نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه صنعتی شاهرود

2 دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

رشد شهرنشینی با افزایش اختلالات روانی همراه است و یکی از موضوعات مغفول در اکثر برنامه ها و طرح های مرتبط با محیط ، بحث‌زیبایی‌شناسی می‌باشد و کانون توجه بیشتر بر مباحث و عوامل کمی و به خصوص عوامل اقتصادی متمرکز شده است. مساله این پژوهش، بررسی سلامت روان ساکنین مجتمع‌های مسکونی با پیش فرض نقش زیبایی‌شناسی است. این پژوهش با هدف ارتقای سلامت روان ساکنین با توجه به نقش مولفه-های زیبایی‌شناسی انجام شده است. تبیین مولفه ها و معیارهای سلامت روان و زیبایی‌شناسی و چگونگی تحقق آن در نمونه مورد پژوهش (شهرک تالار گرگان) سوالات پژوهش است. پژوهش میدانی از طریق نمونه گیری تصادفی در نمونه آماری (301نفر) و با استفاده از پرسشنامه طیف لیکرت، در نرم‌افزار spss تائید شده، انجام گرفته است. نتایج مطالعات با استفاده از آزمون‌های توصیفی، میانگین، تی تک‌نمونه‌ای، همبستگی، رگرسیون و تحلیل مسیر در نرم‌افزار spss ارائه شده است. یافته ها نشان می دهد، بین دو متغیر زیبایی‌شناسی و سلامت روان رابطه معنادار منفی و همبستگی برقراراست و تنها دو متغیر جنسیت و مدت اقامت تاثیر مستقیم و منفی بر متغیر سلامت روان دارند. نتایج پژوهش و راهکارهای معماری جهت ارتقای سلامت روان ساکنین با توجه به ادراک ارائه گردیده است.

تازه های تحقیق

این پژوهش با هدف دستیابی به راهبردهای طراحی معماری با هدف ارتقاء سلامت روان از طریق توجه به مولفه­های زیبایی­شناسی تبیین شده است که در همین راستا بر روی مجتمع­های یک شهرک در شهرستان گرگان، این هدف پژوهش بررسی شد که در این بین در فصل مبانی نظری، جهت سنجش متغیرهای پژوهش از قبیل زیبایی­شناسی و سلامت روان، مولفه و معیارهایی تعریف شده است که از تکنیک های مختلفی در راستای سنجش این مولفه و معیارها در مجتمع های مسکونی استفاده شده است و در راستای هریک از مولفه ها، فرضیاتی طرح گردیده که در طول روند پژوهش صحت این فرضیه ها از طریق آزمون های گوناگون اثبات شده است. با آزمون فرضیه­ها اثبات شد ادراک زیبایی­شناسی و مولفه­هایش با سلامت روان و مولفه­هایش (به جز رابطه بین علائم جسمانی و ادراک فطری، افسردگی و ادراک حسی، افسردگی و ادراک فطری زیبایی) رابطه معنادار و منفی دارند. یعنی با افزایش ادراک زیبایی­شناسی و مولفه­هایش، مولفه­های افسردگی، اختلال عملکرد اجتماعی، استرس و علائم جسمانی کاهش می­یابد و در نتیجه سلامت روان افزایش می­یابد. تحلیل وضعیت زیبایی­شناسی و سلامت روان و مولفه­هایشان در بین ساکنین بیان می­کند که وضعیت این دو مورد در بین ساکنین متوسط رو به بالا و تاحدودی مناسب است که در بررسی میانگین­ مولفه­های زیبایی­شناسی در بین ساکنین، بیشترین امتیاز مربوط به مولفه ادراک عقلی و کمترین امتیاز مربوط به مولفه ادراک فطری و در قسمت مولفه­های سلامت روان، بیشترین امتیاز مربوط به مولفه استرس و کمترین امتیاز مربوط به مولفه افسردگی می­باشد. در بررسی نقش متغیرهای تعدیل­کننده بین زیبایی­شناسی و سلامت روان مشخص شد، که تنها متغیرهای جنسیت و مدت سکونت، با معناداری مولفه­هایشان باعث پیش­بینی در افزایش سلامت روان شده­اند. اما بقیه متغیرهای تعدیل­کننده تاثیری در رابطه بین زیبایی­شناسی و سلامت روان نداشتند. از اینرو، معماری فضاهای مسکونی باید بتواند در جهت افزایش سلامت روان ساکنان، ضمن بالابردن کیفیت های زیبایی شناختی محیط، محیطی توام با معنا و سرشار از آرامش و امنیت را برای ساکنان خود ایجاد نماید. استفاده از عنصر طبیعت اگر چه محیطی سرشار از زیبایی در مرتبت حس را ایجاد می نماید، آرامش حضور و ادراک معنای آن در سطحی فراتر از مرتبت حس منجر به ادراک زیبایی در ابعاد عقل و فطرت می گردد. نقش اشکال و همخوانی و همنوایی فرم ها ضمن بهره گیری از ترکیب بصری رنگ و افزودن بافت موجب غنای حسی و توسعه ادراک عقلی می گردد. ادراک هویت از منظر بیرونی بناها عامل مهمی در انتقال ارزشهای تاریخی و اتصال انسان به ریشه های تاریخی خود می گردد. علاوه بر موارد یاد شده، حضور انسان و فعالیت وی، نهایی ترین عنصری است که به ترکیب مزبور غنای ادراکی بخشیده و محیطی سرشار از سرزندگی را سبب ساز می شود. وجود تناسبات بصری و هماهنگی میان اجزا ضمن توجه به مفهوم وحدت در کثرت عامل مهمی در ادراک مراتب زیبایی و وحدت هر سه مرتبت حس و خیال و عقل و تعین کالبدی آرامش و کاهش استرس و اضطراب در محیط های زیستی است.   براساس نتایج بیان شده در تحقیق، به بیان راهکارهایی با هدف ارتقاء سلامت روان ساکنین از طریق ارتقای ادراک زیبایی­شناسی در مجتمع­های مسکونی مطابق موارد زیر ارایه می گردد:

توده و فضا: طراحی توده و فضاهای باز با ایجاد تعادل و توازن بین آنان به جهت تامین محصوریت مناسب و متعادل، طراحی مناسب شکل، رنگ، مقیاس فضاها و بافت به عنوان عوامل شکل دهنده فرم مجتمع و همچنین چیدمان و سازماندهی اجزاء کالبدی، افزایش جذابیت و تنوع در مجتمع با جلوگیری از عدم طراحی فرم های تکراری در فضاهای گوناگون،ولی در عین حال دارای کلیت واحد و منسجم.

فضاهای باز بین ساختمانها: طراحی فضاهای سبز و چشم­اندازهای طبیعی در مجتمع، طراحی آب­نما و بهره­وری از صدای جریان آب، دادن تعلق مکانی به مجموعه از طریق طراحی مناسب شکل، رنگ، مقیاس فضاها و بافت به عنوان عوامل شکل دهنده فرم مجموعه و همچنین چیدمان و سازماندهی اجزاء کالبدی، ایجاد فضایی آرام و تا حدی ممکن دور از آلودگی های صوتی آزاردهنده ماشین ها و کارگاه های صنعتی، طراحی و جانمایی فضاهایی به عنوان پاتوق مانند جانمایی میز شطرنج، فوتبال دستی، وسایل ورزشی یا بازی جهت کسب تجارب فردی و جمعی

واحد های همسایگی: اختصاص یافتن فضایی جهت برگزاری آیین های اعتقادی جمعی یا فردی نظیر نماز، روزه، عزاداری و جشن های مذهبی در فضایی سرپوشیده یا بخشی از فضا باز عمومی مجتمع به منظور ارتقای حس زمان در بین ساکنین، طراحی فضاهایی مخصوص قرارگیری دستگاه­های پمپ آب در فضایی خارج از دید افراد به طور مثال در زیر راه پله و یا تعبیه در یا پنجره مات برای آن به جهت جلوگیری از آلودگی بصری و بی­نظمی، طراحی تسهیلات و امکانات در جهت استفاده برای افراد ناتوان و جانمایی رمپ با شیب استاندارد در فضاهایی با اختلاف سطح

نماها و مناظر: رعایت ترکیبات موزون و هماهنگ در چیدمان اجزای معماری از جمله چیدمان اجزای عمودی و افقی در نما، هماهنگی در رنگ­ها و بافت­های مصالح مورد استفاده، بازی با نور و سایه در سطوح مختلف در طراحی جزئیات اجزای معماری، عدم ترکیب سبک­های مختلف معماری در کنار هم به جهت جلوگیری از اغتشاشات و آلودگی­های بصری، استفاده از تزئینات و جزئیات متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی جهت حفظ و بهبود ارزش های تاریخی و فرهنگی این سرزمین، استفاده از فرم­ها و شکل­های معروف و مشخص نمادهای ایرانی اسلامی در طراحی فضاها و جزئیات به کاررفته در آن­ها.

مشاعات: طراحی معمارانه و زیبا برای جداره­های راهروها، فضاهای پاگرد و فضاهای مشاعات، طراحی و جانمایی عناصر و المان های ماندگار در فضاهای باز و مشاع در جهت افزایش خاطره انگیز کردن مجموعه به منظور ارتقای خاطره­انگیزی و حس مکان در بین ساکنین، رعایت سلسله مراتب فضایی در فضاهای مشاعات و دسترسی به قسمت­های مختلف مجتمع،  طراحی فضاهایی برای نگهداری وسایل متفرقه از جمله وسایل نظافت مجتمع و ... در مشاعات به جهت جلوگیری از به­­هم ریختگی و بی­نظمی در مشاعات، طراحی لابی مجتمع و یا فضایی در مشاعات برای ایجاد تعاملات اجتماعی ساکنین، به گونه­ای که این فضا با جمعیت ساکن در آن و فرهنگ آنان همخوانی داشته باشد،

واحدهای مسکونی:رعایت تناسبات طول و عرض و ارتفاع فضاها در طراحی معماری، دید مناسب به فضاهای سبز و باز

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The role of the perceptual-aesthetic components of the place in the mental health of the residents Case study: residential complexes of Talar town, Gorgan

نویسندگان [English]

  • Mohaddeseh Esmaieli 1
  • islam karami 2
  • Abolfazl Dehghanmongabadi 2

1 Master's student in architecture at Shahrood University of Technology

2 Faculty of architectural engineering and urbanism. Shahrood university of technology. Shahrood. Iran

چکیده [English]

The growth of urbanization is associated with the increase of mental disorders, and one of the neglected issues in most of the programs and projects related to the environment is the discussion of aesthetics, and the focus of attention is focused on quantitative issues and factors, especially economic factors. The problem of this research is to examine the mental health of residents of residential complexes with the presupposition of the role of aesthetics. This research was done with the aim of improving the mental health of the residents, considering the role of aesthetic components. Explaining the components and standards of mental health and aesthetics and how to realize it in the research sample (Talar Gorgan town) are the questions of the research. Explaining the components and standards of mental health and aesthetics and how to realize it in the research sample (Talar Gorgan town) are the questions of the research. Field research was conducted through random sampling in a statistical sample (301 people) and using a Likert scale questionnaire, approved in spss software. The results of the studies are presented using descriptive tests, mean, one-sample t-test, correlation, regression and path analysis in spss software. The findings show that there is a significant negative relationship and correlation between the two variables of aesthetics and mental health, and only two variables of gender and length of stay have a direct and negative effect on the variable of mental health. The research results and architectural solutions to improve the mental health of the residents have been presented with regard to perception.

کلیدواژه‌ها [English]

  • aesthetics
  • mental health
  • residential complexes
  • anxiety
ابوالمعالی ­الحسینی، خدیجه و موسی­زاده، زهره (1396). ساخت و استانداردسازی پرسش­نامه سلامت روان براساس آموزه­های اسلامی، مجله دین و سلامت، 5(2)، صص 12-1.
ادیب­زاده، حامد و مکارخالص­اهر، امین (1396). بررسی زیباشناسی در معماری، سومین کنفرانس سالانه پژوهش­های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، شیراز.
استوار، نیما. بهزادفر، مصطفی. زمانی، بهادر و قلعه­نویی، محمود (1394). آمیخته­پژوهی مولفه­های موثر بر ادراک زمان در مکان شهری، مطالعه موردی: میدان نقش جهان اصفهان، فصل­نامه مطالعات شهری، شماره شانزدهم، صص 53-39.
امامقلی، عقیل (1392). کیفیت معماری محیط و رابطه آن با سلامت روان، همایش ملی معماری و شهرسازی انسان­گرا (دانشگاه آزاد اسلامی قزوین).
امامی کوپائی، سمانه و نوروزبرازجانی، ویدا (1399). پیوند زیبایی و سه­گانه شکل، عملکرد و معنا، تفسیری پدیدارشناسانه از تجربه زیبایی­شناسی حضور در پل خواجوی اصفهان، باغ نظر، 17(87)، 42-29.
امین‌زاده، بهناز (۱۳۸۹). ارزیابی زیبایی و هویت مکان، نشریه هویت شهر، 5(7)، صص 14-3.
آبرون، علی­اصغر. قرایی، فریبا و طباطبائیان، مریم (1397). واکاوی ابعاد کیفیت محیط شهری موثر بر سطح سلامت روانی شهروندان، مطالعه موردی: محله های بهار و انقلاب اسلامی شهر سبزوار، معماری و شهرسازی آرمان­شهر، شماره 25، صص 263-251.
آزاده، سید رضا. محمدی‌سیداحمدیانی، جمال و نشاط دوست، حمیدطاهر (1398). همبستگی شاخص­های کیفی مسکن و استرس درک شده در خانوارهای کلان­شهر اصفهان، فصل­نامه تحقیقات جغرافیایی، 3(34)، 367-357.
آزاده، سید رضا. محمدی‌سیداحمدیانی، جمال و نشاط دوست، حمیدطاهر (تابستان ۱۳۹۹). بررسی ارتباط بین شاخص های کمی مسکن و سلامت روان شهروندان. مطالعه موردی: محله مرداویج اصفهان، نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، ۲۴(۷۲)، صص ۱-۳۳.
آیوازیان، سیمون (1381). زیبایی­شناسی و خاستگاه آن در معماری. هنرهای زیبا، شماره 12.
جعفری، محمدتقی (1378). زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، تهران: نشر کرامت.
حقگو، فاطمه و ملاصالحی، ودیهه (1399). بازشناسی معیارهای هویت و زیبایی­شناسی به عنوان مولفه­های موثر بر طراحی نماها و جداره­های شهر تهران (محدوده مورد مطالعه: منطقه چهارده تهران)، معماری­شناسی، 3(16).
حنیفه، فاطمه. رشیدکلویر، حجت­الله. ابوالقاسمی، عباس و کاسگرمحمدی، شعیب (1398). نقش ویژگی­های کالبدی در پیش­بینی شاخص­های روانی و اجتماعی ساکنین مجتمع­های مسکونی شهر رشت، مطالعات شهری، شماره 32، 76-65.
دانش، نعیمه (۱۴۰۰). تاثیر فضای معماری بر واکنش زیبایی‌شناسی،مطالعه موردی: حرم حضرت امام رضا (ع)، فصل‌نامه پژوهش‌های معماری اسلامی، شماره ۳۰، صص ۱۰۱-۸۵.
دانش­پور، سیدعبدالهادی و پریور، پانته­­آ ­(1392). ارتقای کیفیت عملکرد اکولوژیکی و زیبایی­شناختی منظر روددره­های شهری، مطالعه موردی: روددره­ کن شهر تهران، نشریه پژوهش­های محیط­زیست، 4(8)، 116-105.
زارع، نجف. نوری، بیژن. پرواره، مریم و نامداری، مهشید (1395). بررسی وضعیت سلامت روانی دانشجویان دانشگاه­های ایران با استفاده از پرسش­نامه GHQ-28، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی کردستان، 21، صص 16-1.
زینالی­عظیم، علی. بابازاده ­اسکویی، سولماز. عدلی­فر، فرانک و جمشیدی، منصوره (1401). تحلیل کیفیت محیط شهری با ادراک زیبایی­شناسی و حس تعلق در فضاهای کلان­شهر تبریز مطالعه موردی: میدان ساعت تبریز)، فصل­نامه انسان و محیط زیست، شماره 61، صص 283-267.
سجاسی قیداری, حمدالله, سعادتی, ریحانه (1398). عوامل و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر افزایش تعلق مکانی و ماندگاری جوانان در محیط‌های روستایی (مطالعة موردی: دهستان فضل شهرستان نیشابور). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی, 23(69), 105-126.
سعیدی­قهه، عاطفه. شاهدی، بهرام. خیرآبادی، غلامرضا و طراحی، محمدجواد (1399). رابطه بین ویژگی­های محیط مسکونی با افسردگی ساکنان: یک مقاله مروری، مجله تحقیقات علوم رفتاری، 2(18)، 270-287.
سلطانی و دارابی (۱۳۹۵). ارزیابی کیفیت محیط در محله‌های تاریخی شهرها. مطالعه موردی: محله نفراباد شهر ری، پژوهش‌های جغرافیای انسانی.
سلیمانی، مریم و مندگاری، کاظم (۱۳۹۵). زیبایی‌شناسی خانه سنتی ایرانی: بازشناسایی مؤلفه‌های زیبایی بر اساس مبانی برخاسته از زمینه. مطالعه موردی: شهر یزد، هویت شهر، ۱۰(۲۸)، صص ۷۸-۶۷.
شاملو، شبنم و حبیب، فرح (1392). تبیین مفهوم­شناختی معیارهای زیباشناسی در منظر شهر، هویت شهر، 7(16)، صص 14-5.
طاهری، ثریا و طاهری، جعفر (1398). ارزیابی عوامل محیطی موثر بر سلامت روان در مجموعه­های مسکونی (مطالعه موردی: مجموعه­های 512 و 600 دستگاه شهر مشهد)، هویت شهر، 13(40)، 74-57.
عباس­زاده، مظفر. محمدمرادی، اصغر. اسماعیل­زاده­ انگنه، وحید و سلطان­احمدی، الناز (1401). بررسی جایگاه ارزش­های بنیادین زیبایی­شناسی در خلق معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی، فصل­نامه پژوهش­های معماری اسلامی، 10(34)، 152-127.
قنبریان، راحله. بامداد، علی و ایمانی، مهدی (۱۳۹۹). تبیین مولفه‌های حس مکان با رویکرد روان‌درمانی افسردگی، فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان شناختی، ۱۱(۳)، صص۲۴۳-۲۶۲.
گراهام، گوردن (۱۳۸۳). فلسفه هنرها، ترجمه مسعود علیا، تهران: ققنوس.
گروتر، یورک(1388). زیبایی­شناسی در معماری، ترجمه:جهانشاه پاکزاد، انتشارات: دانشگاه تهران.
لنگ، جان (۱۳۸۸). آفرینش نظریه معماری، ترجمه علی‌رضا عینی‌فر، تهران: دانشگاه تهران.
میرزایی, سارا, زنگی‌آبادی, علی (1399). تحلیل فضایی شاخص‌های گردشگـری و توسعة شهـری با رویکـرد شهر شـاد (مطالعه موردی: کلانشهر شیراز). نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی, 24(73), 379-404. doi: 10.22034/gp.2020.10785
ماجدی، حمید. ذبیحی، حسین و درخشان، احسان. (1397). بازخوانی مولفه­­های هویت­بخش نما در منظر شهرهای معاصر، نشریه مدیریت شهری، شماره 51.
مرادی، ابراهیم و کریمی، محمدصادق (1397). بازشناخت ابعاد عینی و ذهنی زیبایی­شناسی معماری اسلامی در دوران معاصر، نشریه علمی پژوهشی مطالعات هنر اسلامی، 16(37). 
منتظرالحجه، مهدی. نوکار، بهار. شریف­نژاد، مجتبی و فتوحی، زهرا (1397). سنجش شاخص­های کالبدی موثر بر مولفه زیبایی­شناسی در توسعه­های معاصر، مطالعات شهری، صص 58-45.
موسویان، سمیه و امین‌زاده­گوهرریزی، بهناز (۱۴۰۱). تبیین مولفه­های زیبایی­شناسی معماری مبتنی بر تجربه مخاطب، مطالعه موردی: بناهای فرهنگی شاخص در شهر تهران، باغ نظر، 19(113)، 62-45.
موسویان، سمیه (1401). بازشناسی و تحلیل مدل­های نظری روانشناسی محیطی با تاکید بر نقش تجربه انسان در ادراک زیبایی­شناسی محیط زیست، فصلنامه انسان و محیط زیست، شماره 60، صص 214-199.
موسویان، سمیه. امین‌زاده، بهناز و شاهچراغی، آزاده (۱۴۰۱). بازاندیشی در سیر تحول نظام‌های فکری زیبایی‌شناسی معماری مبتنی بر رویکرد انسان‌محوری، نشریه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره ۱۵(۳۸)، صص ۱۳۴-۱۱۹.
موسویان، سمیه. امین‌زاده‌گوهریزی، بهناز و شاهچراغی، آزاده (۱۴۰۰). گونهشناسی و مقایسه تطبیقی رویکردهای پژوهشی در مطالعات حوزه زیبایی‌شناسی معماری، باغ نظر، ۱۸(۹۵)، صص ۱۰۰-۸۵.
نقره­کار، عبدالحمید و خورسند، رامین (1397). تبیین مفهوم زیبایی از منظر جهان­بینی اسلامی جهت ارزیابی آثار معماری و شهرسازی، نقش جهان، 8(2)، صص 110-102.
نقیلو، جمشید؛ ستاری ساربانقلی، حسن؛ پاکدل فرد، محمدرضا؛ اکبری نامدار، شبنم (1401). بررسی میزان تاب آوری اجتماعی- فرهنگی، نهادی- سازمانی، در محلات شهر زنجان، نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی. 26(82)، صص 251-265.
doi: 10.22034/gp.2022.48748.2915
نقره­کار، عبدالحمید (1389). کتاب مبانی نظری معماری، انتشارات دانشگاه پیام نور.
نقی‌زاده، محمد (۱۳۸۱). مبانی فلسفی زیبایی‌شناسی طراحی محیط و منظر ایرانی، فصل‌نامه محیط‌شناسی، صص ۸۰-۶۱.
نقی­زاده، محمد (1389). زیبایی، احساس حضور در شهری با منظر متذکر، ماهنامه دانش­نما، شماره 181-182.
نقی­زاده، محمد (1393). شهر زیبا، مبانی، عوامل و معیارها، چاپ اول، اصفهان: انتشارات سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
نورمحمدی، سوسن (۱۳۹۰). جایگاه انسان در تحول معنای فضای معماری در قرن نوزدهم و بیستم، صفه شماره ۵۳، ۲۱۰-۱۹۷.
واعظی، مهدی (۱۳۹۷). بررسی روش‌های ارزیابی و تحلیل و زیبایی‌شناسی محیط و منظر شهری، فصل‌نامه انسان و محیط زیست، شماره ۴۵، صص ۱۴۲-۱۳۱.
وویتروویوس، پولیو (۱۳۸۸). ده کتاب معماری، ترجمه‌‌ی ریما فیاض، تهران: دانشگاه هنر.
Abraham, G & Vikramjit, P. (2021). Dynamics of Performing Aesthetics in Architecture: A Critical Study. International Journal of Architecture Technology and Sustainability. 6(2), 83-100.
Ahmad Nia, H & Suleiman,Y. (2018). Aesthetics of Space Organization: Lessons from Traditional European Cities, Journal of Contemporary Urban Affairs, 2(1), 66-75.
Ahmad Nia, H. Rahbarianyazd, R. (2020). Aesthetics of Modern Architecture: A semi logical Survey on the Aesthetic Contribution of Modern Architecture, Civil Engineering and Architecture 8(2): 66-76.
Arenibafo, F. E. (2017). The Transformation of Aesthetics in Architecture from Traditional to Modern Architecture: A case study of the Yoruba (southwestern) region of Nigeria. Journal of Contemporary Urban Affairs, 1(1), 35–44.
Bell, S. (2019). Elements of visual design in the landscape, London, Routledge.
Berleant, A. (1997). Living in the Landscape: Toward Aesthetics of Environment. Lawrence: University Press of Kansas.
Chen, C & Zhang, H. (2018). Do You Live Happily? Exploring the Impact of Physical Environment on Residents’ Sense of Happiness, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, VOL 112.
Córdoba, S. R., & Maya, J. (2022). Aesthetic heuristics for design: perceptual and absolute standards of beauty determinants. Kepes, 19(26), 55-98.
Evangelinos, c & Tscharaktschiew,s. (2021). The Valuation of Aesthetic Preferences and Consequences for Urban Transport Infrastructures. Sustainability, 13, 4977.
Greif, M, Nii-Amoo Dodoo, F. (2015). How community physical, structural, and social stressors relate to mental health in the urban slums of Accra, Ghana, Health & Place, 33, 57-66.
Helson, H. (1984). Adaptation Level as a Basis for a Quantitative Theory of Frames of Reference. Psychological Review, 55, 297-313.
Lara-Moreno, R.; Lara, E.; Godoy-Izquierdo, D.(2021). Exploring Intraindividual Profiles for Home Buildings Based on Architectural Compositional Elements and Psychological Health Factors: A Transdisciplinary Approach. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18.
Medeiros, S. Langer, A. Stolzenach, S. (2022). Contemplation of Nature to Promote Mental Health and Prevent Depression in Youth. Prevention and Early Treatment of Depression Through the Life Course.
Munteanu, A., & Andronovici, D. (2022). Aesthetics of the architectural form of community centers - the appearance of multifunctional interior spaces. International Science Journal of Engineering & Agriculture, 1(5), 8–15.
NASAR, J. L. 2016. Urban design aesthetics: The evaluative qualities of building exteriors. Environment and behavior, 26, 377-401.
Nia, H & Atun, R. (2016). Aesthetic design thinking model for urban environment: A survey based on a review of the literature. Urban design international, 21(3), 195-212.
Ochodo, C., Ndetei, D.M., Moturi, W.N. Otieno. j. (2014). External Built Residential Environment Characteristics that Affect Mental Health of Adults. J Urban Health 91, 908–927.
Omeima Osman. (2013). Interrogating The Architectural Conscience. Journal of Architecture, Planning and Construction Management, 3(1).
Sadeghi, A. R., Pourjafar, M., Taghvaee, A. A. & Azadfallahi, P. 2014. Explanation of environmental aesthetic factors of urban design. Current World Environment, 9(2), 502-518.
Saito, Y. (2010). Everyday Aesthetics. Oxford: Oxford University Press.
Sallis, J. Prochaska, J. Taylor, W. A review of correlates of physical activity of children and adolescent . Medicine and Science in Sports and Exercise, 2000, 32: 975-963.
Seagrist, E. (2022). Green Stormwater Infrastructure and Neighborhood Satisfaction: A Comparison Study on Landscape Familiarity, Aesthetic Appreciation, and Feelings of Safety.
Spence, C. 2020. Senses of place: architectural design for the multisensory mind. Cognitive Research: Principles and Implications, 5(1).
Tursic, M. (2019). The city as an aesthetic space, City, 23:2, 205-22.
Zarghami E, Fatourehchi D. (2018_. Architectural impacts of traditional houses as a Iranian-Islamic Cultural Identity on Iranians Mental health Outcomes. Naqshejahan, 7 (4) :30-46.