جغرافیا و برنامه‌ریزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

اطاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

اولویت‌بندی مناطق مستعد بوم‌گردی روستایی استان چهارمحال و بختیاری براساس کیفیت خدمات

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

10.22034/gp.2023.53484.3047

چکیده

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و از نظر روش شناسی جزو دسته تحقیقات توصیفی- پیمایشی تلقی می‌گردد که با استفاده از تکنیک دلفی در ابتدا شاخص‌های ارزیابی کیفیت خدمات در مناطق مستعد بوم‌گردی روستایی طی 3 راند تعریف گردید و در ادامه با بهره‌مندی از تکنیک AHP اولویت‌بندی شهرستان‌های استان صورت پذیرفت و سپس با استفاده از روش درون‌یابی (روش کریجینگ در محیط GIS) گستره استان با محوریت کیفیت خدمات (در 5 گزینه به شرح پاسخگویی، تضمین، همدلی، اطمینان و ملموسات) مورد ارزیابی قرار گرفت. روش نمونه‌گیری در پژوهش حاضر به صورت هدفمند بوده که با استفاده از تکنیک گلوله برفی، 18 نفر به عنوان متخصص در زمینه بوم‌گردی شناسایی گردید. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخت (با استناد به چارچوب مفهومی تحقیق و 5 زیربخش ذکر شده در مورد کیفیت خدمات) استفاده شد و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS، Expert Choice و GIS استفاده گردید. نتایج بخش دلفی که به منظور اجماع نظر متخصصان انجام شد، حاکی از آن بود که پذیرش صاحبان مشاغل گردشگری در پاسخگویی سریع به درخواست مشتری، ارائه خدمات مقرر در زمان وعده داده‌شده، دانش و آگاهی لازم کارکنان برای پاسخگویی به سؤالات مشتری، توجه به سخنان مشتری و برقراری ارتباط صمیمانه و استفاده از تجهیزات مناسب در ارائه خدمات می‌تواند مهم‌ترین اولویت‌ها جهت ارائه خدمات باکیفیت می‌باشد، همچنین یافته‌ها نشان داد شهرستان‌های "شهرکرد، بن و سامان" و "بروجن" به ترتیب با مقادیر وزنی 336/0 و 274/0 رتبه‌های اولویت اول و دوم در این زمینه می‌باشند و سپس به ترتیب، شهرستان‌های فارسان، کیار، اردل، کوهرنگ، خانمیرزا و لردگان کسب رتبه نموده‌اند؛ در انتها نتایج مربوط به بخش درون‌یابی نشان داد، روستاهای مستقر در شرق و شمال شرق استان دارای استعداد بیشتری در این زمینه بوده و این سهم در پهنه مرکز و غرب استان کم‌رنگ‌تر می‌باشد.

تازه های تحقیق

بوم‌گردی‌ها نمونه‌ا‌ی از کسب‌وکارهای کوچک مقیاس با مالکیت محلی می‌باشند که با فشار کمتر بر محیط طبیعی و انسانی، نقش مهمی در اصلاح جوامع روستایی ازلحاظ محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفا می‌کنند و در دهه‌ی اخیر، در سطح گردشگری روستایی کشور رایج شده‌‌اند. هدف کلی از مطالعه حاضر اولویت‌بندی مناطق مستعد بوم‌گردی روستایی استان چهارمحال و بختیاری براساس کیفیت خدمات می‌باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و از نظر روش شناسی جزو دسته تحقیقات توصیفی- پیمایشی تلقی می‌گردد که با استفاده از تکنیک دلفی در ابتدا شاخص‌های ارزیابی کیفیت خدمات در مناطق مستعد بوم‌گردی روستایی طی 3 راند تعریف گردید و در ادامه با بهره‌مندی از تکنیک AHP اولویت‌بندی شهرستان‌های استان صورت پذیرفت و سپس با استفاده از روش درون‌یابی (روش کریجینگ در محیط GIS) گستره استان چهارمحال‌وبختیاری و روستاهای آن با محوریت کیفیت خدمات (در 5 گزینه به شرح پاسخگویی، تضمین، همدلی، اطمینان و ملموسات) مورد ارزیابی قرار گرفت. روش نمونه‌گیری در پژوهش حاضر به صورت هدفمند بوده که با استفاده از تکنیک گلوله برفی، 18 نفر به عنوان متخصص در زمینه بوم‌گردی شناسایی گردید. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخت (با استناد به چارچوب مفهومی تحقیق و 5 زیربخش ذکر شده در مورد کیفیت خدمات) استفاده شد و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS، Expert Choice و GIS استفاده گردید. نتایج بخش دلفی که به منظور اجماع نظر متخصصان انجام شد، حاکی از آن بود که پذیرش صاحبان مشاغل گردشگری در پاسخگویی سریع به درخواست مشتری، ارائه خدمات مقرر در زمان وعده داده‌شده، دانش و آگاهی لازم کارکنان برای پاسخگویی به سؤالات مشتری، توجه به سخنان مشتری و برقراری ارتباط صمیمانه و استفاده از تجهیزات مناسب در ارائه خدمات می‌تواند مهم‌ترین اولویت‌ها جهت ارائه خدمات باکیفیت می‌باشد، همچنین یافته‌ها نشان داد شهرستان‌های "شهرکرد، بن و سامان" و "بروجن" به ترتیب با مقادیر وزنی 336/0 و 274/0 رتبه‌های اولویت اول و دوم در این زمینه می‌باشند و سپس به ترتیب، شهرستان‌های فارسان، کیار، اردل، کوهرنگ، خانمیرزا و لردگان کسب رتبه نموده‌اند؛ در انتها نتایج مربوط به بخش درون‌یابی نشان داد، روستاهای مستقر در شرق و شمال شرق استان دارای استعداد بیشتری در این زمینه بوده و این سهم در پهنه مرکز و غرب استان کم‌رنگ‌تر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Prioritization of areas prone to rural ecotourism in Chaharmahal and Bakhtiari province

نویسندگان [English]

  • Mehdi Karami Dehkordi
  • Ghasem Layani

Assistant Prof. of Rural Development, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran

چکیده [English]

The sampling method in the current research was purposeful, and using the snowball technique, 18 people were identified as experts in the field of ecotourism. In order to collect data, a researcher-made questionnaire was used (based on the conceptual framework of the research and the 5 subsections mentioned about service quality) and SPSS, Expert Choice and GIS software were used for data analysis. The results of the Delphi section, which was conducted for the consensus of experts, indicated that the acceptance of tourism business owners in responding quickly to customer requests, providing prescribed services at the promised time, the necessary knowledge and awareness of employees to answer customer questions, paying attention to words The customer and establishing sincere communication and using the right equipment in providing services can be the most important priorities for providing high-quality services, also the findings showed that the cities of "Shahrkord, Ben and Saman" and "Borujen" respectively with weighted values ​​of 0.336 and 0.274 The first and second priority ranks are in this field, and then Farsan, Kiar, Ardel, Kohrang, Khanmirza and Lordegan cities have been ranked; Finally, the results related to the interpolation section showed that the villages located in the east and northeast of the province have more talent in this field, and this share is less in the central and western areas of the province.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecotourism
  • service quality
  • Delphi technique
  • hierarchical analysis
  • Chaharmahal and Bakhtiari province
مراجع
آشفته پور لیلاکوهی، سپیده؛ قریشی میناباد، محمد باسط؛ مطیعی لنگرودی، سید حسن و آمارحاجی شیرکیا، تیمور. (1399). تحلیل فضایی عرصه‌های روستایی مستعد گردشگری کشاورزی مورد: شهرستان رودسر. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. 9(1).41-66.
ابراهیم‌زاده، عیسی و فراهانی، راضیه. (1390). تحلیلی بر انگیزه گردشگران و تأثیر عامل جنسیت و درآمد بر آن، مطالعه موردی؛ گردشگران نوروزی شهرستان محلات. فصلنامه مطالعات شهری. 1(4). 13-22.
اله‌یاری، سمیرا؛ اردشیر تاج‌زاده نمین، ابلفضل؛ بدیع زاده، علی و پورفرج، اکبر. (1399). الگوی بازاریابی مقصدهای گردشگری روستایی در ایران. 8 (16). 88-59.
احسانی فر، تهمینه؛ شاهمرادی، مهنا؛ شهبازی، سمیه و رستمی، فرحناز. (1398). تحلیل کیفی چالش‌های گردشگری روستایی در استان کرمانشاه. پژوهش‌های روستایی. 10(4). 568-581.
بهرامی چالشتری، فرزانه؛ فتاحی اردکانی، احمد؛ نشاط، اکرم و فهرستی ثانی، مسعود. (1398). سرمایه‌گذاری در گردشگری؛ راهکاری برای توسعه روستایی: مطالعه موردی روستای آزادگان، شهرستان بن. روستا و توسعه. 22(3).29-44.
پالوج، مجتبی. (1398). نسبت الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت و توسعه پایدار روستایی. برنامه‌ریزی وآمایش فضا.23 . 145 -168.
حسین محمدی، مریم و حیاتی، داریوش. (1391). توسعه توریسم روستایی رویکردی نوین در جهت توسعه پایدار روستایی. همایش ملی توسعه روستایی.839.
حسینی نیا، غلام حسین و جعفری، علی. (1395). نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار باغستان سنتی قزوین. همایش ملی دانش و فناوری علوم کشاورزی. منابع طبیعی و محیط زیست ایران. تهران: مؤسسه برگزارکننده همایش‌های توسعه‌ محور دانش و فناوری سام ایرانیان.
حلبیان، امیر حسین؛ پورعیدی وند، لاله؛ عبدالله زاده، مهدی و عمرانی ساردو، زینب. (1391). اولویت‌بندی راهبردهای توسعه پایدار گردشگری بافت قدیم شهر اصفهان با استفاده از روش دلفی. جغرافیا و پایداری محیط (پژوهشنامه جغرافیایی). 2(4).111-125.
حسام، مهدی و اروجی، حسن. (1398). شناسایی و ارزیابی کانون های بوم‌گردی در استان گیلان. برنامه ریزی و توسعه گردشگری. 8(31). 97-11.
رکن­الدین­افتخاری، عبدالرضا؛ مهدوی، داوود و پورطاهری، مهدی. (1389). ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی- فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه پایدار گردشگری. فصلنامه مطالعات گردشگری. 14. 39-1.
رضوانی، محمدرضا و عزیزی، (1397). تأثیر اقامتگاه‌های بوم‌گردی بر توسعه روستایی. دومین همایش ملی چشم اانداز توسعه پایدار روستایی ایران. تهران: دانشگاه خوارزمی. انجمن علمی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی ایران.
رهنمایی، محمد تقی؛ رضوانی، محمد رضا؛ رحیم­پور، علی و جعفری، فرهاد. (1394). توسعه گردشگری الکترونیکی با تأکید بر وب سایت­ها. مجله نگرش­های نو در جغرافیای انسانی. 27. 72-57.
رمضان­زاده، مهدی. (1395). سنجش تعیین­کننده­های اصلی وفاداری در گردشگری روستایی. فصلنامه علمی-پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیای ایران. 49. 94-79.
سجاسی قیداری، حمداله و صادقلو، طاهره. (1395). تحلیل و تبیین نقش کیفیت محیطی در جذب گردشگر به مقاصد گردشگری روستایی. تحقیقات جغرافیایی. 31(2). 32-49.
سجاسی قیداری، حمداله؛ محمودی، حمیده و جمعه‌ای، عاطفه. (1398). تمایل گردشگران به پرداخت هزینه خدمات در مقصدهای گردشگری روستایی. مطالعات اجتماعی گردشگری. 7(14). 405-430.
ضرغام بروجنی، حمید  و نیک‌بین، مهناز. (1391). سنجش پایداری توسعه گردشگری در جزیره کیش. مجله پژوهش‌های اقتصادی . 2. 168-137.
ضیایی، محمود و مهدیخانی، نیلوفر. (1396). رابطه شخصیت کالبدی- اجتماعی شهر و شخصیت گردشگر با انتخاب مقصد (مطالعه موردی شهر شیراز و یزد). برنامه‌ریزی و توسعه کالبدی. 2 (5). 39-54.
علی یاری، ویدا؛ شریف‌زاده، مریم و علی یاری، ندا. (1399). سنجش میزان حمایت جامعه میزبان از توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد). پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی. 2(29) .17-33.
علی‌قلی زاده فیروزجایی، ناصر؛ قدمی، مصطفی و غریبی جویباری، محمود. (1398). بررسی اثرات گردشگری بر تغییرات کاربری اراضی شهری و روستایی (نمونه موردمطالعه: شهرستان کلاردشت). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی (چشم‌انداز جغرافیایی). 14(2). 395-410.
عسکر پور، محمدحسین؛ محمدی نژاد، امیر و مقدسی، رضا. (1399). عوامل مؤثر بر عرضه گردشگری روستایی. روستا و توسعه. 23(4). 1-22.
کرمی، آیت اله؛ بارانی، نادر و اسکندری، آذر. (1398). بررسی آثار بوم‌گردی کشاورزی بر توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در مناطق روستایی سیستان. روستا و توسعه. 22(2). 65-86.
کرمی دهکردی، مهدی و بهرامی ده توتی، مسعود. (1399). ارزیابی پایداری روستاهای نمونه گردشگری بر اساس مدل بارومتر پایداری و چرخه حیات (موردمطالعه: شهرستان بروجن). پژوهش‌های روستایی. 11(1).66-89.
کریمی کندزی ، ساجده. (۱۳۹۹). توسعه بوم‏گردی و نقش آن در توسعه جاذبه‏ های بوم‏گردی شهرستان آران و بیدگل. نشریه مطالعات اجتماعی گردشگری. ۸(۲). ۲۲۳-۲۴۲.
کیانی سلمی، صدیقه و عباسیان، سعید. (1399). تحلیل پیامدهای توسعه گردشگری بر توانمندسازی مناطق روستایی (موردمطالعه: روستاهای بخش مرکزی نطنز). جغرافیا و برنامه‌ریزی. 24(71). 339-367.
کرمی­دهکردی، مهدی؛ میرک­زاده، علی اصغر و غیاثوند­غیاثی، فرشته. (1391). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی. مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی. 112-99.
گنجائیان، حمید. (1399). پتانسیل سنجی توسعه اکوتوریسم منطقه گَوَندره شهرستان قروه با استفاده از مدل تلفیقی AHP-SWOT. جغرافیا و روابط انسانی. 2(4). 56-69.
محمدپور، پریسا و حبیبی بی بالانی، قاسم. (1399). بررسی مشکلات توسعه گردشگری در روستایی بزکویه، روستا حاشیه جنگل از توابع رودسر در استان گیلان. جغرافیایی فضای گردشگری. 9(35). 83-94.
مرتضوی، مهدی و موسی­پور، فریبا. (1397). گردشگری قاعده مثلث امنیت، همدلی و توسعه استان سیستان و بلوچستان. مجله مطالعات ایرانی. 17(34). 284-257.
موحدی، محمدهاشم و رجبی فر، بهنام. (1398). اکوتوریسم روستایی عاملی در جهت پایداری زیر ساختهای روستا. چهارمین همایش بین المللی افق‌های نوین در مهندسی عمران. معماری و شهرسازی. تهران: انجمن افق نوین علم و فناوری.
میرزاده کوهشاهی، مهدی و دهقانی، امین. (1395).  بررسی نقش پتانسیل‌های بوم‌گردی بندرعباس در جذب گردشگران. پژوهش نامه فرهنگی هرمزگان.11.12-16.
مطیعی­لنگرودی، حسن. (1390). برنامه­ریزی روستایی با تأکید بر ایران. انتشارات جهاد دانشگاهی. چاپ پنجم. مشهد. صفحه، 200.
مریدالسادات، پگاه و عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری. (1397) . ارزیابی وضعیت توسعه‌ی پایدار کشاورزی با رویکرد کارآفرینانه، مطالعه‌ی موردی: استان خوزستان. برنامه‌ریزی و آمایش فضا. 22(3). 80-1.
نجارزاده، محمد و نعمت­الهی، مجید. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی در راستای پایداری و توسعه جوامع محلی در مناطق نمونه گردشگری. فصلنامه علمی-پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیای ایران. 49. 248-225.
نجمی، سیمین و شریعت‌پناهی، مجید. (1389). نقش گردشگری در توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: دهستان لواسان کوچک، بخش لواسانات). جغرافیایی سرزمین. 7(25). 92-81.
Agius, K., Theuma, N & Deidun, A. (2021). So close yet so far: Island connectivity and ecotourism development in central Mediterranean islands. Case Studies on Transport Policy, 9 (1), 149-160
Aytuj, H and Mikaeili, M. (2017). Evaluation of Hopas Rural Tourism Potential in the Context of European union tourism. Journals Procedia Environmental Sciences, 12, 234-245.
Batala, L.K., Regmi, K., & Sharma, G. (2017). Cross border co-operation through tourism promotion & cultural - exchange: A case study along Nepal and China (T.A.R.) OBOR—prospective, Open Journal of Business and Management, 5(1), 105-118.
Boğan, E., Türkay, O., & Dedeoğlu, B. B. (2018). Perceived corporate social responsibility and job satisfaction: The mediator role of organizational identification, International Journal of Business and Management Studies, 10 (2), 51–67.
Brendan, C. (2016). Tourism Culture: Nexus, Characteristics, Context and Sustainability, Tourism Management, 53(6),229–243.
Bucur, M., Mocia, S., Ardelean, F., & Otel, C. (2019). The importance of Corporate Social Responsibility among organizations in the centre Development Region of Romania, Procedia Manufacturing, 32,309-317.
Chen, F., Lai, M., & Huang, H. (2020). Can marine park become an ecotourism destination? Evidence from stakeholders' perceptions of the suitability, Ocean and Coastal Management,196, 18-30.
Chrstou, P., Farmaki, A., and Evangelou. (2018). Nurturing nostalgia? A Response from Rural Tourism Stakeholders, Journal Tourism Management, 69,42-51.
Eui, Choi., Oh, Chi-ok., & Chon, J. (2020). Applying the resilience principles for sustainable ecotourism development: A case study of the Nakdong Estuary, South Korea, Tourism Management, 83, 15-18.
Gursoy, D., Ouyang, Z., Nunkoo, R., & Wei, W. (2019). Residents’ impact perceptions of and attitudes towards tourism development: A meta-analysis, Journal of Hospitality Marketing & Management, 28(3), 306-333.
Islam, F., & Carlsen, J. (2012). Tourism in Rural Bangladesh: Unlocking Opportunities for Poverty Alleviation? Tourism Recreation Research, 37(1), 37-45.
Kim, J., & Lee, C. K. (2018). Effects of CSR, responsible gambling, and negative social impacts on perceived benefits and quality of life in gaming communities. Tourism Economics, 25(4), 1–20.
 Li, T., Liu, F., & Soutar, G. (2021). Experiences, post-trip destination image, satisfaction and loyalty: A study in an ecotourism context, Journal of Destination Marketing and Management, 19, 54-60.
Liu, j., Nijkamp, R., & Lin, D. (2017). Urban-Rural Imbalance and Tourism-led Growth in China, Annals of Tourism Research, 64, 24-36.
Nesha Dushani, S., Aanesen, M., & K. Vondolia, G. (2021). Balancing conservation goals and ecotourism development in coastal wetland management in Sri Lanka: A choice experiment, Ocean & Coastal Management, 2010, 19-25.
Paul, P., Kar, T.K., & Pujaru, K. (2020). Impacts of zoning management of coastal ecosystem for three different activities: Reserve-fishing-ecotourism, Ecological Informatics, 60, 38-42.
Pilving, T., Kull, T., & Suskevics, M. (2019). The tourism partnership life cycle in Estonia: Striving towards sustainable, multisectoral rural tourism collaboration, Tourism Management Perspectives, 31, 219-230.
Rebecca, Ch., Rose, B., & Bor, T. (2018). Eco-Lodges, a Future for Sustainable Tourism in Kenya, Journal of Tourism, Hospitality and Sports, 8(3), 37-41.
Salvatore, R., Chiodo, E., & Fantini, A. (2018). Tourism transition in peripheral rural areas:Theories, Issues and Strategies, Annals of Tourism Research, 68,41-51.
Santarem, F., Saarinen, J., & Brito, J. (2020). Desert Conservation and Management: Ecotourism. Encyclopedia of the World's Biomes, 259-273.
WorldTourismOrganization. (2017). UNWTO Annual Report 2016. Madrid.
Xiang, Ch., Qin, J., & Yin, L. (2020). Study on the rural ecotourism resource evaluation system, Environmental Technology and Innovation, 20, 33-70.
Xiang., CH, Xiao qin., & J, Yin., Lu. (2020). Study on the rural ecotourism resource evaluation system, Environmental Technology & Innovation, 20, 145-150.
Zhu, Y., Guo, J., & Wei, M. (2019). Construction of Social Responsibility Engineering System for Manufacturing Enterprise, Procedia Manufacturing, 30, 151-158.
جغرافیا و برنامه‌ریزی
دوره 28، شماره 87
اردیبهشت 1403
صفحه 229-210
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار