نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 هیئت علمی گروه جغرافیای انسانی، دانشکده‌ی جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 استادیار گروه جغرافیای انسانی دانشگاه تهران
چکیده
زندگی شهری در روند خود از جوامع ساده و متمرکز که بیش‌تر بازتاب نیروهای مختلف اجتماعی بودند، تا به امروز در اشکال مختلف باعث تغییر و تحولات گستردۀ محیطی در شهر و به‌خصوص رشد جمعیت شهری شده است که نتیجۀ آن از هم پاشیدگی نظام توزیع خدمات شهری و توزیع نابرابر شهروندان در برخورداری از خدمات شهری بوده است. با توجه به اهمیت مسئلۀ عدالت فضایی در توزیع خدمات شهری، هدف پژوهش حاضر تحلیل نحوۀ توزیع خدمات شهری از منظر عدالت فضایی در شهر یاسوج و علت‌یابی نابرابری‌ها و عدم تعادل‌ها است. تا از این طریق به ارائه راهکاری مناسب اقدام شود. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی- علی است. برای تعیین الگوی پراکنش خدمات شهری از شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایه (ANN) و تحلیل شبکه و برای شناسایی عوامل اثرگذار در عدم تعادل خدمات شهری از روش دلفی استفاده شد. همچنین پس از مشخص شدن عوامل در نرم افزار میک‌مک، اقدام به شناسایی روابط متغیرها، میزان اثرگذاری آن‌ها، اولویت‌بندی هر یک از متغییرها و در نهایت، ارائۀ راهکارهای مناسب جهت کاهش عدم تعادل خدمات شهری شد. یافته‌های به دست آمده نشان دهندۀ توزیع خوشه‌ای خدمات شهری و پراکنش متمرکز، غیراصولی و نامناسب این خدمات در سطح مناطق و نواحی شهر یاسوج است. همچنین نتایج تحلیل نشان داد ضعف قوانین و مقررات، رانت‌های اقتصادی و فشار بزرگ مالک‌ها به ترتیب دارای بیش‌ترین تاثیرگذاری در توزیع نامتعادل خدمات شهری در شهر یاسوج هستند. نهایتا متناسب با یافته‌ها جهت توزیع متعادل خدمات و برقراری عدالت فضایی در شهر یاسوج راهکارهایی ارائه شد.
تازه های تحقیق
امروزه افزایش جمعیت شهری و تشدید شهرنشینی باعث ایجاد دو طبقۀ مرفه و محروم در جامعۀ شهری شده است که این مهم در زیرمجموعۀ محیط شهری و محله‌بندی آن نمود پیدا می‌کند. یکی از مسائل مهم و مورد توجه در این اتفاق، توزیع بهینه و متعادل خدمات شهری در میان مناطق و محله‌های شهری و دسترسی مطلوب شهروندان به این خدمات است که مسئلۀ عدالت و عدالت فضایی را که به معنی توزیع مناسب خدمات میان ساکنان مختلف یک شهر است، مورد توجه قرار می‌دهد. اهمیت این موضوع تا آنجاست که توزیع نامناسب خدمات باعث از بین رفتن عدالت و افزایش نارضایتیِ شهروندان از محل سکونت خود و ایجاد دو قطبی‌های گوناگون خواهد شد. به همین‌خاطر محیط‌های شهری نیازمند برنامه‌ریزی برای تحقق عدالت فضایی و توزیع بهینۀ خدمات در محیط‌های شهری هستند؛ به‌طوری که همۀ افراد دسترسی مطلوب و یکسانی به خدمات داشته باشند. در این راستا؛ هدف پژوهش حاضر تحلیل الگوی پراکنش خدمات شهری در شهر یاسوج و همچنین بررسی عوامل تاثیرگذار در آن است، تا از این طریق بتوان به ارائۀ راهکارهای کاربردی و عملی دست زد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد به مسئلۀ توزیع فضایی بهینۀ خدمات در شهر یاسوج توجهی نشده است. به گونه‌ای که بر اساس نتایج به دست آمده از روش میانگین نزدیک‌ترین واحد همسایگی(ANN)، نسبت نزدیک‌ترین همسایه برابر با ۰.۷۵ اندازهگیری شده است. از آنجا که مقادیر مثبت و نزدیک به یک است، می‌توان نتیجه گرفت توزیع خدمات شهری در شهر یاسوج "خوشه ای" است. نتایج کلی تحلیل متوسط نزدیک‌ترین همسایگی و تحلیل شبکه حاکی از توزیع نامناسب و غیراصولی در نحوه توزیع خدمات شهری در شهر موردمطالعه می‌باشد. به‌گونه‌ای که خدمات غالباً در بخش‌هایی از شهر تمرکز یافته و در پی این تمرکز و برخورداری مناطق خاص، سایر مناطق و نواحی شهر وضعیت نامطلوبی داشته و از دسترسی به این خدمات محروم شده‌اند. این مسئله لزوم توجه به امر ساماندهی خدمات مذکور را نشان می‌دهد. نتایج به دست آمده با پژوهش روستایی و همکاران (۱۳۹۵)، جعفری و همکاران (۱۳۹۸)، مهدنژاد و بیات (۱۳۹۹)، روستایی و همکاران (۱۳۹۹) در زمینه نابرابری توزیع و پراکنش خدمات همسو است. ازآنجا که در بسیاری از تحلیلهای مکانی هدف، تهیه لایه یا اطلاعات مکانی است که بتواند نمایی از مجموع توصیفات یا اطلاعاتِ مربوط به یک واقعیت را به دست دهد. در ادامه نیز از دلفی و میک مک (آینده نگاری راهبردی) به‌منظور شناسایی عوامل تاثیرگذار در عدم تعادل‌های فضایی شهر یاسوج بهره گرفته شد. برای این منظور ۱۸ عامل به‌عنوان عوامل اثرگذار شناسایی شد. که در این میان و با توجه به نتایج به‌دست آمده؛ ضعف قوانین و مقررات، رانت‌های اقتصادی و فشار بزرگ مالک‌ها، عدم نظارت کافی و مستمر از طرف نهادهای نظارتی بر توسعۀ شهر، عدم مشارکت با ساکنین در طرح‌های توسعه شهری و عدم استفاده از نیروهای مجرب و متخصص در مدیریت شهری بیش‌ترین تاثیرگذاری در توزیع نامتعادل خدمات شهری در شهر یاسوج را دارند. از تفاوت‌های عمدۀ پژوهش حاضر با سایر پژوهش‌های صورت گرفته در زمینۀ عدالت فضایی در دسترسی به خدمات شهری (عزیزی دانالو و مجتبی‌زاده خانقاهی، ۱۳۹۹؛ جعفری و همکاران ،۱۳۹۸؛ کرامتی و همکاران، ۱۳۹۴؛ احمدی و شمسی‌پور، ۱۳۹۹؛ ممبینی‌زاده و بشارتی‌فر، ۱۴۰۰) شناسایی عوامل تاثیرگذار در عدم تعادل فضایی و همچنین نقش و میزان تاثیرگذاری آن‌ها است. که با توجه به اهمیت این موضوع و پرداختن به آن از طریق به‌کارگیری روش‌های آینده نگاری (میک مک) با توجه به اینکه اولین پژوهش با محوریت عدالت فضایی در دسترسی به خدمات شهری است که به چنین موضوعی و با این روش پرداخته است-، پژوهش نوینی است که روش به کارگیری و همچنین نتایج حاصل از آن می‌تواند الگویی برای سایر پژوهش‌های این حوزه باشد، تا از این طریق گامی به سمت کاربردی‌تر کردن پژوهش‌های حوزۀ عدالت فضایی برداشت.
در آخر با توجه به سیستم نامتعادلِ توزیعِ خدمات در شهر یاسوج و جایگاه هر یک از پیشران‌های شناسایی شده می‌توان پیشنهادی‌های ذیر را ارائه داد؛
اصلاح قوانین و مقرارت، جلوگیری از رانت‌های اقتصادی و فشار بزرگ مالک‌ها و نظارت کافی از طریق نهادهای نظارتی بر توسعۀ شهر، به عنوان اصلی ترین پیشران‌ها می‌توانند نقش بسزایی در توزیع بهینۀ امکانات و خدمات شهری ایفا نمایند. همچنین مشارکت با ساکنین در طرح‌های توسعۀ شهر، استفاده از نیروهای مجرب و متخصص در مدیریت شهری و تهیۀ طرح‌های توسعۀ شهری توسط افراد بومی در ردۀ بعدی قرار دارند، که می‌توانند به عنوان راهکار نقش مهمی در توزیع بهینۀ خدمات ایفا نمایند. رعایت افق طرح‌های توسعه، مدیریت یکپارچۀ شهری و... نیز می‌توانند مشکلات شهری یاسوج از قبیل، شکاف فضایی محله‌ها، واگذاری زمین به صورت گستره از طرف نهادهای دولتی به شاغلان خود بدون ایجاد زمینۀ خدمات، فقدان و نزول تسهیلاتِ زیر ساختی- خدماتی و.... که تحت اثرات سیستم قرار دارند را کاهش دهند.
- توزیع خدمات محله‌ای در شهر یاسوج به صورت همگون و متوازن صورت نپذیرفته است. اکثر محله‌های شهر یاسوج از نظر خدمات محله‌ای با محدودیت‌های عمده‌ای روبه‌رو بوده و نیازمند توسعۀ این سطح از خدمات شهری هستند.
- نیاز است که پایگاه داده مکانی شهر یاسوج به‌روزرسانی گردد و از افراد متخصص در شهرداری استفاده شود.
- طرح‌های توسعۀ آتی شهر یاسوج با اسناد فرادست نظیر آمایش سرزمین مطابقت داشته باشد.
- در هنگام تهیۀ طرح‌های توسعۀ شهر با ساکنین محله‌ها مشارکت انجام گیرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analyzing the distribution of urban services and identifying drivers affecting spatial justice with a Future study approach (case study: Yasouj city)
نویسندگان [English]
- ali saberi 1
- Ahmad Pourahmad 2
- saeed zanganeh Shahraki 3
1 Master of Geography and Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran
2 faculty member,Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Department of Human Geography, University of Tehran
چکیده [English]
Urbanization, which began in simple, centralized societies that were primarily reflections of different social forces, has led to significant environmental changes in cities, especially with the increase in urban population, which has led to the collapse of the urban services distribution system and the unequal distribution of citizens using urban services. The current study aims to evaluate the distribution of urban services in Yasouj city from the perspective of spatial justice and to identify the root causes of imbalances and inequalities to offer a suitable solution. This is because the issue of spatial justice is crucial to the distribution of urban services. This article used a descriptive-Causal research method. The distribution pattern of urban services was determined using the Average Nearest Neighbor (ANN) and network analysis index, and the contributing elements in the imbalance of urban services were determined using the Delphi technique. The relationship between the variables, their level of influence, the prioritization of each variable, and eventually the relevant measures to lessen the imbalance of urban services was determined after the elements in the MICMAC program were found. The results collected demonstrate the cluster distribution of urban services as well as the centralized, unprincipled, and ineffective distribution of these services at the level of Yasouj city's regions and districts. The analysis's findings also indicated that the unequal distribution of urban services in Yasouj city is mostly caused by permissive rules and regulations, high economic rents, and intense owner pressure. Finally, under the findings, suggestions for establishing spatial justice in the city of Yasouj and a fair allocation of services were made.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: population growth
- urban services
- spatial justice
- Yasouj city
- Future study
- احمدی، محمد؛ شمسی‌پور، علی‌اکبر(۱۳۹۹). تحلیل توزیع خدمات عمومی با رویکرد عدالت فضایی(مطالعۀ موردی: شهر بجنورد)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، ۸(۱): ۹۸- ۷۳.
- احمدی‌کردآسیابی، فرزانه. «ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در عدالت فضایی میان نواحی شهری(مطالعۀ موردی: شهر قائمشهر)»، پایان نامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۱.
- اسمعیل‌پور، نجما؛ شکیبامنش، مهدی (۱۳۹۸). تحلیل نابرابری فضایی در برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری(نمونه موردی: شهر یزد)، فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی، ۹(۳)، ۸۸-۷۱.
- افشارنیا، اعظم؛ زبردست، اسفندیار؛ طلاچیان، مرتضی(۱۴۰۰). تبیین مفهوم عدالت فضایی در اجرای طرح‌های جامع شهری(نمونۀ موردی: شهر گلپایگان)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، ۹(۴)، ۹۸۱-۱۰۰۸.
- بندرآباد، علیرضا؛ خلیجی، محمدعلی (۱۳۹۷). سنجش عدالت اجتماعی با رویکرد توسعۀ پایدار (نمونۀ موردی: مناطق شهری تبریز)، فصلنامۀ شهر پایدار، ۱(۱)، ۸۹-۷۷.
- جعفری، فیروز؛ رسول‌زاده، زهرا؛ حمیدی، اکبر (۱۳۹۸). تحلیل توزیع پارک‌های شهری با رویکردِ عدالت فضایی(مطالعۀ موردی: شهر بناب)، دو فصلنامۀ جغرافیای اجتماعی شهری، ۶(۱)، ۴۳-۵۶.
- جمعه‌پور، محمود؛ مخلصیان، سپیده (۱۳۹۶). سطح پایداری محله‌ای و رابطۀ آن با توسعۀ اجتماعی در محلۀ نازی‌آبادِ تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۴۹(۲)، ۴۱۱-۴۲۵.
- حاتمی‌نژاد، حسین؛ فرهودی، رحمت‌اله؛ محمدپور جابری، مرتضی (۱۳۸۷). تحلیل نابرابری اجتماعی در برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری (مطالعۀ موردی: شهر اسفراین)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۶۵، ۸۵-۷۱.
- حاتمی‌نژاد، حسین؛ منوچهری میاندوآب، ایوب؛ بهارلو، ایمان؛ ابرهیم‌پور، احد؛ حاتمی‌نژاد، حجت (۱۳۹۱). شهر و عدالت اجتماعی: تحلیلی بر نابرابری محله‌ای (مطالعۀ موردی: محله‌های قدیمی شهر میاندوآب)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۴۴(۸۰)، ۶۳-۴۱.
- حمیدی، الهام. «تحلیل رابطۀ ظرفیت نهادی و ظرفیت اجتماعی با عدالت فضایی در ارائۀ خدمات شهری، پایان نامۀ کارشناسی ارشد مدیریت شهری، دانشکدۀ مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۹۷.
- حیدری‌چیانه، رحیم؛ علیزاده‌زنوزی، شاهین؛ عیوضلو، داوود(۱۳۹۳). تحلیلی بر توزیع جمعیت و دسترسی به خدمات شهری در شهر مرند مبتنی رویکردی عدالت‌محور، فصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی شهری،۲(۷)، ۲۷- ۱۱.
- خاکپور، براتعلی؛ باوان‌پوری، علیرضا (۱۳۸۸). بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه نیافتگیِ مناطقِ شهرِ مشهد، مجلۀ دانش و توسعه، ۱۶(۲۷)، ۱۸۲-۲۰۲.
- خاکپور، براتعلی؛ صیادسالار، یاسین؛ معمری، ابراهیم؛ سعیدی عبدل‌آباد، احمد (۱۳۹۷). پایش فضای شهری با رویکرد عدالت فضایی (پژوهش موردی: مناطق ۱۳ گانۀ کلانشهر مشهد)، کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، ۶(۲)، ۲۱۴-۱۸۷.
- خاکساری، علی؛ معصومی‌فر، امیرحسین؛ آسایش، مریم (۱۴۰۰). تحلیل پژوهش‌های عدالت فضایی در برخورداری از خدمات شهری در ایران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۵۳(۳)، ۸۱۰-۷۹۳.
- داداش‌پور، هاشم؛ رستمی، فرامرز (۱۳۹۰). سنجش عدالت فضاییِ یکپارچۀ خدمات عمومی شهری براساس توزیع جمعیت، قابلیتِ دسترسی و کارایی در شهر یاسوج، مطالعات و پژوهش‌هایِ شهری و منطقه‌ای، ۳(۱۰)، ۱-۲۲.
- رجبی، سجاد؛ ولیزاده، رضا؛ ستارزاده، داریوش؛ پناهی، علی؛ محبوبی، قربان (۱۴۰۰). تحلیل پراکنش فضایی خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت اجتماعی در ساختار فضایی کلانشهر تبریز، نشریۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، ۲۵(۷۸)، ۱۷۷-۱۵۹.
- روستایی، شهریور؛ علیزاده یوالاری، شیوا (۱۳۹۹). سنجش عدالت فضایی خدمات عمومی در بین شهرستان‌های استان آذربایجان غربی، نشریۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی، ۲۴(۷۱)، ۱۷۱-۱۵۱.
- روستایی، شهریور؛ کریم‌زاده، حسین؛ رحمتی، خسرو (۱۳۹۵). تحلیل نابرابری فضایی بر پایۀ شاخص‌های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در شهرهای میانه اندام (مطالعۀ موردی: شهر میاندوآب)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، ۴(۳)، ۴۴۹-۴۷۱.
- ریاحی‌پور، مجید؛ کلانتری، محسن؛ پیری، عیسی؛ حیدری، محمدتقی (۱۳۹۹)، ایمن‌سازی فضاهای بی‌دفاع شهری برای پیشگیری از وقوع جرائم با تاکید بر طراحی محیطی(مورد مطالعه: شهر یاسوج)، پژوهشنامۀ جغرافیای انتظامی، ۸(۳۱)، ۱۶۲- ۱۳۳.
- زیاری، کرامت‌اله؛ مهدیان بهنمیری، معصومه؛ مهدی، علی (۱۳۹۲). بررسی و سنجش عدالت فضاییِ بهره‌مندی از خدمات عمومی شهری براساس توزیع جمعیت و قابلیت دسترسی در شهر بابلسر، تحقیقات جغرافیایی، ۱۳(۲۸)، ۲۴۱-۲۱۷.
- ستاوند، محمدهادی؛ حاجی‌زاده، فاضل؛ یغفوری، حسین (۱۳۹۸). واکاوی فضایی مناطق شهری شیراز از منظر عدالت اجتماعی با تاکید بر خدمات عمومی، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۱۹(۵۲)، ۱۷۱-۱۹۲.
- سعیدی رضوانی، هادی؛ نوریان، فرشاد (۱۳۹۳). شهرسازی عدالت- محور»؛ رهیافتی پیشرو در برنامه‌ریزی شهری، فصلنامۀ مطالعات شهری، ۱۲، ۵۸-۴۷.
- سلمانی‌مقدم، محمد؛ خدابنده‌لو، حسن؛ درودی‌نیا، عباس؛ میرواحدی، نگین سادات (۱۳۹۷). ارزیابی کاربری اراضی شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر زنجان)، فصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، ۱۳(۲)، ۴۶۴-۴۴۵.
- عبداللهی، علی‌اصغر؛ قاسمی، مسلم(۱۳۹۷). تحلیل توزیع فضایی خدمات عمومی شهری با استفاده از تکنیک‌های تصمیم‌گیری Vikor و Waspas(مطالعۀ موردی: کرمان)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، ۶(۴)، ۷۱۵- ۶۹۵.
- عزیزی دانالو، سمانه؛ مجتبی‌زاده خانقاهی، حسین(۱۳۹۹). ارائۀ مدل توزیع عادلانۀ خدمات‌شهری مبتنی بر عدالت اجتماعی(مطالعۀ موردی: منطقۀ ۱۱ شهر تهران)، فصلنامۀ شهر پایدار، ۳(۴)، ۹۰-۷۵.
- فصیحی، حبیب اله؛ شماعی، علی؛ آذرخش، فاطمه (۱۳۹۹). تحلیل دسترسی به بوستان‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی (نمونۀ موردی: شهر ایلام)، فصلنامۀ برنامه‌ریزی فضایی، ۱۰(۲)، ۱۱۸-۱۰۵.
- قاسمی، مهدی. «بررسی و تحلیل نابرابری‌های فضایی درون‌شهری در برخورداری از خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی (مطالعۀ موردی: شهر مراغه)»، پایان نامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، ۱۳۹۳.
- قدیری، محمود؛ حکمت‌نیا، محمود؛ رجبی، زهرا (۱۳۹۸). تحلیل تعادل فضایی در دسترسی به خدمات شهری(مطالعۀ موردی؛ شهر اقلید)، فصلنامۀ برنامه‌ریزیِ رفاه و توسعۀ اجتماعی، ۱۰(۱۲)، ۱۱۵-۱۴۵.
- کرامتی، زینب؛ ایزدی، حسن؛ سلطانی، علی؛ لطفی، سهند (۱۳۹۴). تحلیل توزیع فضایی و میزان دسترسی به بوستان‌های شهری (مطالعۀ موردی: شهر شیراز)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، ۳(۴)، ۵۵۸-۵۳۱.
- کنعانپور، عبداله؛ معصومی، محمدتقی؛ نظم‌فر، حسین (۱۴۰۰). واکاوی عدالت فضایی در خصیص کاربری‌های اراضی شهری (مطالعۀ موردی: مناطق پنج گانۀ شهر اردبیل)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، ۹(۳)، ۶۶۲-۶۳۷.
- کوشانه، روشن؛ عزت‌پناه، بختیار؛ موسوی، میرنجف (۱۳۹۸). تحلیل پراکنش فضایی کاربری‌های خدمات عمومی شهری با استفاده از روش شاخص ویلیامسون(مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز)، فصلنامۀ نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ۱۱(۴)، ۲۰۵-۲۲۱.
- محمودی، سمیه؛ جلوخانی نیارکی، محمدرضا؛ ارگانی، میثم (۱۳۹۹). ارزیابی دسترسی به پارک‌های شهری به کمک شاخص‌های مکانی برای رسیدن به آرمان‌های شهر عدالت‌محور (مطالعۀ موردی: منطقۀ ۱۱ شهر تهران)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، ۸(۳)، ۵۳۰-۵۱۱.
- ممبینی‌زاده، خداداد؛ بشارتی‌فر، صادق(۱۴۰۰). تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی در برخورداری از کاربری‌های خدمات شهری در نفت شهر آبادان، نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۱(۶۱)، ۱۷۶- ۱۵۳.
- مهدنژاد، حافظ؛ بیات، محمد (۱۳۹۹). تاثیر فقر شهری بر دسترسی به خدمات شهری (مطالعه موردی: شهر شهریار)، فصلنامه شهر پایدار، ۳(۳)، ۶۶-۵۱.
- مومنی اصفهانی، سمانه؛ ملک حسینی، عباس(۱۴۰۰). تحلیل و ارزیابی میزان تاثیرگذاری شاخص‌های رشد هوشمند بر توسعۀ شهری اراک، فصلنامۀ نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ۱۳(۳)، ۱۷۳-۱۹۸.
- میرغلامی، مرتضی؛ کی‌نژاد، محمدعلی؛ علیزاده، بهرام (۱۳۹۷). ارزیابی عدالت فضایی در توسعۀ مچدد فضاهای شهری (موردپژوهی: طرح موضعی عتیق شهر تبریز)، ماهنامۀ باغ نظر، ۱۵(۶۷)، ۵۲-۴۳.
- میره‌ای، محمد؛ حسینی، علی؛ خدادادی، عسکر؛ عزیزی فرد، عبدالرضا (۱۳۹۷). تحلیلی بر نابرابری فضایی توسعۀ ناحیه‌ای در ایران با رویکرد عدالت فضایی (نمونۀ مطالعاتی: استان اصفهان)، فصلنامۀ مطالعات عمران شهری، ۲(۶)، ۱۲۷-۱۱۳.
- نصیری‌هنده‌خاله، اسماعیل(۱۳۹۷). تحلیل نابرابری‌های فضایی توزیع خدمات شهری با رویکر عدالت فضایی با استفاده از مدل وایکور( مطالعۀ موردی: شهر قزوین)، مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، ۸(۲۸)، ۱۵۴- ۱۳۳.
- وارثی، حمیدرضا؛ قائدرحمتی، صفدر؛ باستانی‌فر، ایمان (۱۳۸۶). بررسی اثرات توزیع خدمات شهری در عدم تعادل فضایی جمعیت، مطالعۀ موردی: مناطق شهر اصفهان، مجلۀ جغرافیا و توسعه، ۱۳۸۶.
- هاروی، دیوید (۱۳۷۹). عدالت اجتماعی و شهر، ترجمۀ فرخ حسامیان، محمدرضا حائری و بهروز منادی‌زاده، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، تهران.
- یزدانی، محمدحسن؛ فیروزی مجنده، ابراهیم (۱۳۹۶). بررسی توزیع فضایی کاربری‌های عمومی از منظر عدالت فضایی. مطالعۀ موردی؛ شهر اردبیل، نشریۀجغرافیا و برنامه‌ریزی، ۲۱(۶۱)، ۲۶۳-۲۸۳.
)