نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

• محمد ظاهری

مرکز پژوهش های جغرافیایی، دانشگاه تبریز

چکیده

در دهه­های اخیر رشد شتابان شهرنشینی و نیز وجود تأثیرات متقابل فضایی و روابط عملکردی بین کلان شهرها با نواحی پیرامونی، موجبات تغییرات عمده­ای در جوامع و بالاخص عرصه­های روستایی حوزه نفوذ آنها گردیده است. تغییر ساختارهای کارکردی و کالبدی از جمله آنهاست. وجود مشکلات و معضلات عدیده در کلانشهرها (اعم از گرانی زمین و مسکن، آلودگی بیش از حد هوا و...) به عنوان عوامل دافعه و در مقابل ارزانی زمین و مسکن، هوا و محیط سالم و... در مناطق روستایی به عنوان عوامل جاذبه در این امر تأثیرگذار بوده­اند.
تحقیق حاضرکه عمدتاً بر تغییرات کالبدی روستاهای خوابگاهی تأکید دارد، از نوع کاربردی و توسعه­ای بوده و روش بررسی آن توصیفی‌ ـ تحلیلی می­باشد. شالوده مطالعه مبتنی بر مطالعات میدانی است و جهت به تصویر کشیدن تغییرات، از تصاویر ماهواره­ای چند­زمانه­ای سنجنده TM و ETM+ مربوط به سال­های 1366 و 1382 بهره گرفته می­شود.
نتایج بررسی نشان می­دهد که تغییرات کالبدی قابل توجهی در روستاهای خوابگاهی مورد مطالعه بوقوع پیوسته است. از بین رفتن زمین­های زراعی و باغات  به نفع دیگر کاربری­ها و بالاخص کاربری مسکونی از تبعات منفی این تغییرات بوده است. در ضمن نحوه گسترش فیزیکی کلانشهر تبریز حکایت از گسترش آن به جانب روستاهای مورد مطالعه و بویژه روستاهای کرکج، نعمت­آباد و کجاآباد دارد. در کل از آنجایی که تمامی این تحولات خودجوش و بدون برنامه­ریزی صورت گرفته است، به نظر می­رسد که در سال­های آتی روستاهای مورد مطالعه در صورت تداوم روند کنونی، دچار مشکلات و از آن جمله مشکلات زیست محیطی بی­شماری گردند.

کلیدواژه‌ها

• روستاهای خوابگاهی
• تغییرات کالبدی
• کلانشهر تبریز

عنوان مقاله [English]

Frame Changes Process Analysis of Dormitories Villages (Case Study: Villages of Tabriz Megalopolis)

نویسنده [English]

• Mohammad Zaheri

Geographical Research Center, Tabriz University

چکیده [English]

In late decades, quick burgess growth and presence of corresponding spatial effects and operational relations between large cities with surrounding areas, has made main changes in societies and especially in rural spaces of their influence domain. Operational and frame structures changes are among them. Presence of problems in large cities (both of land and building expensiveness, extra contamination of air, etc.) as repulsive factors, and against land and building cheapness and air cleanliness can be effective and attractive factors.
The present analysis which has a focus on frame changes of dormitories villages has been a development and application analysis and the way of its analysis will be descriptive- analytical. The basis of study was field studies and has been accomplished to describe the changes, out of the data and satellite photos concerning the years 2008 and 1989.
The analysis results show that the considerable frame changes have occurred in dormitories villages. Destroying of agricultural lands and gardens for the benefit of other applications and especially residential applications have become the negative subjects. Meanwhile, the evolutional dynamics of Tabriz indicate its development towards the studied areas and especially Karkaj, Nematabad and Kojabad villages.
In any case, since the changes have been made without programming, it occurs that the studied villages in its evolution process for development are involved in problems especially in countless bio-environmental problems.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dormitories villages
• Frame changes
• Tabriz megalopolis