جغرافیا و برنامه‌ریزی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

فرایند پذیرش مقالات

بانک ها و نمایه نامه ها

اطاعات آماری نشریه

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

پهنه¬بندی رژیم بارش در نیمه جنوبی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

2 سازمان هواشناسی کشور

3 دانشگاه آزاد واحد سمنان

چکیده

این تحقیق رژیم بارش سالانه نیمه جنوبی ایران را طی دوره 2005- 1974 ارائه می­دهد. نـیمه­جنوبی ایران با استفاده از شـش پارامتر اقلیمی در 183 ایستگاه، به کمک روش تـحلیل مولفه­های اصلی و خوشه­بندی منطقه­بندی شده و به چهار زیر منطقه همگن تقسیم گردید. نتیجه نشان داد که روند ناهمواری­ها و عرض جغرافیایی در مرزبندی و تفاوت­های مکانی بین مناطق نقش بسیار مهمی دارند. تغییرات مکانی بارش و رابطه بین ایستگاه­ها با استفاده از تحلیل مولفه­های اصلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل مولفه اصلی بارش سالانه، پنج مولفه را نشان داد که مجموعاً 68% کل واریانس بارش را توصیف می­کند. مولفه­های اصلی بارش سالانه در نیمه جنوبی ایران توسط گردش جوی کنترل می­شوند. تحلیل­ها نشان داد که بارش سالانه در نیمه جنوبی ایران اساساً به کم فشار سودانی و مدیترانه ارتباط داده می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Precipitation Regime in South Part of Iran Studying of Iran

نویسندگان [English]

  • Farnaz Pourasghar 1
  • Saeed Jahanbakhsh 1
  • Behrooz Sari saraf 1
  • Hooshang Ghaemi 2
  • Masomeh Tadayoni 3

1 Department of Geography, University of Tabriz

2 Country Meteorological Organization's

3 Islamic Azad University of Semnan

چکیده [English]

This is a study of change in annual precipitation amounts and variability in southern part of Iran during 1974-2005. Southern part of Iran has been regionalized based on six factors in 183 stations using Principal Component Analysis (PCA) and Cluster Analysis (CA). The stations were grouped into four individual clusters. Topography and latitude play an important role in determining boundaries between identified subdivisions and existence of spatial differences between them as well. Spatial variability and relationship between the precipitation series at 183 of stations were investigated by principal component analysis. A PCA of annual precipitation reveals five components that account for 68% of the total variance. The annual precipitation PCs are controlled by atmospheric circulation. Analysis of the results revealed that annual precipitation in south part of Iran is mainly related to Sudan and Mediterranean wave.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Precipitation regime
  • Principal component analysis
  • Cluster analysis
  • Southern part of Iran
مراجع
1ـ ایزدنگهدار، زهرا (1370) «بررسی سینوپتیکی بعضی از سیستم­های مدیترانه­ای مخصوص و اثرات آن بر روی ایران»، پایان­نامه کارشناسی ارشد هواشناسی، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران. 
2ـ بابائی فینی، ام­السلمه و فرج­زاده، منوچهر (1381)، «الگوهای تغییرات مکانی و زمانی بارش در ایران»، مدرس، شماره 4، 70-51.
3ـ جهانبخش، سـعید و ذوالفقاری، حسن (1381)، «بررسـی الگوهای سـینوپتیک بارش­های روزانه در غرب ایران»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 64، 258-234.
4ـ حیدری، حسن و علیجانی، بهلول (1378)، «طبقه­بندی اقلیمی ایران با استفاده از تکنیک­های آماری چندمتغیره»، پژوهش­های جغرافیایی، شماره 37، 74-57.
5ـ خلج، علی (1381)، «تحلیلی بر تاثیر رشته کوه زاگرس روی سیستم های سینوپتیکی موثر بر اقلیم ایران مرکزی»، رساله دکتری جعرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس.
6ـ خوش اخلاق، فرامرز (1376)، «بررسی الگوهای ماهانه خشکسالی و تر سالی در ایران»، فصلنامه تحقیفات جغرافیایی، 45، 154-136.
7ـ دین­پژوه، یعقوب (1382)، «تـحلیل خشکسالی­های هواشناختی با اسـتفاده از آنالیز الگوها»، پایان­نامه دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
8ـ دین­پژوه، یعقوب؛ فاخری­فرد، احمد و مقدم­واحد، محمد (1385)، «گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی بارش­های شمال غرب ایران با روش آنالیز الگوها»، دانشکده کشاورزی مراغه، دانشگاه تبریز.
9ـ رضیی، طیب و عزیزی، قاسـم (1386)، «منطقه­بندی رژم بارشـی غرب ایران با استفاده از روش­های تحلیل مولفه­های اصلی و خوشه­بندی»، تحقیقات منابع آب ایران، شماره2، 65-62.
10ـ ساری­صراف، بهروز (1377)، «تحلیل رژیم بارش ماهانه حوضه­های ارس و دریاچه ارومیه و محاسبه ضریب جریان»، پایان­نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه تبریز.
11ـ کاسب­پور، فاطمه (1387)، «پهنه­بندی خشکسالی هواشناختی استان آذربایجان­شرقی با روش تجزیه به مولفه­های اصلی»، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز.
12ـ کاویانی، محمدرضا و عساکره، حسین (1384)، «بررسی آماری روند بلندمدت بارش سالانه اصفهان»، مجله پژوهش دانشگاه اصفهان، شماره 1، 162-143.
13ـ لشگری، حسن (1375)، «الگوی سینوپتیکی بارش­های شدید در جنوب غرب ایران»، رساله دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس.
14ـ لشگری، حسن (1381)، «مسیریابی سامانه­های کم­فشار سودانی ورودی به ایران» مدرس، (ویژه­نامه جغرافیا)، 2، 156-133.
15ـ لشگری، حسن (1382)، «مکانیسم تکوین ، تقویت و توسعه مرکز کم­فشار سودان و نقش آن بر روی بارش­های جنوب و جنوب غرب ایران»، پژوهش­های جغرافیایی، 46، 18-1.
16ـ مسعودیان ابوالفضل (1382)، «بررسی پراکندگی جغرافیایی بارش در ایران به روش تحلیل عاملی دوران یافته»، مجله جغرافیا و توسعه، 88-79.
17- Comrie A.C. and Glenn, E.C. (1998), "Principal Components Based Regionalization of Precipitation Regimes Across the South West United Dtates and Northern Mexico with an Application to Monsoon Precipitation Variability", Journal of Climate Research,10, 201-215.
18- Demirel C.M and Mariano A.J and Kahya E. (2007), "Performing K-means Analysis to Drought Principal Components of Turkish rivers", Journal of Hydrology Days, 145-151.
19- Diaz D.M and Rodrigo F.S. (2004), "Spatio-temporal Patterns of Seasonal Rainfall in Spain (1912-2000) Using Cluster and Principal Component Analysis", Journal of Annales Geophysicae, 22, 1435-1448.
20- Deluis m, Gonzaales-hidalgo J., Longares L.A and Stepank P. (2009), "Seasonal Orecipitation Trends in the Mediterranean Iberian Peninsula in Second half of 20th Ventury", International Journal of Climatology, 29, 1312-1323.
21- Ghasemi A.R and Khalili D. (2007), "The Association between Regional and Global Atmospheric Patterns and Winter Precipitation in Iran", Atmospheric Research, 1435-1448.
22- IPCC (2007), “Climate Change Scientific Basis”, CambridgeUniversity Press, Cambridge, Newyork.
23- New M, Todd M., Hulme M, Jones PD. (2001), "Precipitation Measurements and Trends in the Twentieth Century", International Journal of Climatology, 89-106.
24- Raziei T., Mofidi A., Santos J.A, Bordi I. (2011), "Spatial Patterns and Regims of Daily Precipitation in Iran Relation to Large-scale Atmospheric Circulation", International Journal of Climatology.
25- Doi:10.1002/joc.2347
26-Trigo R, Zoplaki E, et al. (2006), "Relations between Variability in the Mediterranean Region and Mid-latitude Variability, In Chapter 3 of Mediterranean Climate Variability”, Lionello P, Malanotte-Rizzoli P., Boscolo R(eds). Elsevier Developments in Earth & Environmental Sciences, 4: Amsterdam, 179-226.
27-Turkes M., Koc T. and Saris F. (2009), "Spatiotemporal Variability of Precipitation Total Series Over Turkey”, International Journal of Climatology, 29, 1056-1074.
جغرافیا و برنامه‌ریزی
دوره 17، شماره 44 - شماره پیاپی 44
شهریور 1392
صفحه 27-46
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار