جغرافیا و برنامه‌ریزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

اطاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

ارزیابی عوامل تاثیرگذار بر کیفیت پیاده‌راه‌ها براساس دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی: دو فاز اجراء شده پیاده‌راه شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران.

2 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران.

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

پیاده­راه­‌ها مکان‌هایی هستند که به ارتقاء سلامت جسمی و روحی انسان و تحرک اجتماعی آنان، خلق فضاهای انسانی و هویت شهرها کمک می‌کند. اما زمانی این شرایط محقق می‌شود که پیاده‌راه براساس نیازها و توقعات شهروندان ساخته شود. بنابراین آگاهی مدیریت شهری از عواملی که اهمیت بالایی در پیاده‌راه‌ها از نظر شهروندان دارد و همچنین بررسی میزان موفقیت پروژه‌های احداث پیاده‌را‌ه در جهت رفع نواقص و مشکلات موجود در این فضاها ضروری است. در این پژوهش سعی شده با درنظرگرفتن مجموع کاملی از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت پیاده‌راه‌ و استفاده از روشی متفاوت با سایر پژوهش‌های پیشین به ارزیابی این عوامل در دو فاز اجراء شده پیاده­راه شهر رشت از دیدگاه شهروندان پرداخته شود تا علاوه‌بر یافتن بااهمیت‌ترین عامل، دو فاز پیاده‌راه نیز با یکدیگر مقایسه شوند. روش پژوهش حاضر برمبنای هدف، کاربردی و برمبنای روش اجرا، توصیفی - تحلیلی است. براساس ادبیات پژوهش، چهار معیار (کالبدی - فضایی، دسترسی، اجتماعی - اقتصادی، خرد طراحی) و 22 شاخص انتخاب شده‌است. در گام بعدی، با توزیع 392 پرسشنامه در بین شهروندان بصورت نمونه‌گیری تصادفی ساده، با بکارگیری روش آنتروپی‌شانون، ضریب اهمیت معیارها و شاخص­­های مطالعاتی و امتیاز وزندار آن‌ها در دو فاز بدست آمد. نتایج نشان می‌دهد که در مجموع میزان رضایتمندی شهروندان از پیاده­راه در حد متوسط است و معیار خرد طراحی و سه شاخص­ «طراحی مناسب برای معلولین و سالمندان»، «نورپردازی در شب» و «جانمایی مناسب سطل زباله، آبخوری و...» از اهمیت بالایی برخوردار هستند و بر کیفیت پیاده‌راه بیشترین تاثیر را می‌گذارند. این عوامل در فاز اول، رضایتمندی بیشتری در مقایسه با فاز دوم پیاده‌راه دارد. بطورکلی از نظر شهروندان، فاز اول پیاده‌راه با امتیاز نرمالایز (52/0) نسبت به فاز دوم (47/0) وضعیت مطلوبتری دارد. این نتایج می‌تواند در موفقیت مدیریت شهری در جهت احداث پیاده‌را‌ه‌هایی مطلوب موثر باشد. در صورتیکه به طراحی این فضاها بیشتر توجه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Influencing Factors on the Quality of Pedestrian Zones from the Perspective of Citizens (Case Study: Two Phases of Pedestrian Zone in Rasht)

نویسندگان [English]

  • Ali akbar Taghipour 1
  • Benyamin Hasanzadeh Baghi 2
  • Parsa Ahmadi Dehrashid 3

1 Assistant Professor, Department of Geography, Faculty of Earth Sciences, Damghan University, Damghan, Iran.

2 Master of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, University of Guilan, Guilan, Iran.

3 Master Student of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

pedestrian zones are places that help improve the physical and mental health of people and their social mobility, creating human spaces and the identity of cities. But these conditions will be realized when the pedestrian zone is built based on the needs and expectations of the citizens. Therefore, the city management must be aware of the factors that are of great importance in pedestrian zones from the point of view of citizens and also check the success rate of pedestrian zone construction projects to solve the defects and problems in these spaces. In this research, by considering a complete set of factors affecting the quality of the pedestrian zone and using a method different from other previous researches, it was tried to evaluate these factors in the two phases of the pedestrian zone in Rasht city from the citizens' point of view, so that in addition to finding the most important factor, two phases The pedestrian zones are also compared to each other. The research method is applied based on the objective and descriptive-analytical based on the implementation method. Based on the research literature, four criteria (physical-spatial, access, socio-economic, micro-design) and 22 indicators were selected. In the next step, by distributing 392 questionnaires among the citizens as a simple random sampling, using Shannon's entropy method, the importance coefficient of study criteria and indicators and their weighted scores were obtained in two phases. The results show that in general, the level of satisfaction of the citizens with the pedestrian zone is average, and the micro-criterion of the design and three indicators are "suitable design for the disabled and the elderly", "lighting at night" and "proper placement of trash cans, drinking fountains, etc." They are of great importance and have the greatest impact on the quality of the pedestrian zone. These factors are more satisfactory in the first phase compared to the second phase of the pedestrian zone. In general, from the point of view of the citizens, the first phase of the pedestrian zone with a normalization score (0.52) is more favorable than the second phase (0.47). These results can be effective in the success of urban management to build desirable pedestrian zones. If more attention is paid to the design factor of these spaces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality evaluation
  • pedestrian zone
  • satisfaction
  • Rasht city
  • Shannon entropy
مراجع
اسمعیلی، محدثه؛ کرمی، اسلام. (1399). ارزیابی کیفیت پیاده‌مداری بر اساس شاخص‌های پیاده‌مداری در محلات قدیمی نمونه موردمطالعه: محله میخچه‌گران گرگان. فصلنامه پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط، 2(5)، 17-1.
اکراسردشتی، آمنه؛ سجادزاده، حسن. (1400). سنجش و ارزیابی کیفیت پیاده راه های شهری از منظر شهر خلاق، مورد مطالعاتی: پیاده راه مرکزی کلان شهر رشت. معماری و شهرسازی آرمان شهر، 14(34)، 181-169.
آروین، محمود؛ فرجی، امین؛ قانع، مهسا. (1397). ارزیابی ابعاد سرزندگی در پیاده‌راه‌های شهری از دیدگاه شهروندان (موردمطالعه: پیاده‌راه فرهنگی رشت). توسعه محلی (روستائی- شهری)، 10(2)، 276-253.
آنامرادنژاد، رحیم بردی؛ رازقی، فرزانه؛ آروین، محمود. (1398). ارزیابی مؤلفه‌های کیفیت فضا در پیاده‌راه‌های شهری (نمونه موردی: پیاده راه فرهنگی رشت). نشریه علمی جغرافیا و برنامه­ریزی، 23(69)، 40-19.
برومند، مریم؛ طغیانی، شیرین؛ صابری، حمید. (1396). ارزیابی تاثیرات مولفه های فضای شهری بر شکل گیری الگوهای رفتاری با تاکید بر جنسیتی شدن آن؛ نمونه موردی: منطقه 2 تهران. مدیریت شهری، 16(46)، 260-241.
بیگدلی راد، وحید؛ زرباف نیا، بهاره. (1400). ارزیابی عوامل موثر بر مطلوبیت محورهای پیاده شهری (مطالعه موردی: جاده سلامت شهر قزوین). نشریه علمی جغرافیا و برنامه­ریزی، 25(78)، 99-85.
پرتال شهرداری رشت، .http://www.rasht.ir
پژوهان، موسی؛ الیاس‎زاده مقدّم، نصرالدّین؛ فتحی، سمیّه. (1392). بررسی تطبیقی نظام های کاربری زمین شهری از دیدگاه دو پارادایم مدرنیسم و پست‎مدرنیسم. پژوهش­های جغرافیای انسانی، 45(2)، 36-17.
پوراحمد، احمد؛ زنگنه شهرکی، سعید؛ صفایی رینه، مصطفی. (1395). تحلیل نقش پیاده‌راه‌های شهری در ارتقای سرزندگی فضاهای شهری (مطالعۀ موردی: پیاده‌راه 17 شهریور، تهران). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 4(2)، 195-175.
پورپرور، محمد؛ شیخ الاسلامی، علیرضا (1397). تحلیلی بر عملکرد مبلمان شهری با تاکید بر پیاده­مداری؛ مطالعه شهر بروجرد خیابان صفا. فصلنامه علمی - تخصصی مطالعات طراحی شهری و پژوهش­های شهری، 1(1).
تقی­پور، علی اکبر؛ مشایخی، ابوالفضل؛ احمدی دهرشید، پارسا. (1401). شناسایی عوامل موثر بر رضایتمندی شهروندان از تاکسی‌های اینترنتی و سنجش آن در شهر دامغان. کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 10(1)، 141-119.
حسینی خواه چوشلی، سحر؛ زندپور، اسماعیل. (1400). تاثیر استراتژی های بازاریابی سبز بر توسعه حمل و نقل پایدار در شهر قزوین. پژوهشنامه حمل و نقل، 18(4)، 156-147.
حسینی، علی؛ عباس نژاد جلوگیر، محسن؛ اخوان انوری، امیررضا؛ سجادی، سیدعلی اکبر. (1400). تحلیل شاخص‌های پیاده‌مداری در بخش مرکزی شهرها (مورد مطالعه: پیاده‌راه صف (سپهسالار) و خیابان سی تیر شهر تهران). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 9(2)، 359-335.
حنایی، تکتم؛ صادق اقبالی، پریناز؛ دانشور، مریم. (1399). سنجش معیارهای اکولوژی شهری در منطقۀ 9 مشهد. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 18(61)، 374-335.
حیدرزاده، احسان؛ حقی، محمدرضا. (1400). ارزیابی موفقیت پیاده­راه­های شهری در جلب رضایت شهروندان، مقایسه تطبیقی پیاده‌راه‌های حافظیه و ارم شهر شیراز. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، (-)،  0-0.
رجبی، آزیتا؛ مهدوی، مسعود؛ درزی رامندی، محمد ابراهیم. (1395). ارزیابی عملکرد پیاده راه و نقش‌پذیری آن در جهت جنبش پیاده گستری و آسایش حرکت پیاده در برنامه‌ریزی شهری (نمونه موردی منطقه 2 تهران). فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 8(4)، 210-193.
سالاری‌پور، علی‌اکبر؛ حسن‌زاده باغی، بنیامین؛ نظری، سحر. (1401). سنجش میزان تحقق مؤلفه‌های رویکرد انسانگرا در محلات قدیم و جدید شهری (مطالعه‌موردی: محله‌های ناسار و ارم شهر سمنان).  هویت شهر، 16(2)، 60-47.
سرخیلی، الناز؛ خانی‌زاده، محمد علی؛ غلامی، احسان. (1394). تحلیل و ارزیابی کیفیت پیاده­راه­های شهری با تاکید بر آسایش عابرین پیاده (نمونه موردی: پیاده راه عرفان (حافظیه) شیراز). جاده، 23(84)، 154-139.
شیعه، اسماعیل؛ حبیبی، کیومرث؛ پیرایه­گر، میلاد. (1394). تبیین شاخص­های جانمایی پیاده­راه­های شهری بر اساس اهداف توسعه پایدار اجتماعی با استفاده از روش ANP (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر رشت). هویت شهر، 9(22)، 30-19.
صرافی، مظفر؛ محمدیان مصمم، حسن. (1392). امکان سنجی پیاده‌راه‌سازی خیابان های مرکز شهر همدان. آمایش محیط، 6(21)، 138-111.
ضمیری، محمدرضا؛ ضمیری، مهسا؛ نسترن، مهین. (1395). روش‌های کمی در تحلیل توسعه فضایی مسکن شهری بجنورد (1394-1384). فصلنامه مطالعات شهری، 5(17)، 76-67.
عبدالهی، علی اصغر؛ شرفی، حجت الله؛ سلیمانی دامنه، مجتبی. (1398). سنجش مطلوبیت پیاده‌مداری بر اساس مؤلفه‌های کیفی پیاده‌روی (مطالعه موردی: مرکز تجاری شهرکرمان). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، 23(67)، 221-197.
علیزاده، هوشمند؛ کرمی، سونیا؛ علی‌بخشی، آمنه. (1399). بررسی نابرابری در توزیع فضایی شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و خدماتی در مناطق شهر تبریز. فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای، 5(13)، 84-57.
قربانی، رسول؛ جام کسری، محمد. (1389). جنبش پیاده‌گستری، رویکردی نو در احیاء مراکز شهری؛ مورد مطالعه پیاده‌راه تربیت تبریز. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 2(6)، 72-55.
کاشانی­جو، خشایار. (1393). پیاده­راه­ها از مبانی طراحی تا ویژگی­های کارکردی. چاپ دوم. انتشارات آذرخش، تهران.
محقق پور، سیده یاسمن؛ زمانیان، روزبه؛ شیعه، عباس. (1400). تدوین راهبردهای ارتقاء کیفیت فضاهای عمومی میدان امام حسین و پیاده راه 17 شهریور با تاکید بر رویکرد حکمروایی نوآورانه شهری. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 23(5)، 289-269.
مولوی، مهرناز؛ حمیدی، آرمان؛ فریدی فشتمی، عالیه؛ آریاپسند، زهرا. (1400). بررسی نقش پیاده‌راه‌های شهری در ارتقای شاخص‌های سرزندگی شهری و تعاملات اجتماعی (مطالعۀ موردی: پیاده‌راه مرکز رشت). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 9(3)، 908-881.
مهتا، ویکاس. (1398). خیابان: کامل­ترین نمونه فضای عمومی اجتماعی. ترجمۀ ژیلا خالدیان و آرمین پیاب، انتشارات آذرخش، تهران.
نظری، سلدا؛ رضابیگی ثانی، راضیه. (1390). میدان فضایی برای بروز تعاملات اجتماعی و راهکارهای طراحی آن. سومین همایش ملی عمران شهری، (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، 4، آبان، 1390).
Almahmood, M., Schulze, O., Carstensen, T. A., & Jørgensen, G. (2018). The sidewalk as a contested space: Women’s negotiation of socio-spatial processes of exclusion in public urban space in Saudi Arabia; the case of Al Tahlia Street. Planning Practice & Research, 33(2), 186-210.‏
Bivina, G. R., & Parida, M. (2019). Modelling perceived pedestrian level of service of sidewalks: a structural equation approach. Transport, 34(3), 339-350.
Cui, J. (2021). Building three-dimensional pedestrian networks in cities. Underground Space, 6(2), 217-224.‏
Fedajev, A., Stanujkic, D., Karabašević, D., Brauers, W. K., & Zavadskas, E. K. (2019). Assessment of progress towards “Europe 2020” strategy targets by using the MULTIMOORA method and the Shannon Entropy Index. Journal of Cleaner Production, 244, 118895.
Gauvin, L., Richard, L., Craig, C. L., Spivock, M., Riva, M., Forster, M., ... & Potvin, L. (2005). From walkability to active living potential: an “ecometric” validation study. American journal of preventive medicine, 28(2), 126-133.‏
Kim, A. M. (2012). The mixed-use sidewalk: Vending and property rights in public space. Journal of the American Planning Association, 78(3), 225-238.‏
Knight, J., Weaver, R., & Jones, P. (2018). Walkable and resurgent for whom? The uneven geographies of walkability in Buffalo, NY. Applied geography, 92, 1-11.‏
Mendzina, E., & Vugule, K. (2020). Importance and planning of pedestrian streets in urban environment. Landscape architecture and art, 16, 80-86.
Mofidi Shemirani, S. M., & Kashani Jou, K. (2010). Emergence of pedestrianisation in Tehran: Obstacles and opportunities. International Journal of Urban Sustainable Development, 2(1-2), 121-134.‏
Rashid, S. A., Wahab, M. H., Rani, W. N. M. W. M., & Ismail, S. (2017). Safety of street: The role of street design. In AIP Conference Proceedings (Vol. 1891, No. 1, p. 020008). AIP Publishing LLC.‏
Sangeeth, K., & Lokre, A. (2019). Factors influencing pedestrian speed in level of service (LOS) of pedestrian facilities. Transportation research interdisciplinary perspectives, 3, 100066.‏
Soni, N., & Soni, N. (2016). Benefits of pedestrianization and warrants to pedestrianize an area. Land use policy, 57, 139-150.‏
Sousa, A., Santos, B., & Goncalves, J. (2019, February). Pedestrian environment quality assessment in Portuguese medium-sized cities. In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Vol. 471, No. 6, p. 062033). IOP Publishing.‏
Supriyana, S. S., Mudiyono, R., & Sumirin, S. (2022). EVALUATION OF SIDEWALK BASED ON THE INDONESIAN GUIDELINE FOR TECHNICAL PLANNING OF PEDESTRIAN FACILITIES. Pondasi, 27(1), 121-128.‏
Vale, D. S., & Pereira, M. (2016). Influence on pedestrian commuting behavior of the built environment surrounding destinations: A structural equations modeling approach. International journal of sustainable transportation, 10(8), 730-741.‏
Wahba, S., Kandil, A., & Fadda, N. (2017, November). Reclaiming Streets as Public Spaces for People: Promoting Pedestrianization Schemes in Al-Shawarbi Commercial Street-Downtown Cairo. In 1st International Conference on Towards a Better Quality of Life (pp. 24-26).
Weng, M., Ding, N., Li, J., Jin, X., Xiao, H., He, Z., & Su, S. (2019). The 15-minute walkable neighborhoods: Measurement, social inequalities and implications for building healthy communities in urban China. Journal of Transport & Health, 13, 259-273.‏
Yıldırım, Ö. C., & Çelik, E. (2022). Understanding pedestrian behavior and spatial relations: A pedestrianized area in Besiktas, Istanbul. Frontiers of Architectural Research.‏
Zainol, R., Ahmad, F., Nordin, N. A., & Aripin, A. W. M. (2014, February). Evaluation of users' satisfaction on pedestrian facilities using pair-wise comparison approach. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 18, No. 1, p. 012175). IOP Publishing.
جغرافیا و برنامه‌ریزی
دوره 27، شماره 83
اردیبهشت 1402
صفحه 27-38
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار