نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه اصفهان

2 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان

3 جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان

چکیده

فزونی جمعیت جوان کشور و افزایش نرخ بیکاری نسبت به سال­های قبل از آن به وی‍ژه دهه اخیر، سبب شده است که، موضوع اشتغال یکی از چالش­های جدی و بحث­انگیز کشور باشد. بنابراین شناخت وضعیت اشتغال و بیکاری، درک نقاط قوت و ضعف و کاستی­های آن در برنامه­ریزی­های اشتغال و توسعه انسانی تأثیر بسزایی دارد. علی­رغم اینکه موضوع اشتغال و معضل بیکاری و عواقب ناشی از آن یکی از دغدغه­های موجود استان اصفهان نیز می­باشد. بنابراین لازم است موضوع اشتغال و بیکاری در استان مورد پژوهش قرار گیرد و عوامل، مؤلفه­ها و شاخص­های مؤثر در این زمینه تبیین گردد، تا از این طریق امکان تدوین مدیریت جامع اشتغال در استان اصفهان فراهم شود. هدف اصلی پ‍ژوهش که از نوع توصیفی- تحلیلی ژرفانگر است، روشن شدن بخشی از نابرابری­های اجتماعی در زمینه اشـتغال به منظور توزیع عادلانه امکانات در شـهرستان­های استان اصـفهان است. در این مـقاله از 36 متغیر نرم­سازی شده استفاده شد و این متغیرها با تکنیک تحلیل عاملی[1] به 5 عامل کاهش یافته و به صورت ترکیبی در مؤلفه­های معنی­دار ارائه شد. سپس شهرستان­ها با تکنیک تحلیل خوشه­ای به 4 طبقه همگن تقسیم شدند. نتیجه تحقیق گویای این واقعیت است که عدم تعادل­های شدیدی در سطح شهرستان­ها وجود دارد به­طوری که شهرستان اصفهان بهترین شرایط را از لحاظ شاخص­های اشتغال داشته و از لحاظ توسعه اشتغال، شهرستانی برخوردار است ولی شهرستان خوانسار در ردیف آخر و جزو شهرستان­های محروم قرار می­گیرد.



5- Factor analysis

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis of Employment Indicators, Using the Factor and Cluster Analyses (Case Study: Esfahan Province Towns)

نویسندگان [English]

  • Samaneh Mosayebi 1
  • seyead skandar Seydayee 2
  • Ali Zangabadi 2
  • Alireza Rahimi 3

1 Geography and Rural Planning, University of esfahan

2 Department of Geography and Urban Planning esfahan University

3 Geography and Urban Planning esfahan University

چکیده [English]

Increasing young population along with unemployment rates compared to previous years is one of the most serious challenges, and controversial for employment in the country. Understanding the employment and unemployment condition, perceived strengths and weaknesses and deficiencies in the employment planning and human development has necessary impacts. However, a major concern of the province of Esfahan is the issue of employment and unemployment and its consequences.
Therefore the issue of employment and unemployment in the province was studied, and the affective factors are explained in this field, in order assess to the possibility of developing a comprehensive management for employment in the Province. The main objective of the study is to clear social inequalities in the employment field with regards to distribution facilities in Esfahan Province. The application of 36 variables was used and these variables were reduced to 5 through factor analysis. Then the cities were divided into 4 homogeneous classes through cluster analysis. The research results indicate that there are severe imbalances in towns. Out of that Esfahan town had the best conditions of employment index, while Khansar town was in the last row being the excluded town.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Employment
  • Esfahan Province towns
  • Factor analysis
  • Cluster analysis
1- ادیبی سده، مهدی؛ زنگی آبادی، علی و همکاران (1384)، «تحلیلی بر علل بیکاری جوانان در استان اصفهان»، سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان اصفهان.
2- اکبری، نعمت­الله و زاهدی، کیوان (1387)، «کاربرد روش­های رتبه­بندی و تصمیم­گیری­های چند­شاخصه»، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور، 463.
3- تقوایی، مسعود و قائد رحمتی، صفر (1385)، «تحلیل شاخص­های توسعه فرهنگی استان­های کشور»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره هفتم، پاییز و زمستان 1385.
4- تقوایی، مسعود و شفیعی، پروین (1388)، «کاربرد تحلیل عاملی و خوشه­ای در ارزیابی فضایی- مکانی مناطق روستایی استان اصفهان»، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال هفدهم، شماره 68.
5- جوان، جعفر (1383)، «جغرافیای جمعیت ایران»، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
6- حکمت­نیا، حسن و زنگی­آبادی، علی (1383)، «بررسی و تحلیل سطوح پایداری در محلات شهر یزد و ارائه راهکارهایی در بهبود روند آن»، مجله تحقیقات جغرافیایی، 51-37.
7 - حکمت­نیا، حسن و موسوی، میرنجف (1385)، «کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای»، انتشارات علم نوین، یزد، 320.
8- خیرخواهان، جعفر؛ گرجی، شهاب (1386)، «اثرات اشتغال دولتی بر اشتغال کل: تجربه ایران»، مجله دانش و توسعه، شماره 20.
9- دباغ، رحیم (1384)، «سیاست­های اشتغالزایی کشورهای مختلف و ایران»، فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، شماره 37 و 38.
10- سالنامه آماری استان اصفهان سال 13860.
11- سایت مرکز آمار ایران.
12- ضیایی بیگدلی، محمدتقی (1382)، «موانع اشتغال پایدار و راهکارها»، مجله پژوهش­نامه اقتصادی، تابستان 1382، شماره 9.
13- طالبی، هوشنگ و زنگی آبادی، علی (1380)، «تحلیل شاخص­ها و تعیین عوامل مؤثر در توسعة انسانی شهرهای بزرگ»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 141-124.
14- قدیری معصوم، مجتبی؛ مهدوی، مسعود؛ برقی، حمید (1384)، «بررسی آماری روند رشد و تحولات اشتغال در نواحی روستایی استان اصفهان»، مجلة ژوهش­های جغرافیایی، شمارة 54، زمستان 1384.
15- کمیجانی، البر (1379)، «ارزیابی عملکرد سیاست­های اشتغال­زایی در ده سال اخیر و برآورد تابع تقاضای نیروی کار در ایران»، مجله کار و جامعه، شماره 34، تهران.
16- کیاوند، عزیز،(1365)، «اشتغال و فقر در جهان پر آشوب»، انتشارات وزارت برنامه و بودجه، مرکز مدارک اقتصادی- اجتماعی.
17-موسوی،میر نجف،حکمت نیا، حسن (1384)، «تحلیل عاملی و تلفیق شاخص­ها در تعیین عوامل موثر بر توسعه انسانی نواحی ایران، مجله جغرافیا و توسعه، پاییز و زمستان 1384.
18- نسترن، مهین و گنجعلی­زاده، بهناز (1388)، «تحلیل درجه توسعه­یافتگی استان آذربایجان شرقی با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه­ای، فصلنامه ساخت شهر، 34-25.
19- Niemeyer, Eric. (2001), “The Human Development Index and Sustainability-a Constructive Proposal”, Ecological Economics, (139). pp. 101-114, ISSN 0921-8009.
20- A Mulaik, Stanley (2009), “Foundations of Factor Analysis”, Georgia Institute of Technology”, School of Psychology, Atlanta, USA201.
21- Saaty, L.Thomas (1990), “Multicriteria Decision Making: The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting Resource Allocation”, United States.
22- http://www.Jstor.org.
23- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed.