نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

تاب‌آوری در برابر زلزله که درواقع نحوه تأثیرگذاری ظرفیت‌های جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، نهادی و... جوامع در برابر زلزله می‌باشد، ازجمله مسائلی است که باید در هر جامعه به آن توجه شود. شایان‌ذکر است که نوع نگرش به مقوله تاب‌آوری و نحوه تحلیل آن از یک ‌طرف در چگونگی شناخت تاب‌آوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر سیاست‌ها و اقدامات کاهش خطر نحوه رویارویی با آن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف از انجام این پژوهش، سنجش سطح تاب‌آوری اجتماعی سکونتگاههای شهری جدید منطقه شهری اصفهان، در برابر خطر زلزله است. با توجه به مؤلفه‌های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است. جامعه آماری این پژوهش شامل 6 سکونتگاه شهری جدید شاهین‌شهر، مجلسی، سپاهان شهر، فولادشهر، بهارستان و شهید کشوری می‌باشند. این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی بوده و در بخش ادبیات تحقیق برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی اقدام شده است. در این پژوهش، نگارندگان به دنبال پاسخ‌گویی به این سؤال بوده‌اند که وضعیت تاب‌آوری اجتماعی سکونتگاههای شهری جدید منطقه شهری اصفهان در برابر زلزله، چگونه است؟ براساس نتایج حاصل از این پژوهش، سکونتگاههای جدید شاهین شهر، شهیدکشوری، بهارستان، فولادشهر، سپاهان شهر و مجلسی به ترتیب با عملکردهای مطلوب 889/0، 335/0، 300/0، 279/0، 275/0 و 272/0، رتبه های 1 تا 6 را از نظرتاب آوری اجتماعی در برابر خطرزلزله دارا می باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Measuring of Social Resilience of New Urban Habitations against Earthquake Risk Using MARCOS Method (Case Study: Isfahan Urban Area)

نویسندگان [English]

  • Fazllollah Karimi Ghotbabadi 1
  • Ali Zanghiabadi 2

1 Ph.D. student in Geography and Urban Planning, University of Isfahan

2 Isfahan University

چکیده [English]

Resilience Against Earthquake, which is actually how geographical, societal, economic, institutional, and so on societies are affected by disasters, is one of the issues that should be addressed in every society. It is important to note that the type of attitude toward resilience and how it is analyzed on the one hand plays a key role in how resilience is understood and its causes and on the other hand it affects the policies and measures of risk reduction and how to deal with it. The purpose of this study was to classify new urban Habitations of Isfahan city against earthquake hazard. According to the investigated components and the nature of the issue, the approach that is used in this research is "descriptive-analytical". The statistical population of this research consists of 6 new Habitations of Shahin Shahr, Majlesi, Sepahan Shahr, Fooladshahr, Baharestan and Shahid Keshvari Township. The purpose of this research is practical and has been done in the literature and Library of research for data collection through library method. In this study, the authors sought to answer the question of what is the level of resilience of new urban Habitations in Isfahan urban area against earthquake? Based on the results of this study, the new Habitations of Shahin shahr, Shahid Keshvari, Baharestan, Fooladshahr, Sepahan Shahr and Majlesi with desirable functions of 0.889, 0.335, 0.300, 0.279, 0.275 and 0.272 respectively have Ranks 1 to 6 in social resilience against earthquake risk.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Resilience
  • Earthquake Risk
  • New Urban Habitations
  • MARCOS Method
  • Isfahan Urban Area
احمدی، قادر، پورحسن زاده، محمد حسین و سلیمان نژاد، امیر(1399). تحلیلی برتاب آوری اجتماعات شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: شهرهای اردبیل، تبریز و ارومیه)، مجله آمایش محیط، شماره 49، صص134-109
حاتمی، یاسر و ذاکر حقیقی، کیانوش (1399). ارزیابی مؤلفه‌های تاب‌آوری شهری در مفهوم و رویکرد گذار (مطالعه موردی: منطقه یک شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 58، صص 174- 155
حسینی، علی. یداله نیا، هاجی. محمدی، منصوره و شکاری، سعید (1399). تحلیل تاب آوری اجتماعی براساس شاخص‌های سرمایه اجتماعی در شهر تهران، فصلنامه شهرپایدار، شماره 1، صص39-19
زنگی‌آبادی، علی و تبریزی، نازنین (1385). زلزله تهران و ارزیابی فضایی آسیب‌پذیری مناطق شهری، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 56، صص 130-115
عباداله زاده ملکی، شهرام و خانلو، نسیم (1395)، تبیین توانمندسازی اجتماعی به منظور تاب‌آوری جوامع محلی در مقابل بحران زلزله، اولین همایش بین‌المللی مخاطرات طبیعی و بحران‌های زیست‌محیطی ایران، راهکارها و چالش‌ها، اردبیل.
علی‌اکبری، اسماعیل (1395)، شهرها و شهرک‌های جدید، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
کرمی، فریبا . بیاتی خطیبی، مریم و رستمی همای علیا (1401) . بررسی تاب آوری نواحی روستایی پیراشهری در برابر سیلاب (مطالعه موردی : برخی از روستاهای دهستان میدان چای)، مجله جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 271-251
کمانداری، محسن. اجزاشکوهی، محمد و رهنما، محمد رحیم (1397)، تحلیل فضایی شاخص‌های اجتماعی تاب آوری شهری در مناطق چهارگانه شهرکرمان، مجله جغرافیای اجتماعی شهرها، شماره 2، صص85- 69
مرکز آمار ایران (1395)، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان اصفهان
منتظرالقائم، افشین . اذانی، مهری . خادم الحسینی، احمد و گندمکار، امیر (1401). تحلیل تطبیقی کیفیت تحقق شاخص های تاب آوری در شهر تهران (مطالعه ای در مناطق 1، 12 و 20 شهر تهران)، مجله جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 81، صص 243-227
میریان، سید محمود (1383)، قواعد و معیارهای طراحی شهرهای جدید، کنفرانس توسعه شهری و شهرهای جدید، تهران.
نقیلو، جمشید. ستاری ساربانقلی، حسن . پاکدل فرد، محمد رضا و اکبری نامدار، شبنم (1401). بررسی میزان تاب آوری اجتماعی – فرهنگی، نهادی – سازمانی در محلات شهر زنجان، مجله جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 82، صص 265-251
وارثی، حمیدرضا و احمدی، صغری (1390). بررسی عملکرد شهرهای جدید با تأکید بر جمعیت‌پذیری (مطالعه موردی: شهر جدید مجلسی)، فصلنامه جمعیت، شماره 75 و 76، صص 178-157
Ainuddin, S. & Routrary. J. K. (2012). Community resilience from work for an earthquake Prone area in Baluchistan. International Journal of Disaster Risk Reduction, 2. PP. 25-36
Belin, R. & Wilkinson. (2015), Introduction: governing for urban resilience. Urban Studies Journal Limited, 9(2), PP. 38-51
Bruneau, M. (2003). A framework to quantitatively assess and enhance the Seismic resilience of Communities, Earthquake Spectra, vol. 19. PP. 733-752
Cai, Y. P. Huang, G. H. Tan. & Q. B. Chen, (2011). Identification of Optimal Strategies for improving eco – resilience to floods in ecologically vulnerable regions of a Wetland, Journal of Ecological Modelling 222. (200). PP. 235-239
Delavar, m, R. Sadrykia, M. & Zare, M. (2017). A GIS-Based Fuzzy Decision Making Model for Seismic Vulnerability Assessment in Areas with Incomplete Data. International Journal of Geo-Information. 6(119). PP. 1-16
Kawachi, I. Aida, J. Hikichi, H &Kondo, K (2020). Disaster resilience in aging populations: lessons from the 2011 Great East Japan earthquake and tsunami. Journal of the Royal Society of New Zealand . 50(2). PP. 263-278
Lucini, B (2013) “Social capital and sociological resilience in megacities context, Catholic University of Sacred Heart, Milan, Italy,” International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, 4 (1), PP. 58-71
Matsuura, H. (2021). Level of Disaster Resilience and Migration Patterns in Japanese and Foreign Residents, Chapter 8. Springer International Publishing. PP. 137-154
Meza, A. K. T. Chavez, S. A. R. Cedeno, E. A. E. (2017). Social Resilience: Earthquake Consequences to an Intense. International Research Journal of Management, IT & Social Sciences (IRJMIS). 4(1). PP. 21-27
Mitchell, J. K, (2014), Crucibles of Hazard: Mega – Cities and Disasters in Transition, University Press, Tokyo.
Nasreen, M, (2011), Disaster Research; Exploring Sociological Approach to Disaster in Bangladesh, Journal of Sociology, Vol. 1. (1). PP. 185-194
O’brien. K. Sygna, L. Haugen, J. E (2004). Vulnerable or Resilience? A multi –Scale Assessment of Climate Impacts and Vulnerability in Norway. Climate Change. 64 (1-2), PP. 193-225
Oswald, M. (2007). The Social Construction of Vulnerability. to flooding: Perspectives and Value from the red river basin. Doctor of Philosophy, Natural resources institute, University of Manitoha.
Panday, S; Rushton, S; Karki, J; Balen, J & Barenes, A (2021). The role of social capital in disaster resilience in remote communities after the 2015 Nepal earthquake. International Journal of Disaster Risk Reduction. Vol. 55, PP. 1-11
Spans, M. & Waterhout, B. (2017). Building Up resilience in Cities Worldwide Rotterdam as Participant in the 100 resilient Cities Program, Cities, 61, PP. 109-116
Stevic, Z. Pamucar, D. Puska, A & Chatterjee, P. (2019). Sustainable supplier selection in healthcare industries using a new MCDM method: Measurement of alternatives and ranking according to Compromise solution (MARCOS). Computers & Industrial Engineering, 140. 1-33
Turner II, BL. (2010). Vulnerability and Resilience: Coalescing or Paralleling for Approaches Sustainability Science? Global Environmental Change, Article in Press, 20(4). PP. 570-576