نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

گروه جغرافیا دانشگاه اصفهان

چکیده

یکی از مراکز خدماتی که نقش عمده­ای در شهر دارد و ضامن ایمنی بیشتر برای حیات بشری است مراکز آتش نشانی است. آنچه در رابطه با ایستگاه­های آتش نشانی دارای اهمیت است دسترسی سریع و به­موقع به محل وقوع حادثه می­باشد که این دسترسی سریع و به­موقع به توزیع بهینه ایستگاه­های آتش­نشانی بازمی­گردد. این پژوهش با ارائه الگوی مناسب به دنبال مکان­یابی و توزیع بهینه مراکز آتش­نشانی در شهر نورآباد می­باشد. به منظور ارزیابی وضع موجود ایستگاه­های آتش نشانی در رابطه با سوانح آتش­سوزی، شهر نورآباد به­عنوان مطالعه موردی در این تحقیق انتخاب شد، سپس با استفاده از تجزیه و تحلیل­های GIS، تحلیل شبکه و تحلیل چند ضلعی­های تیسن وضع موجود ایستگاه­های آتش­نشانی شهر نورآباد مورد بررسی قرار گرفت و پس از پی بردن به توزیع نامناسب این ایستگاه­ها به کمک مدل AHP و همپوشانی شاخص­ها در محیط نرم­افزار GIS با استفاده از لایه­­های اطلاعاتی مکان­های مستعد آتش­سوزی، شیب، شبکه ارتباطی اصلی، کاربری اراضی مناسب، تراکم جمعیت، فاصله از کاربری­های ناسازگار، فاصله از ایستگاه­های موجود و فاصله از خیابان­های پرترافیک مکان­های مناسب برای ایستگاه­های آتش­نشانی شهر نورآباد مشخص گردید. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده که اطلاعات مورد نیاز آن از طریق مشاهده میدانی، مطالعه طرح­های صورت گرفته در رابطه با شهر نورآباد و نقشه 5000/1 این شهر به­دست آمده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis and Location of Firehouse of Noorabad City Using GIS

نویسندگان [English]

  • Jamal Mohammadi
  • Hossein Poorghayoomy

Department of Geography, University of Esfahan

چکیده [English]

In the past decade we encountered the population growth of our country, resulted in demand growth. Perhaps there are not much service centers in this city, but the efficient distribution of these centers is important. One of the service centers which has a significant role on city and is safety insurance for human life, is firehouse center. Fast and on time access of firehouse vehicles to the accident location is very important, because on time access of vehicles to accident location results to lesser damage. On the other hand, this on time access to accident location is related to efficient distribution of firehouse centers. In order to evaluate the current situation of firehouse centers regarding fire accidents, the Noorabad city was chosen as the study issue, and by using GIS function, network analysis and multiage analyses of Thiessen, the current situation of Noorabad firehouse centers were studied. After recognizing the improper distribution of these centers using AHP model and index overlaps, the proper location of firehouse centers of Noorabad city was identified using GIS software. The current research method is descriptive-analytic. The required information of this research were collected from field observation, comprehensive design study and descriptive data of Noorabad city, 1.5000 maps of current situation and also field observation

کلیدواژه‌ها [English]

  • geographical information system (GIS)
  • Analytical Hierarchy Process (AHP)
  • Noor Abad
  • Site selection
  • Fir Fighting Station
1- آقابابائی، محبوبه (1388)، «تحلیل فضایی ایستگاه­ها و خدمات آتش­نشانی شهرخمینی شهر (با استفاده از GIS)»، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
2- آل شیخ، ع‍ل‍ی‌اص‍غ‍ر و دیگران (1381)، «کاربرد GIS در عرصه­های پخش سیلاب»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال هفدهم، شماره 4.
3- اسماعیلی، اکبر (1382)، «کاربرد GIS در فرایند مسیریابی ایستگاه­های آتش­نشانی»، تازه­های ترافیک، سال چهارم، شماره نوزدهم.
4- پوراسکندر، عباس (1380)، «سنجش توزیع فضایی سوانح آتش­سوزی در شهر با استفاده از GIS»، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
5- پورقیومی، حسین (1389)، «تحلیلی بر توزیع فضایی و مکان­یابی خدمات شهری شهر کازرون»، پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه اصفهان.
6- تشکر، زهرا (1377)، «آتش­نشانی­ها و کاستی­های ساختاری»، مجله شهرداری­ها، شماره 10.
7- شیعه، اسماعیل (1369)، «مقدمه­ای بر مبانی برنامه­ریزی شهری»، انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
8- زبردست، اسفندیار (1380)، «کاربرد فرایند تحلیل سلسله­مراتبی در برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای»، نشریه علمی پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 10.
9- عسگری، علی و همکاران (1380)، «بررسی کارکرد و خدمات شهری در مدیریت بحران و سوانح با رویکرد GIS»، مجله شهرنگار، شماره 34.
10- عزیزی، منصور (1383)، «کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS در مکانیابی، توزیع فضایی و تحلیل شبکه مراکز بهداشتی درمانی، نمونه موردی: شهر مهاباد»، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری.
11- فرهادی، رودابه (1378)،  «تجزیه و تحلیل مکانی و مکان­یابی مدارس در منطقه 6 تهران با استفاده از GIS».
12- مدیری، مهدی؛ خواجه، خسرو (1380)، «اشاره­ای به سیستم اطلاعات جغرافیایی»، انتشارات سازمان جغرافیایی ارتش، تهران.
13- نشست مدیران سازمان آتش­نشانی کشور (1381)، «تجهیزات ایستگاه­های آتش­نشانی»، مجله شهرداری­ها، شماره 43.
14- وزارت کشور (1381)، «موضوعات مهم در طراحی و ساختار ایستگاه­های آتش­نشانی»، انتشارات بی­تا، تهران.
15- هرمزی، حسین (1383)، «اقلـیم کشاورزی شـهرستان ممسنی در رابطه با کشت برنج»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، گرایش اقلیم­شناسی، دانشگاه اصفهان.
16- Marinoni, O. (2007), “Some Word on the Analysis Hierarchy Process and the Provided ArcGIS Extention”, http://www.tu-darrnstadt.
17- Ngai, E. W.T.E. W.C, Chan (2005), “Evolution of Knowledge Management Tools Using AHP”, Export Systems with Application.
18- Saaty, T. Vargas, L.G. (2006), “The Analytic Hierarchy Process: Wash Criteria Shouldnot Be Ignored, International Journal of Managements and Decision Making.
19- Yang. Jiaqin and Ping Shi (2002), “Applying Analytic Hierarchy Process in Frims Overall Per Formation Evaluation: Case Study in China”, International Journal of Business.
20- www.geo.ca.uk.