol-saltaneh
احمدپور، مریم (1395): برندسازی شهری و نقش آن در خلق شبکه شهری جدید؛ راهبردی آمایشی، مبتنی بر توسعه درون زا با نگاه به فرصت های بیرونی مطالعه موردی برندسازی شهر تهران، همایش آمایش سرزمین، جایگاه خزر و چشم انداز توسعه گیلان، گیلان.
افشار سیستانی، ایرج (1369): نگاهی به آذربایجان شرقی «مجموعه ای از اوضاع تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی است»، تهران : چاپ بهمن.
ایمانی، محمدحسین و ایوبی، حمید (1389): عوامل موثر بر ارزش ویژه برند در مقصد گردشگری شهر یزد، فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره 13، صص 137-113.
بلیلان، لیدا (1393): بررسی تحول ساختار فضایی شهر تبریز در دوره قاجاریه با استناد به نقشه های تاریخی، دوفصلنامه علمی-پژوهشی تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، شماره هشتم، صص 55-33.
بلیلان، لیدا (1397): دارالسلطنه ی تبریز پایتخت ناشناخته مزارات ایران، تبریز: انتشارات دانشگاه آزاد تبریز.
بهاری، نادر و آقازاده، هاشم و روشندل، طاهر و صدقی، شهرام (1396): طراحی الگوی برندسازی شهری برای توسعه کارآفرینی (مورد مطالعه: شهرستان گرمی)، نشریه توسعه کارآفرینی، دوره 10، شماره 2، صص 240-221.
تابانی، حبیب الله (1379): تبریز از نگاهی دیگر. تبریز : انتشارات نوبل.
جباری، صداقت و اسداللهی، مصطفی و خضریان، سیمین (1398): پژوهشی در برندسازی استراتژیک شهری، مطالعه میزان اثربخشی و طرح هویت بصری آن، نشریه هنرهای زیبا، دوره 24، شماره2، صص 26-15.
حیدری، رحیم و صنوبر، ناصر و سعدلونیا، حسین (1394): تحلیلی بر نقش تصویر برند بر توسعه گردشگری شهری مطالعه موردی کلان شهر تبریز، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال ششم، شماره بیست و دوم، صص 94-79.
دانکن، تام (1385): ارتباطات یکپارچه بازاریابی، ترجمه: بهرام رضازاده و کیوان قاسمبگلو، تبریز، انتشارات یاس نبی.
دیواندری، علی و اخلاصی، امیر (1390): طراحی مدل بومی برندسازی برای کلان پروژه های چند منظوره کشور و پیاده سازی و آزمون آن در یک مجموعه چند منظوره، فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، سال دوم، شماره دوم، تابستان، صص20-1.
دیولافوا، مادام (1361): سفرنامه دیولافوا، مترجم: فره وشی، چاپ دوم، تهران، خیام.
رستمی، مصطفی (1390): طبقه بندی جلدهای روغنی تبریز عصر قاجار از حیث طرح و نقش به کار رفته با تأکید بر آثار موجود در موزۀ قرآن و کتابت مسجد صاحب الامر، نشریه کتابداری و اطلاع رسانی، دوره 14، شماره 2، صص 320-299.
روستا، احمد و همکاران (1395): مدلی برای برندسازی شهری در ایران براساس نظریه داده بنیاد، نشریه مدیریت برند، دوره3، شماره 5، صص68-41.
زرگری نژاد، غلامحسین (1384): عباس میرزا، نخستین معمار بنای نظام جدید در ایران معاصر، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، صص 111-79.
شمیم، علی اصغر (1342): ایران در دوره قاجاریه، تهران، ابن سینا.
صفامنش، کامران (1379): شرح و تفسیر نقشه خریطه تبریز در حال انقلاب به تاریخ رمضان 1326 ه.ق، نشریه فرهنگ و هنر، شماره 31و 32.
طباطبایی نسب، محمد و ضرابخانه، فرزانه و اسدیان، فائزه (1394): تحلیل ارتباط مشاکرت پایدار گردشگران و ارزش ویژه برند مقصد گردشگری (مطالعه موردی شهر اصفهان)، نشریه مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، شماره هفتم، صص 188-167.
علی الحسابی، مهران و مرادی، غلامرضا (1399): تحلیل نظری ارتباط مولفه های تصویر شهر و برندسازی شهری، نشریه باغ نظر، دوره 17، شماره 83، صص 74-63.
عمرانی، بهروز و اسمعیلی سنگری، حسین (1385): بافت تاریخی شهر تبریز. تهران: انتشارات سمیرا.
فخاری تهرانی، فرهاد و پارسی، فرامرز و بانی مسعود، امیر (1385): بازخوانی نقشه های تاریخی شهر تبریز، چاپ ترسیم، ناشر: شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، تهران.
فلاندن، اوژن (1838): سفرنامه فلاندن، ترجمه: حسین نور صادقی، تهران، انتشارات اشراقی، 1356.
فیضی، سلمان و حیدری، رحیم و روستایی، شهریور (1398): بررسی تاثیر برندسازی مقاصد بر توسعه گردشگری (مورد مطالعه: کلانشهر تبریز)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 20، شماره 59، صص 252-229.
قربانی، صالح و عجملو، لیلا و احمدی، سمیه (1394): بررسی برندسازی شهری و عوامل هویت مند آن در راستای ارتقای گردشگری پایدار در زنجان، پایتخت شور حسینی، اولین همایش ملی گردشگری، جفرافیا و محیط زیست پاک، همدان.
کوین لین، کلر (1389): مدیریت استراتژیک برند، ترجمه: عطیه بطحایی، تهران، سیته.
کمانرودی، موسی. (1393). آسیب شناسی مدیریتی جهت گیری های برنامه ای و اجرایی هویت یابی و برندسازی شهری تهران، ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری.
مجیدی، موسی و سرداری نیا، الهام (1388): نقش ابزارهای نوین اطلاع رسانی در تبریز در دوره قاجار، فصلنامه دانش شناسی، سال دوم، شماره ( 6) پاییز.
محمودی آذر، شیرزاد و داود پور، زهره (1398): بررسی نقش برندسازی شهری در تحقق مفهوم شهر خلاق، نشریه ساختارو کارکرد شهری، شماره 18، صص 141-109.
مشکور، محمدجواد (1375): نظری به تاریخ آذربایجان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران.
مظفری، گ (1391): برندسازی و دیپلماسی شهری. نشست تخصصی برندسازی شهری 23 و 24 خردادماه سال 1391.
منصوری، سید امیر و محمدزاده، شبنم (1396): تحولات سازمان فضایی شهر تبریز از اوایل اسلام تا دوره قاجار، نشریه باغ نظر، شماره 51.
منوریان، عباس و ابوئی اردکان، محمد و پورموسی، سیدموسی، رحیمیان، اشرف (1392): مدل فرآیندی برندسازی شهری برای کلانشهرهای ایران، مجله چشم اندازهای مدیریت دولتی، شماره 13.
موحد، علی و امانپور، سعید و نادری، کاوه (1391): بازاریابی گردشگری شهری بر اساس برندیابی با مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مطالعه موردی: شهر کرمانشاه، مجله علمی تخصصی برنامه ریزی فضایی، سال اول، ش 3، صص 36-17.
موسوی، نجم الدین و سپهوند، رضا و شریعت نژاد، علی (1396): تبیین مولفه های برندسازی شهری با تاکید بر صنعت گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان خرم آباد)، نشریه گردشگری و توسعه، سال ششم، شماره 4، صص 179-160.
مینورسکی، ولادیمیر (1337): تاریخ تبریز، ترجمه: عبدالعلی کارنگ، انتشارات کتابفروشی تهران.
نادرمیرزا (1303): تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز، انتشارات ستوده، تبریز.
نوریان، فرشاد و میکایی، مهدی (1397): مدلسازی تصویر شهر در جهت مشخص شدن اولویت برندسازی شهری، نشریه هنرهای زیبا، دوره 23، شماره1، صص 40-31.
Anholt, S. (2006). The Anholt-GMI city brands index: How the world sees the world's cities. Place Branding and Public Diplomacy, 2(1), 18-31.
Avraham, E., Ketter, E. (2008). Media Strategies for Marketing Places in Crisis: Improving the Image of Cities, Countries, and Tourist estinations. Butterworth Heinemann.
Decline, J. (2010).A Shared Vision on City BrandinginEurope.http://www.eurocities.eu.
Dinnie, K. (2011). City branding: theory and cases. Palgrave macmillan.
Rainisto,S.2003. Success Factors of Place Marketing: a Study of Place Marketing Practices in Northern Europe and the United States Helsinki University of Technology, Institute of Strategy and International Business.
Tataroğlu, Nihal &Karataş, Aslı & Erboy, Nedret (2015): An Evaluation On The Process of Being A Brand City Of Muğla, 4th International Conference on Leadership, Technology, Innovation and Business Management, pp 114-125.
Ločmele, Gunta & Mousten, Birthe. (2016). A tale of two re-branded cities: Riga, Latvia and Aarhus, Denmark. Procedia - Social and Behavioral Sciences 231. pp 208 – 215.
Rehan, Reeman Mohammed. (2014). Urban branding as an effective sustainability tool in urban development. HBRC Journal. No 10. pp 222-230.