نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 Ahvaz
2 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
3 دانشیار دانشکده مهندسی زراعی و عمران روستایی، دانشگاه علـوم کشـاورزی و منـابع طبیعـی خوزسـتان، ملاثـانی، ایران.
چکیده
ارزیابی اثرات محیط زیستی یکی از راه‌های قابل قبول برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است و می‌تواند به عنوان یک ابزار برنامه‌ریـزی، اثـرات بالقوه محیط زیستی که در نتیجه اجرای پروژه‌های عمرانی و توسعه، پدیدار می‌شوند را شناسـایی و گزینـه‌هـای منطقـی جهـت حـل آن‌ها را ارائه دهد. در واقع ارزیابی مستمر از این گونه طرح‌ها می‌تواند دستاوردهای متعدد و ارزشمندی برای سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و متولیان بهره‌برداری و نگهداری، به منظور اعمال اصلاحات و ارتقای سطح کارایی اقدامات انجام شده و جلوگیری از اتلاف منابع در طرح‌های آتی به ارمغان آورد. لذا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی آثار محیط‌زیستی طرح احیای اراضی در استان خوزستان در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی میاناب شوشتر است، بدین منظور از روش ماتریس ICOLD استفاده شد. در این روش، اثر هر یک از فعالیت‌های طرح بر مؤلفه‌های محیط‌زیستی (اکولوژیکی، فیزیکی و اجتماعی – اقتصادی) در دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از این است که اجرای طرح بر عدم اجرای آن ارجحیت دارد، به این صورت که مجموع پیامدهای ناشی از اجرای طرح بر محیط زیست پیرامون مثبت می باشد (108+ امتیاز). در میان پیامدهای اجرای طرح، محیط اجتماعی – اقتصادی دارای بیشترین آثار مثبت (176+ امتیاز) است و محیط اکولوژیکی با 49- بیشترین تأثیر منفی را بر محیط داشته است. با توجه به یافته‌های مطالعه، اجرای طرح احیای اراضی در استان خوزستان در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی میاناب شوشتر از نظر محیط زیستی مناسب بوده و ادامه اجرای آن در اراضی همجوار به شرط رعایت معیارهای محیط زیستی بلامانع است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Environmental Impact Assessment of Land reclamation Project in Khuzestan Province; case of study Miyanab irrigation and drainage network
نویسندگان [English]
- Mansour Ghanian 1
- Milad Taqipour 2
- Abas Abdeshahi 2
- Masomeh Forouzani 3
1 Ahvaz
2 Agricultural Sciences & Natural Resources University of Khuzestan
3 Agricultural Sciences & Natural Resources University of Khuzestan
چکیده [English]
Environmental impact assessment is one of the acceptable ways to achieve sustainable development goals and can, as a planning tool, identify the potential environmental impacts that arise as a result of the implementation of constructional projects and provide rational options for their resolution. Undoubtedly, continuous evaluation of such projects can bring numerous and valuable achievements for policy makers, planners and those in charge of operation and maintenance, in order to implement improvements and improve the efficiency of the measures taken and prevent the waste of resources in future projects. Therefore, the purpose of this study was to evaluate the environmental effects of land reclamation project in Khuzestan province within the Mianab irrigation and drainage network of Shushtar and for this purpose the ICOLD matrix method was used. In this method, the effect of each project activity on environmental components (ecological, physical and socio-economic) in the two phases of structural and operational was measured. The results indicate that the implementation of the project is preferable to its non-implementation, as the total consequences of the implementation of the project on the surrounding environment are positive (+108 points). Among the consequences of the project, the socio-economic environment has the most positive effects (176+ points) And the ecological environment with -49 has had the most negative impact on the environment. According to the findings of the study, the implementation of land reclamation plan in Khuzestan province within the Mianab irrigation and drainage network of Shushtar is environmentally appropriate and its continued implementation in neighboring lands is unrestricted provided that environmental standards are met.
کلیدواژه‌ها [English]
- Environmental impact assessment (EIA)
- ICOLD matrix
- Irrigation and drainage network
- Khuzestan Province
- آشفته، پریسا. بزرگ حداد، امید. (1397). ارزیابی اثرات زیست محیطی اجرای شبکه آبیاری بر محیط سه گانه. نشریه مهندسی عمران و محیط زیست. دوره 48(4): 91-101.
- برزه‌کار، مجتبی. کارگری، نرگس. مبرقعی دینان، نغمه. (1395). بررسی و مقایسه قابلیتهای روشهای معمول ارزیابی اثرات محیط زیستی و روش تصمیم‌گیری چند معیاره ELECTRE-TRI. فصلنامه انسان و محیط زیست. 14(1): 43-54.
- پیری، حلیمه. (1390). ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث سد چاه نمیه چهارم در زابل. آمایش سرزمین. 3(5): 145-163.
- جوادی پیربازاری، سامان. محمدی، کوروش. خدادادی، احمد. «ارزیابی زیست محیطی سد گتوند علیا با استفاده از روش ترکیبی ماتریس های آیکلند و لئوپلد». هفتمین سمینار بین‌المللی مهندسی رودخانه. دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران. (1385).
- جوزی، سید علی. حسینی، لیلا. دهقانی، علی. (1395). بررسی اثرات زیست محیطی سد استقلال میناب درفاز بهره برداری با تلفیق روش های ICOLD و Modified. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست. 18(2): 129-141.
- خدابخشی، بهناز. جعفری، حمیدرضا. (1389). بررسی کاربرد مدل دسته‌بندی چند معیاره Electre – TRI در تعیین اهمیت آثار محیط‌زیستی (مطالعه موردی: ارزیابی آثار محیط‌زیستی طرح سد و شبکه آبیاری - زهکشی اردبیل). نشریه علمی پژوهش‌های محیط زیست. 1(2): 31-42.
- دهنوی، علی. کوزه‌گر، کامران. (1398). هم‌ارزسازی نتایج آیکولد اصلاح‌شده با هدف استفاده از مبانی تصمیم‌گیری روش لئوپولد ایرانی در طرح‌های توسعه منابع آب (مطالعه موردی محیط فیزیکی سد پیغام‌چای کلیبر). علوم و تکنولوژی محیط زیست، 20(6): 15-1.
- زارع، شیوا. حیاتی، داریوش. (1394). اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی توسعه شبکه‌های مدرن آبیاری وزهکشی دشت کربال و عوامل تعیین کنندهی آن از دیدگاه بهره‌برداران. پژوهش آب در کشاورزی (علوم خاک و آب). 29(3): 379-395.
- عطایی، پوریا. یعقوبی فرانی، احمد. ایزدی، نسیم. (1396). ارزیابی مؤلفه‌های زیست‌محیطی احداث شبکه آبیاری و زهکشی در راستای توسعه روستایی (مورد مطالعه: شبکه آبیاری و زهکشی بند فیض‌آباد استان فارس). نشریه محیط زیست طبیعی. 70(1): 113-126.
- فلاحتکار، سامره. صادقی، آسیه. سفیانیان، علیرضا. (1389). ارزیابی اثرات زیست محیطی احداث آزادراه قمیشلو با استفاده از روش ماتریس ICOLD و چک لیست. آمایش سرزمین. 2(2): 110- 130.
- کریمی، سعید. صالحی مؤید، مهدی. جعفری، حمیدرضا. (1387). روشی جدید در بهره‌برداری از منابع آب حوزه‌های آبریز خشک (مطالعه موردی: سد مروست). محیط شناسی. 34(47): 87-98.
- کیانی‌صدر، مریم، ازانی، مهرداد. (1398). ارزیابی اثرات محیط زیستی کارخانه کمپوست همدان به روش تلفیق FANP و RIAM. نشریه علمی جغرافیا و برنامهریزی. 23(70): 279-298.
- ملک‌حسینی، ا و میرک‌زاده، ع. (1394). اثرات اجتماعی – اقتصادی سدسازی بر توسعه روستایی (مطالعه موردی: سد سلیمانشاه). نشریه علمی جغرافیا و برنامهریزی. 19(53): 325-351.
- موسسه جهاد نصر. (بی‌تا). http://jahadnasr.com/page-main/fa/0/form/pId10.
- موسوی، سید حسن. شیخ گودرزی، مهدی. کاویانی، عباس. (1391). مقایسه‌ی دو روش ماتریس اصلاح شده‌ی LEOPOLD و ماتریس ICOLD در ارزیابی اثرات محیط زیستی سد مخزنی کور (نهنگ) در استان سیستان و بلوچستان. فصلنامه مدیریت و برنامهریزی محیط زیست. 6: 15-25.
- نوری, سیدهدایت الله، جمینی، داوود، جمشیدی، علیرضا. (1395). شناسایی عوامل بازدارنده تجهیز اراضی کشاورزی روستاییان به سیستم‌های آبیاری بارانی (مورد: شهرستان روانسر). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی. 20(58): 303-325.
- Arce-Gomez, A., Donovan, J.D., & Bedggood, R.E., (2015), Social impact assessments: Developing a consolidated conceptual framework, Environmental Impact Assessment Review, 50: 85-94.
- Ataei, P., Khatir, A., Izadi, N., & J. Frost, K., (2018), Environmental Impact Assessment of artificial feeding plans: the Hammami plain in Iran, EQA - International Journal of Environmental Quality, 27: 19–38. https://doi.org/10.6092/issn.2281-4485/7345
- Barrow, C.J., (2010), How is environmental conflict addressed by SIA? Environmental Impact Assessment Review, 30(5):293–301.
- Dong, S., Lassoie, J., Shrestha, K.K., Yan, Z., Sharma E. & Pariya, D., (2009), Institutional development for sustainable rangeland resource and ecosystem management in mountainous areas of northern Nepal. Journal of Environmental Management, 90(2): 994-1003.
- Vanclay, F., (2017), Principles to gain a social licence to operate for green initiatives and biodiversity projects, Current Opinion in Environmental Sustainability, 29: 48-56.
- Karami, E., Rezaei-Moghaddam, K., (2005), Modeling determinants of agricultural production cooperatives' performance in Iran. Agricultural Economics, 33(3): 305-314.
- Kuitunen, M., Jalava, K., Hirvonen, K., (2008), Testing the usability of the rapid impact assessment matrix (RIAM) method for comparison of EIA and SEA results, Environmental Impact Assessment Review, 28(4–5): 312–320.
- Etikan, I., Musa, S. A., & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American journal of theoretical and applied statistics, 5(1): 1-4.
- Palinkas, L. A., Horwitz, S. M., Green, C. A., Wisdom, J. P., Duan, N., & Hoagwood, K. (2015). Purposeful Sampling for Qualitative Data Collection and Analysis in Mixed Method Implementation Research. Administration and policy in mental health, 42(5), 533–544. https://doi.org/10.1007/s10488-013-0528-y
- Schutt, R. K. (2018). Investigating the social world: The process and practice of research. Sage publications.
- Leopold, L. B., Clarke, F. E., Hanshaw, B. B., & Balsley, J. R., (1971), A procedure for evaluating environmental impact Circular, Washington, D.C, 19p.
- Lizhen, H., Rolf, A.B., Amund, B., Pal Drevland, J., Jardar, L., (2015), Environmental impact of drill and blast tunneling: life cycle assessment. Journal of Cleaner Production, 86: 110-117.
- Sayadi, A., Khodadadi, D. & S. Partani, (2009), Environmental Impact Assessment of Gotvand Hydro- Electric Dam on the Karoon River Using ICOLD Technique. World Academy of Science, Engineering and Technology, International Journal of Environmental and Ecological Engineering, 3(6): 118-125.
- Toro, J., Duarte, O., Requena, I., Zamorano, M., 2012. Determining vulnerability importance in Environmental Impact Assessment: the case of Colombia. Environmental Impact Assessment Review, 32. 107-117.
- Richmond, Laurie., Kotowicz, Dawn. and Hospital, Justin (2015). Monitoring socio economic impacts of Hawai ‘i's 2010 bigeye tuna closure: Complexities of local management in a global fishery. Ocean and Coastal Management. 106. 87-96.
- Aledo, Antonio., Garcia-Andreu, Hugo. and Pinese, Jose (2015). Using causal maps to support ex-post assessment of social impacts of dams. Environmental impact assessment review
)