نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مرتع و آبخیزداری دانشگاه ملایر

2 ژئومورفولوژی

چکیده

حرکات توده­ای یکی از مخاطرات طبیعی است که از نظر فراوانی و شدت وقوع موجب خسارت­های مستقیم از قبیل انسداد راه­ها و مسیر آبراهه­ها، تخریب مناطق مسکونی و تأسیسات خدماتی و خسارت­های غیرمستقیم مانند اثرات مخرب زیست محیطی، هدر رفتن خاک، افزایش رسوبات و کاهش ظرفیت مخازن سدها می­شود در این تحقیق حوضه سد کلان ملایر در زاگرس همدان با هدف بررسی عوامل مؤثر و شناسایی نواحی مستعد حرکات توده­ای و تعیین میزان نقش این عوامل در وقوع حرکات توده­ای تعیین حدود گردیده و در این رابطه عوامل مؤثر در وقوع حرکات توده­ای همچون لیتولوژی، فاصله از گسل، شیب، سطوح ارتفاعی و میزان بارش انتخاب گردید. سپس با استفاده از نقشه­های زمین­شناسی، توپوگرافی و عکس­های هوایی و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه­های لایه­بندی تهیه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت از طریق بررسی متغیرهای مؤثر و با استفاده از مدل LNRF[1] به­عنوان ابزار مفهومی با شیوه وزن­دهی و همپوشانی لایه­های مختلف عوامل مؤثر شناسایی شدند در نهایت با جمع جبری آن­ها نقشه پهنه­بندی خطر حرکات توده­ای با همپوشانی نمودن لایه­های مختلف تهیه گردید نتایج حاصله نشان داد که در بین عوامل موثر به ترتیب عامل لیتولوژی، فاصله از گسل، شیب­های با 20 تا 30% و ارتفاع 200 تا 2300 متری بیشترین نقش را در وقوع حرکات توده­ای منطقه دارند به­علاوه بررسی­ها نشان می­دهد که مدل LNRF کارایی خوبی برای بررسی داده­ها و پهنه­بندی حرکات توده­ای در حوضه سد کلان دارد. که این موضوع با بررسی­های میدانی گسترده نیز به­خوبی مورد تائید قرار گرفته است.



3- Landslide  nominical risk factor

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Zoning Slope Instability Risk by Using LNRF Modeling (In Kalan Basin of Malayer)

نویسندگان [English]

  • Alireza Ildoromi 1
  • Habibeh Rouzbahani 2

1 Pasture Systems and Watershed Management Department, University of analyesd

2 Geomorphology

چکیده [English]

Mass movement is one of the natural hazards with regard to frequency of which and its strength there are two consequences direct (blocking the rads and the direction of waterways, burring the residential areas and service installations) and indirect consequences (environmental unpleasant effects, making the soil useless, increasing the sedimentaion and decreasing the capacity of dams). The present research was carried out on Kalan dam watershed in Malayer to distinguish the effective factors in the mass movement and recognize prepared areas for mass movement and appointing the weight which states the standard role of these factors in mass movement occurrence. Factors such as lithology, space of faullts, slope, altitudinal surfaces and rainfall are chosen as the most effective factors in the mass movement occurrence. By using geological maps, topography and aerial photos in the from of geographical information system (GIS) and ArcGIS software, we used LNRF model in the maps in the numerical and stratum from for analyzing the obtained data through studying the effective variances as the research conceptive tools. We finally prepared the zoning map of the mass movement danger by combining various strata (layers) through weighting to the effective factors and their algebraic conclusion and the results show that the LNRF model is a good competence to study the data and zoning of mass movement in Kalan dam basin.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mass movement
  • Zoning
  • Kalan dam
  • ArcGIS & LNRF
  • Zagros
1ـ ایلدرومی علیرضا (1390)، «تحلیل مورفومتری زمین­لغزش در حوضه آبخیز سداکباتان و برآورد رسوب آن­ها»، مجله علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، شماره37، سال شانزدهم، پاییز 1390، صص 1-23.
2ـ پایگاه ملی داده­های علوم زمین کشور،  www.ndir.ir.
3ـ خضری، سعید؛ روستایی، شهرام؛ رجایی، عبدالحمید (1388)، «پهنه­بندی و تحلیل سلولی ناپایدار دامنه­ای در بخش مرکزی حوضه آبخیز رودخانه ذاب»، نشریه دانشکده علوم انسانی و اجتماعی جغرافیا دانشگاه تبریز، شماره 22، سال دوازدهم، سال 1385، صص 143-167.
4ـ رحمتی، مریم، (1391)، «پهنه­بندی مورفوژنتیک و ارتباط آن در فراوانی زمین­لغزش در مسیر آزادراه خرم­آباد-پل زال»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
5ـ روستایی، شهرام؛ علیزاده، راحله (1391) «پهنه­بندی خطرزمین لغزش در حوزه صوفی چای (مراغه) با استفاده از روش آنبلاگان»، فصلنامه علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره­ 39، سال دوازدهم، پاییز 1391، صص 17-35.
6ـ رنجبر، محسن؛ معمارافتخاری، محمد (1391) «پهنه­بندی پدیده لغزش با استفاده از روش LNRF در جاده هراز (از امازاده هاشم تا لاریجان)، جغرافیا (فصلنامه پژوهشی انجمن جغرافیای ایران)، شماره 33، سال دهم، تابستان 1391، صص 128-107
7ـ سرور، جلیل­الدین؛ رمضانی گورابی، بهمن؛ ادهمی، مریم (1391) «پهنه­بندی حرکت­های توده­ای از طریق بررسی مدل  LNRFمطالعه موردی: منطقه نیر به سراب»، فصلنامه جغرافیایی طبیعی، شماره 16، سال پنجم، تابستان 1391، صص 24-11.
8ـ شادفر، صمد؛ یمانی، مجتبی؛ نمکی، محمد (1391) «پهنه­بندی خطر زمین­لغزش با استفاده از مدل­های ارزش اطلاعاتی»، تراکم سطح و LNRF در حوضه چالکرود»، شماره 1، سال 1390، صص 40-47.
9ـ شریعت جعفری، م. (1375)، «زمین لغزش مبانی و اصول پایداری شب­های طبیعی»، انتشارات سازه.
10ـ گزارش زمین­شناسی ملایر (1379)، «نقشه زمین­شناسی به مقیاس 100000 :1»، سازمان زمین­شناسی کشور.
11ـ گزارش سد کلان ملایر (1383)، «مطالعات مرحله دوم، گزارش فنی و تأسیسات وابسته مهندسان مشاور بند آب»، نشریه شماره 437، سازمان آب منطقه­ای همدان.
12ـ متولی، صدرالدین (1390)، «شناسایی عوامل مؤثر بروقوع حرکت­های­ توده­ای در منطقه دو هزار تنکابن»، فصلنامه پژوهشی اکوسیستم­های طبیعی ایران، شماره 4، تابستان1390، 81-70.
13ـ موسی­پور، مـحمد (1386)، «ارزیابی مدل LNRF و ارزش اطلاعاتی و تـراکم سـطح در پهنه­­بندی خطر زمین لغزش حوضه آبخیز جلسیان (تنکابن)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
14ـ یعقوبی ماشیمانی، حسین (1385)، «بررسی حرکات تـوده­ای با تأکید بر اقلیم در رودبار»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت.
15- Gupta, R.P, Joshi, B.C. (1989), “Landslide Hazard Zoning Using the GIS Approach-A Case Study from the Ramganga Catchment Himalayas”, Department of Earth Scinces, University of Rookee.
16- Komac, M. (2006), “A Landslide Susceptibility Model Using the Analytical Hierarchy Process Method and Multivariate Statistics in perialpine Slovenia”, Geomorphology, 74: 17–28
17- Naderi, F., Naseri, B, Karimi, H, Habibi e Bibalani, Gh., (2010), “Efficiency Evalution of Different Landslide Susceptibility Mapping Method (Case study: Zangvan Watershed, IlamProvince)”, First International Conference of Soil and Roots Engineering Relationship (LANDCON1005), Ardebil Province, Iran.
18- Sharma R.H. Narendra.M.SH, (2008), “Rain Inducted Shallow Landslide Hazard Assessment for Ungauged Catchments”, In Hydrogeology, Vol 16, pp 871-877.
19- Yelcin, A., (2008), “GIS Vased Landslide Susceptibility Maping Using Analytical Hierarchy Process and Vivariate Statistics in Ardesen (Turkey), Comparisons of Result and Confirmation”, Catena, 72: (2008),  1- 12.