نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

2 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

چکیده

حمل و نقل یکی از مهم­ترین بخش­های زیربنایی شهرها بوده از این­رو برنامه­ریزی مناسب برای آن، پایه اولیه موجودیت و تبیین روابـط متقابل فضایی شـهرها را ممکن مـی­سازد. ضعف مدیریت و عدم وجود برنامه­های یکپارچه سبب بروز چالش­هایی در بهره­برداری از قابلیت­های کنونی سیستم حمل و نقل شهری شده است. داده­های مورد نیاز تحقیق، با استفاده از متدولوژی CDS از طریق منابع کتابخانه­ای و با نظرسنجی یک سوم از مسئولان بخش حمل و نقل با روش نمونه­گیری تصادفی ساده در کلانشهر رشت جمع­آوری گردید. برای روایی و اعتبار پرسشنامه از آزمون کرونباخ و برای تدوین استراتژی­ها از ماتریس SWOT، SPACE و برای اولویت­بندی راهبردها از روش QSPM و ANP استفاده شد. نتایج حاصل از ماتریس  SWOT دارای نمره­های ارزیابی 23/2 و 87/2 می­باشد از این­رو موقعیت حمل و نقل شهری رشت در موقعیت تدافعی قرار گرفته و برای برنامه­ریزی آن راهبرد تدافعی را باید برگزید همچنین نتایج ارزیابی SPACE مشابه یافته­های ماتریس سوات است. محورهای اصلی برنامه­ریزی مذکور بر اساس ارتقای مدیریت و برنامه­های سازمانی، تأمین بودجه مالی، به­کارگیری نیروی انسانی متخصص، ارتقای زیرساخت فنی- ارتباطی و شاخص­های حقوقی و فرهنگی اولویت­بندی گردید و سپس بر اساس تحلیل و ارزیابی معیارها و زیرمعیارها در قالب شاخص­های محیطی و ساختاری، شش گزینه پیشنهادی مطرح گردید که در این میان استراتژی­های موثر به ترتیب اهمیت، ارتقای مدیریت و برنامه­های سازمانی با 95/30 درصد، تأمین مالی با 32/22 درصد و به­کارگیری نیروهای چند تخصصی با 94/14 درصد، ارتقای زیرساخت­های فنی- ارتباطی با 70/12 درصد، ارتقای فرهنگی با 01/10 درصد و ارتقای حقوقی با 97/8 درصد می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Urban Transportation Planning based on CDS Approach by Using Super Decisions Software the Case Study: Rasht Metropolis

نویسندگان [English]

  • seyedeh khadijeh Rezatabe 1
  • Rahim Heydari Chiane 2

1 Geography and Urban Planning, University of Tabriz

2 Department of Geography and Urban Planning, University of Tabriz

چکیده [English]

Transportation is one of the essential sectors of the cities and its appropriate planning can create the initial yardsticks for the presence and the interpretation of mutual spatial relations of the cities. The weaknesses of the management and the substantial plans have all caused challenges in the utilization of the existing potentials of the urban transportation systems. The data required for this research were provided from library sources and the interview of one-third of the transportation sector administrators through the CDS methodology and in a simple random sampling procedure for Rasht city. In order to confirm the validity of the questionnaires we applied Alpha Chronbach method and for the compilation of the strategies we applied SWOT and SPACE techniques. Finally we used ANP and QSPM methods for prioritization of the strategies. Results obtained from the application of SWOT method gave rise to points 2.23 and 2.87. Therefore, the transportation situation in Rasht city has located in defensive conditions and in planning the defensive approach should be selected. Also the results of evaluation of SPACE technique were similar to the results of SWOT. The key issues of such planning was prioritized based on the promotion of organizational and managerial plans, the provision of financial budget, the employment of specialized human power, the enhancement of engineering and cooperative infrastructures, and the legal and cultural indicators. Thereafter, based on the analysis and evaluation of the criteria and sub-criteria under environmental and structural frameworks, we proposed six choices among which the priorities go to the effective strategies respectively, including the promotion of managerial and organizational plans (30.95%), financial budgeting (22.32%), the employment of multi-specialized human force (14.94%), the enhancement of engineering and cooperative infrastructures (12.7%), the enhancement of cultural levels (10.01%), and  legal enhancement (8.97%).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Transportation
  • CDS
  • ANP
  • Super Decisions
  • Rasht Metropolis
1ـ اعرابی، سیدمحمد؛ آقازاد، هاشم؛ نظامی­وند چگینی، هوشنگ (1387)، «درسنامه برنامه استراتژیک تهران».
2ـ پورمحمدی، محمد رضا، (1382) «برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری» انتشارات سمت.
3ـ پیرز، جان­ای و ریچاردبی. رابینسون (1383) «مدیریت استراتژیک» ترجمه بهروز قاسمی، انتشارات هیأت، تهران.
4ـ حکمت­نیا، حسن، موسوی، میرنجف (1385) «کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای» چاپ اول، تهران انتشارات تولید دانش.
5ـ زبردست، اسفندیار (1389) «کاربرد فرایند تحلیل شبکه­ای (ANP) در برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای» نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، شماره 41، بهار 1389، صص 90-79.
6ـ زیاری، کرامت­اله و همکاران (1386)، «بررسی تطبیقی دلایل عدم تحقق اهداف شهرهای جدید در ایران با بکارگیری روش ANP» جغرافیا (نشریه علمی پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران) دوره جدید، سال پنجم، شماره 12و 13، بهار و تابستان 1386، صص 139-117.
7ـ طیبی؛ مسعود، عارفی، محمدرضا (1384)، «گام به گام تا انتخاب نوع و محل مناسب برای نصب سیستم­های ITS» تهران سازمان راهداری و حمل و نقل جاده­ای.
8ـ عابدین درکوش، سعید (1364)، «درآمدی به اقتصاد شهری»، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی.
9ـ علی­احمدی، علیرضا (1382)، «برنامه­ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات»، تهران انتشارات تولید دانش.
10ـ فرجی سبکبار، حسنعلی (1389)، «مکان­یابی محل دفن بهداشتی زباله روستایی با استفاده از مدل فرایند شبکه­ای تحلیل (ANP)»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 14، شماره 14، بهار 1389،صص 149- 127.
11ـ قدسی­پور، سیدحسن (1389)، «فرایند تحلیل سلسله­مراتبی (AHP)» چاپ هشتم، تهران، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
12ـ گلکار، کوروش، آزادی، جلال (1384)، «راهبرد توسعه شهر چیست؟»، مجله شهرنگار، شماره 30، صص: 79-59.
13ـ محمدی لرد، عبدالمحمود (1388)، «فرایندهای تحلیل شبکه­ای» تهران انتشارات البرز فردانش.
14ـ هریسون، جفری و کارون جان (1382)، «مدیریت استراتژیک» ترجمه قاسمی، بهروز، تهران، انتشارات هیات.
 15- Adam, William and Rozann Saaty (2003), "Super Decisions Software Guide", pp. 1-38.
16- Banai, Reza & Wakolbinger, Tina (2011), "A Measure of Regional Influence with the Analytic Network Process" Journal of Socio-Economic Planning, pp.1-9.
17- Chung, S.H., Lee, A.H.L., Pearn, W.L. (2005), "Analytic Network Process (ANP) Approach for Product Mix, Planning in Semiconductor Fabricator" International Journal of Production Economic, 96, pp. 15-36.
18- Cities Alliance (2004a), CDS in China "A Manual of CDS Cities Alliance", Washington, D.C., (http//www.citiesalliance.org).     
19- Cities Alliance (2006a), "Cities Alliance", Working with Cities Alliance (http//www.citiesalliance.org).
20- Ertay, T, Ruam, D., Tuzkaya, U.R. (2006), "Integrating Data Envelopment Analysis and Analytic Hierarchy for the Facility Design in Manufacturing Systems", Information Sciences 176, pp. 237-262.
21- Grava, Sigard, (2004), "Urban Transportation System" http://www.digitalengineering library.com.
22- Guneri. A.F, Cengiz, M.S. (2009), "A Fuzzy ANP Approach to Shipyard Location Selection" Department of Industrial Engineering Yildiz Technical University, 34349, Yildiz, Turkey, pp. 7992-7999.
23- Kidokoro, Tetsuo, (1992), "Strategies for Urban Development and Transport Systems in Asian Metropolises" Focusing on Bangkok Metropolitan Area, Regional Development Dialogue, pp. 74-86.
24- Lee, J.W., Kim, S.H. (2000), "Using Analytic Network Process and Goal Programming for Interdependent Information System Project Selection", Computers and Operations Research 27, Pp.367-382.
25- Marull, Joan (2007), "A Land Suitability Index for Strategic Environmental Assessment in Metropolitan Areas" Landscape and Urban Planning, p. 13-25.
26- Metz, David (2005), "Journey Quality as Focus of Future Transport Policy" Transport Policy, pp.353-359.
27- Momoh, J.A., Zhu. (1998), "Amplification of AHP/ANP to Unit Commitment in the Deregulated Power Industry", In: 1998 IEEE International Conference on Systems", Man and Cybernetics, Vol.1 San Diego, pp.817-822.
28- Niemira, M.P., Saaty, T.L., (2004), "An Analytic Network Process Model for Financial-Crisis Forecasting", International Journal of Forecasting, 20, pp. 573-587.
29- Rodrigue, Paul J.Claude Commits and Brin Slack (2006), "The Geography of Transportation Systems" Routledge, New York, U.S, PP.1-5.
30- Saaty, T.L., Takizawa, M., (1986), "Dependence and Independence: from Linear Hierarchies to Nonlinear Network", European Journal of Operational Research, 26, pp.229-237.
31- Saaty, T.L. (1999), "Fundamentals of the Analytic Network Process", Proceedings of ISAHP 1999, Kobe, Japan.
32- Shrestha, R.K., Alvalapati, J.R.R., Kalmbacher, R.S. (2004) "Exploring the Potential for Silvopasture Adoption in South-Central Florida: an Application of SWOT-AHP Method" Agricultural System, 81, pp.185-199.
33- World Bank (2007a), "Annual Report, Cities Alliance", Washington Dc.
34- World Bank (2008), "Slum Upgrading Up Close: Experiences of Six Cities: Cairo, Ekurhuleni, Lagos, Manila, Mumbai and São Paulo, Washington D.C.", World Bank.
35- World Bank, http://g.worldbank.Orgkm 90PODLQO.
36- World Resources Institute (WRJ), "The Unction Environment Programme (UNEP), the United Nations Development Programme (UNDP) and the World Bank (1996) the Urban Environment", World Resources, 1996-1997, Oxford: Oxford University Press.