نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور تهران ایران

2 استادیار، جغرافیا و برنامه ریزیروستایی، دانشگاه پیام نور، تهران- ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه استانبول تکنیک استانبول، ترکیه

4 دانشجو کارشناسی ارشد امایش شهری دانشگاه پیام نور تهران ایران

چکیده

در طول چند دهه گذشته توجه به پایدار اجتماعی در سطح محلات شهری تبدیل به یک الگوی برنامه ریزی مهم در کشورهای پیشرفته شده است. هدف این پژوهش ارزیابی پایداری اجتماعی محلات شهری منطقه 15 شهر تهران با تاکید برشاخص اختلاط کاربری اراضی است. اختلاط کاربری ها و توزیع فعالیت ها از عوامل تاثیرگذار بر الگوهای پایداری اجتماعی در سطح محلات شهری است .این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، شاخص های اختلاط کاربری مؤثر بر پایداری اجتماعی در ۵شاخص دسترسی پذیری به کاربری ها، نحوه توزیع کاربری ها، تنوع و برابری کاربری ها، قدمت و سازگاری کاربری ها، ملاحظات طراحی در برنامه ریزی کاربری ها تعیین شدند. جامعه‌آماری مدیران و کارشناسان شهری وساکنین محلات مورد مطالعه است. . ابتدا میزان اختلاط کاربری هر یک از محله های شهر از طریق ضریب آنتروپی شانون محاسبه وشاخص های مورد مطالعه در محلات ، با استفاده ازتکنیک کوپراس رتبه بندی شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد مقدار بتای شاخص دسترسی پذیری به کاربری های(485/0β=)، تراکم کاربری ها(482/0β= )و نحوه توزیع کاربری ها(479/0 β= )به ترتیب بیشترین اهمیت را در سطح پایداری اجتماعی محلات مورد مطالعه دارند و محلات مورد مطالعه از نظر پایداری اجتماعی سطوح متفاوتی دارند؛ به طوری که محلات افسریه شمالی (23/98) و افسریه جنوبی (83/96) و کیان شهر شمالی(23/84) از لحاظ شاخص های اختلاط کاربری اراضی بهترین وضعیت را دارند و محلات هاشم آباد با (043/27 NJ= )و مینایی با (43/22 NJ=) در بدترین وضعیت قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Title: Assessing the social sustainability of urban neighborhoods with an emphasis on composition of land use (Case study of 15th district of Tehran

نویسندگان [English]

  • ESMAEL NASIRI HENDEH KHALEH 1
  • fazlollah esmaeili 2
  • REYHANEH YOUNESI SANDI 3
  • hassan nezafat takleh 4

1 Esmal nasiri hendehkhalel associat professor at geography and urban planning in payame nor university tehran–iran

2 Assistant Professor, Geography and Rural Planning, Payame Noor University tehran iran

3 Master student of Istanbul Technical University

4 Master student of Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction
Over the past few decades, the social sustainability of urban areas has become an important planning model in developed countries. The present study aims to assess the social sustainability of urban neighborhoods in District 15 of Tehran with an emphasis on the land-use mix index. The land-use mix and distribution of activities are among the factors affecting the social sustainability of urban neighborhoods. These two factors are examined with items such as accessibility of land-uses, distribution of land-uses, diversity and equality of land-uses, age and compatibility of land-uses, design considerations in land-use planning are examined. And social sustainability, as a dependent variable, is investigated at the urban neighborhood level with items such as involvement and empowerment of local communities, sense of belonging to neighborhoods, security and health, capital and social solidarity, the cultural identity of neighborhoods, vitality of neighborhoods, social accountability and sense of neighborhood.
Data and Method
The present study is applied, descriptive-survey research in which data are collected using both library and field studies. Using a library study, the required indices are extracted by reviewing relevant studies and theories on land-use mix and sustainability. First, the land-use mix measure of each neighborhood is calculated using Shannon entropy and the studied indices in the neighborhoods are ranked using the COPRAS method. Due to the lack of a standard questionnaire on the research subject, a researcher-made questionnaire is used. The statistical population includes urban managers and experts as well as the residents of the study areas. The sample size is estimated to be 385 using Cochran's formula. The questionnaires are distributed according to the population of the neighborhoods. The reliability of the questionnaire is estimated to be above 0.8 using Cochran's alpha, indicating that the items or questions are fully related to each other. To analyze the relationships between variables. Spearman's correlation coefficient, descriptive and inferential statistical methods such as one-sample t-test and Kruskal-Wallis test, are used in SPSS software.
 
Results and Discussion
 
In total, 81.2% of the respondents are men and 17.9% are women. Most of the respondents are in the 38-52 age group. The results of Shannon entropy show the weights of each land-use mix index, with the greatest weight (0.9943) for the component of accessibility to land-uses and the least weight (0.7542) for the component of design considerations in land-use planning. The studied neighborhoods are at different levels in terms of social sustainability; so the neighborhoods of North Afsariyeh (NJ= 98.23), South Afsariyeh (NJ= 96.83), and North Kianshahr (NJ=84.23) have the best situation in the land-use mix indices while the neighborhoods of Hashemabad (NJ = 27.043), and Minayi (NJ = 22.43) are in the worst condition.
 
Conclusion
The results of the research show that in the studied neighborhoods, "accessibility to land-uses" (β = 0.485), "the density of land-uses" (β = 0.482), and "the distribution of land-uses" (β = 0.479) are the most important indices of social sustainability, respectively. The social sustainability of urban neighborhoods is affected by several factors, one of which is the land-use mix index. The present study is conducted to investigate the social sustainability of urban neighborhoods in District 15 of Tehran with an emphasis on the effectiveness of the land-use mix index. To investigate the social sustainability of neighborhoods, the following indicators are studied: involvement of local communities, sense of belonging, security, social capital, cultural identity, vitality, and social accountability. Moreover, to investigate the impact of the land-use mix index on social sustainability, the following indicators are investigated: accessibility of land-uses, land-use density, distribution of land-uses, land-use diversity, age, and compatibility of land-uses, are design considerations in land-use planning. Weighting land-use mix indices using Shannon entropy shows that the greatest weight (0.9943) belongs to the "accessibility of land-uses" component. In the next step, in order to measure the social sustainability of urban neighborhoods, the VIKOR method is used.

کلیدواژه‌ها [English]

  • land use mixing
  • social sustainability
  • urban neighborhoods
  • district 15 of Tehran
  • اسماعیل زاده، حسن (1398) تحلیل ارتباط هوشمند سازی و پایداری در فضاهای شهری (مطالعه موردی منطقه 6 شهر تهران) نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، شماره68، صص 1-21.
  • امانپور، سعید،سجادیان، ناهید و مدانلوجویباری، مسعود (1396) تحلیل و مدل سازی شاخص­های کارآمد بازار زمین در پایداری شهری موردشناسی، منطقه 12 شهرداری تهران، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، شماره62،صص1-21.
  • پژوهان، موسی، الیاس زاده مقدم، نصرالدین، فتحی سمیه (1392 )، بررسی تطبیقی نظام­های کاربری زمین شهری از دیدگاه دو پارادایم مدرنیسم و پست مدرنیسم، فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی، دورهی 45، شمارهی 2،. صص 36
  • پور احمد، احمد ؛ حاتمی نژاد، حسین : زیباری، کرامت الله ؛ فرجی سیکبار. حستعلی : وفایی، ابوذر(۱۳۹۳) بررسی و ارزیابی کاربری اراضی شهری از منظر عدالت اجتماعی (مورد مطالعه: کاشان). فصلنامه آمایش سرزمین، دوره عمه شماره ۲، صفحات ۱۷۹-۲۰۸.
  • پورمحمدی، محمدرضا قاسمی، معصومه و سالکی ملکی، محمد علی (۱۳۹۳) مطالعه و ارزیابی بافتهای مختلف شهری با رویکرد متور توشهرگرایی (نمونه موردی شهر تبریز). فصلنامه مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، دانشگاه اصفهان، شماره بیست و یکم، صفحات ۴۲-۲۱.
  • جاکوبز، جین، ( 1386 )، مرگ و زندگی شهر های بزرگ آمریکایی، مترجمان: حمید رضا پارسی و آرزو افلاطونی، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران، ایران.
  • حسینی، سیدهادی و على آبادی، کاظم ؛ حمیدیان، علیرضا(۱۳۹۴)، تحلیلی بر ارزیابی کیفیت پایداری اجتماعی در نواحی دو و سه شهر سبزوار، جغرافیا و آمایش شهری منطقه­ای، شماره ۱۴: ۴۷- ۷۰.
  • خاتمی، سید یحیی، مولایی، اصغر ( 1391 ). بررسی رویکردهای نوین در کاربری پایدار زمین شهری، دومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست،دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران.
  • روستایی،شهریور، علی اکبری، اسماعیل، حسین زاده، رباب (1399) بررسی رابطه تراکم جمعیت و پایداری اجتماعی مورد مطالعه شهر ارومیه، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 73، صص 219-235
  • زیاری، کرامت الله؛ فرهادی خواه، حسین؛ آروین، محمود (1395)، سنجش پایداری اجتماعی محله ای مطالعه موردی: محله سنگلج و ضرابخانه شهر تهران ، فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، سال 11، شماره 36، پاییز 1395، صص. 18
  • طالعی، محمد، ( 1385 )، سامانه حامی برنامه ریزی جهت ارزیابی پیامدهای ناشی از GIS مبتنی بر کاربری های تفضیلی شهری، رساله دکترا، مسگری، محمد سعدی، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران.
  • عمرانی پور، علی، محمد مرادی، اصغر (۱۳۹۰). تحلیلی بر ویژگی­های محیط در تظربه شخصیت اریکسون .آرمان شهر شماره ۷. پاییز و زمستان، صفحات ۵۰-۴۱ ۶۴.
  • فرجام،رسول؛ سلیمانی، محمد؛ تولایی، سیمین؛ رفیعیان، مجتبی و موحد، علی .( 1392 ). توسعه شهری مبتنی بر ترکیب کاربری ها؛ مروری بر ادبیات دانشگاهی آن در ایران؛ فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، ش 12، بهار 1392 صص 23-48
  • قربانی، رسول و همکاران ( 1393). نگرشی بر الگوهای نوین آمایش شهری، چاپ اول، تبریز، انتشارات فروزش.
  • Assefa, G., and Frostell, B., 2007, Social sustainability and social acceptance in technology assessment: A case study of energy technologies: Technology in Society, v. 29, iss. 1, p. 63-78.
  • Becker, H.A., (2001). Social impact assessment. Eur. J. Oper. Res. 128 (2), 311 e321.
  • Butler, Williams (2011). MIXED USE IN HISTORIC STRUCTURES: A PATH TO THE FUTURE, A LINK TO THE PAST, MASTER THESIS OF HISTORIC PRESERVATION, The University of Georgia.
  • Chiu, R., (2003). Social Sustainability, sustainable development and housing development: The experience of Hong Kong. In R. Forrest & J. Lee (eds.), Housing and social change: East-west perspectives, Routledge.
  • Davidson, Kathryn., (2009). A critical assessment of urban social sustainability, School of Natural Built Environment, The University of South Australia, City East Campus, North Terrace Adelaide.
  • DeLisle, James R. & Grissom, Terry V. (2011). An Empirical Study of the Efficacy of Mixed- Use Development: The Seattle Experience, Journal of Real Estate Literature, Vol. 21, ,1, pp:1-10
  • Dempsey, N., Brown, C., and Bramley, G. (2012). The key to sustainable rban development in UK cities? The influence of density on social sustainability. Progress in Planning, 3: 77, UK.
  • Dong, Y.H., & Ng, S.T., (2015). A social life cycle assessment model for building con-struction in Hong Kong, Int. J. Life Cycle Assess, 20 (8), 1166 -11 8 0.
  • Hirt, Sonia (2007). the mixed-use trend: planning attitudes and practices northeast Ohio, Journal of architectural and planning research. 24:3. Pp 224-246.
  • Hoek, Joost W. van (2008). The MXI (Mixed-use Index) as Tool for Urban Planning and Analysis.
  • Hoppenbrouwer, Eric, Louw, E., (2005), Mixed-use Development: Theory and Practice in Amsterdam’s Eastern Docklands, European Planning Studies, Vol. 13, No. 7, p.p. 967-983.
  • Javadi, GH., Taleiei, M., Karimi, M. (2013), Development of the model for assessing the effects of urban land use mixing based on spatial indices and analyzes, Journal of Geography and Urban-Regional Development, No. 8, pp. 84-64
  • Kaiser, E. J., D. R. Godschalk, and F. S. Chapin, Jr (1995). Urban land use planning. 4th edition, University of Illinois Press, Urbana, Illinois,
  • Koster, Hans (2010). The Impact of Mixed Land-Use, a hedonic analysis of the effects of mixed
  • KOTHARKAR, RAJASHREE, BAHADURE, SARIKA (2012) Mixed Landuse and Sustainable Urban Development, A Case Study of Nagpur, PLEA2012 - 28th Conference, Opportunities, Limits & Needs Towards an environmentally responsible architecture Lima, Perú 7-9 November 2012
  • Long, Danial, (2003). A Toolkit of Indicators of Sustainable Communities. Liverpool: John Moores University, Housing Corporation and European Institute for Urban Affairs.
  • Masihimoradi, A. (2004), Achieving Sustainable Urban Formation, Vol. 1, Sustainability and Transportation, Urban Planning and Publication.
  • Miller, Jeff. Miller, Nancy A. (2003). Defining Mixed-use Development, pp:11-17.
  • Nabil, Noah Ahemd, Abd Eldayem, Gehan Elsayed (2014). Influence of mixed land-use on realizingthe social capital, HBRC Journal
  • Pourmohammadi, M.R., Ghorbani, R. (2003), Dimensions and Strategies of Urban Space Compression Paradigm, Modarres Magazine, Volume 7, Issue 2.
  • urban development (TND), Tehran Renovation Organization Magazine No. 2.
  • Soltani, A., Saghaeipour, T. (2012), Production of intra-city trips and the impact of land use diversification, urban and regional studies in Iran, third year, number 12.
  • Song, Y., Gerrit-Jan Knaap (2004). "Measuring the effects of mixed land uses on housing values", Regional Science and Urban Economics, Vol. 34, No. 6, p.p.663-680
  • Vahidi, G. Utilization Solutions, Urban Workers Journal 48, pp. 28-23.
  • Vallance, S., Perkins, H., Dixon, J., (2011), What is Social Sustainable ility; A Clarification of Journal home Geoforum, 42: 342-348.
  • Yu, Tao., & Qiping. Shen, Geoffrey., & Shi, Qian., & Zheng, Helen. Wei., & Wang, Ge., & Xu, Kexi., (2017). Evaluating social sustainability of urban housing demolition in Shanghai, China, Journal of Cleaner Production 153 (2017) 26-40.