نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• محمد حسین رضائی مقدم ¹
• معصومه رجبی ²
• سیده معصومه موسوی ³

¹ دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی - استاد ژئومورفولوژی - دانشگاه تبریز

² دانشگاه تبریز

³ دانشجوی دکترای دانشگاه تبریز

چکیده

بررسی تغییرات کاربری اراضی در گذشته و پیش بینی این تغییرات برای آینده یکی از اصول مهم برنامه‌ریزی در جهت توسعه غیراصولی شهرها، استفادة بهینه از منابع و مدیریت مخاطرات گوناگون است، پایش و مدیریت بهینه منابع طبیعی نیازمند اطلاعات به هنگام و صحیح است. در این راستا نقشه‌های تغییرات کاربری/ پوشش زمین یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی در مدیریت‌های مختلف محسوب می‌شود. یکی از روش‌های کارآمد جهت پیش‌بینی تغییرات پوشش و کاربری اراضی مدل زنجیرهای مارکوف است. دراین مطالعه تغییرات پوشش اراضی در حوضه رود زرد طی سال‌های گذشته و امکان پیش‌بینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیرة مارکوف بررسی شده است. برای رسیدن به این هدف ابتدا تصاویر ماهواره ای مورد نیاز با استفاده از سنجنده‌های (2000) ETM+ ETM+، (2006) ؛ETM+(2012)و OLI-TIRS(2018) تهیه شدند؛سپس نقشه‌های کاربری بعد از انجام تصحیحات برروی تصاویر ماهوارهای، و ارزیابی دقت طبقه‌بندی‌ها با استفاده از ضریب کاپا تهیه شدند. بعد از آن نقشه کاربری اراضی برای سال‌های 2025و 2050پیش بینی گردید. نتایج بیانگر این است در صورتی که سرعت تغییرات کاربری همچون سال‌های گذشته باشد در سال 2025 کاربری نواحی ساخته شده به 54/1089 هکتار افزایش خواهد یافت، فضای سبز و باغات به 42/201 هکتار کاهش خواهد یافت، زمین‌های بایر به 59/85279 هکتار کاهش خواهد یافت، زمین زراعی به 52/1154 هکتار افزایش خواهد یافت و کاربری آب‌های سطحی به 54/666 افزایش خواهد یافت. در سال 2050 کاربری نواحی ساخته شده به 98/1671 هکتار افزایش خواهد یافت، کاربری فضای سبز و باغات به 62/192 هکتار کاهش خواهد یافت، کاربری زمین بایر به 69/84387 هکتار کاهش خواهد یافت، کاربری زمین زراعی به 73/1243 هکتار افزایش خواهد یافت و کاربری آب‌های سطحی به 59/895 افزایش خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

• حوضه رود زرد؛ تصاویر ماهواره&rlm
• ‌‌ای، روند تغییرات؛ کاربری‌ـ پوشش اراضی، مدل CA-Markov

موضوعات

• ژئومورفولوژی

عنوان مقاله [English]

Assessing and monitoring of land use changes in the Zard River Drainage Basin using remote sensing and Markov chain model

نویسندگان [English]

• Mohammad Hossein Rezaei Moghaddam ¹
• Masoumeh Rajabi ²
• Masumeh mousavi ³

¹ Dept of Geomorphology, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz,

² 29th Bahman, Dept. Of Geomorphology, University Of Tabriz

³ university of tabriz

چکیده [English]

Studying land use changes in the past and predicting these changes for the future is one of the important principles of planning for urban development, management of various hazards, optimal use of natural resources and curbing unprincipled changes in the future. Monitoring and optimal management of natural resources requires timely and correct information. In this regard, land use maps / land cover is one of the most important sources of information in various managements. One of the efficient methods for predicting land cover changes and land use is the Markov chain model. In this study, changes in land cover over the past years and the possibility of predicting it in the future using the Markov chain model in the Zard River basin have been investigated. To achieve this goal, the required satellite images were first prepared using ETM + (2000) ETM +, (2006); ETM + (2012) and OLI-TIRS (2018) sensors; maps were prepared after making corrections on satellite images, and evaluating the accuracy of classifications using kappa coefficient. Then the land use map for 2025 and 2050 is predicted. The results show that if the speed of land use change is the same as in previous years. In 2025, the use of built-up areas will increase to 1089.54 hectares, the use of green space and gardens will decrease to 4/4/2012, the use of wasteland to 85279.59 hectares will be reduce, arable land use will be increased to 1154/52 hectares and surface water use will be increased to 666/54. . In 2050, the use of built-up areas will increase to 1671/98 hectares, the use of green space and gardens will decrease to 192.62 hectares, the use of barren land will decrease to 8438.69 hectares, the use of arable land will increase to 1243.73 hectares. Surface water use will increase to 895.59.

کلیدواژه‌ها [English]

• Zard River Basin
• Satellite images
• Changing Procedure
• Land use - CA-Markov model land cover