نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیای طبعی، دانشگاه زنجان

چکیده

چکیده
شناخت مشخصات رفتار بارش­های سنگین، فرایند برنامه­ریزی، طراحی، عمل و مدیریت منابع آب را آسان­تر مـی­سازد. در منابع موجود تعاریف مـتعددی از بارش­های سنگین ارائه شـده است. از نمایه­های این نوع بارش­ها می­توان به بارش بیشینه و پنج بارش بزرگ در هر سال اشاره نمود. یکی از ویژگی­های بارش­های سنگین، تنوع مکانی و تغییرات زمانی آن است. این ویژگی ضرورت مطالعه این پدیده را با تفکیک زمانی ـ مکانی بالا محرز می­سازد. از این رو لازم است مشاهدات این نوع بارش­ها حداقل از مشاهدات روزانه استخراج گردد. بدین دلیل و به منظور تحلیل بارش­های سنگین زنجان، بارش­های روزانه زنجان طی دوره آماری 2006-1961 استخراج گردید. روند مجموع بارش بیشینه هرسال ـ سهم آن در بارش سالانه و مجموع پنج بارش بزرگ ـ و سهم آن در مجموع بارش هر سال براساس روش­های ناپارامتری برآورد گردید. نتایج تحقیق نشان داد که مشاهدات مورد بررسی در طول دوره آماری و در دو مقیاس سالانه ـ ماهانه فاقد روند معنی­دار هستند. اما بارش بیشینه با دو فاز پر افت و خیز در دوره 1973-1961 و کم افت و خیز در دوره 2006-1974 مشخص می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Heavy Precipitation Trends in Zanjan City

نویسنده [English]

  • Hossein asakereh

Humor of Geography, University of Zanjan

چکیده [English]

Understanding the heavy precipitation behaviors tend toward easy planning, designing, act and management of the water recourses. There are many definitions on heavy precipitation in different professional references. Two important extreme indices are maximum precipitation and five highest precipitations in a year. One characteristic of heavy precipitation is variation in time and space. Accordingly’ it is important to study this phenomenon by high resolution in time and space. To investigate heavy rains in Zanjan, daily precipitation during 1961-2006 have been analyzed. The trends of maximum precipitation and their ratio to annual precipitation, the trends of five highest precipitations and their ratio to annual precipitation have been modeled by Non-parametric methods.
The results in two scales (annual and monthly) show no trends in time series, while there are high fluctuation periods during 1961-1973 and low fluctuation periods during 1974-2006.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Maximum precipitation
  • Heavy precipitation
  • Five highest precipitations
  • Trends
  • Zanjan
1ـ بیزکس، داوید و دوج. یدالله (1379)، «روش­های جایگزین در رگرسیون»، ترجمه آذرنوش، حسنعلی مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 267 صفحه.
2ـ تقوی، فرحناز و محمدی، حسین (1386)، «بررسی دوره بازگشت رویدادهای اقلیمی حدی به منظور شناخت پیامدهای زیست­محیطی»، مجله محیط­شناسی، سال سی و سوم، شماره 43. پاییز 1386. صص 20-11.
3ـ عساکره، حسین (1387)، «کاربرد رگرسیون خطی در تحلیل روند دمای سالانه تبریز»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 87 ، زمستان 86­، صص 3-26.
4ـ عسکری، احمد؛ رحیم­زاده، فاطمه؛ محمدیان، نوشین. و فتاحی، ابراهیم (1386)، «تحلیل روند نمایه­های بارش­های حدی در ایران، «مجله تحقیقات منابع آب ایران، سال سوم شماره 3، شماره پیاپی 9، زمستان 1386، صص 42-55.
5ـ کرایر، جاناتان، ترجمه حسینعلی نیرومند (1387)، «تجزیه و تحلیل سری­های زمانی»، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 404 صفحه.
6ـ محمدی، بـختیار (1388)، «تحلیل هـمدید بارش،های ابـر سنگین ایران»، رساله دکـتری اقلیم­شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، 200 صفحه.
7ـ مسعودیان، سیدابوالفضل (1387)، «شناسایی شرایط همدید همراه با بارش­های ابرسنگین ایران»، سومین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، دانشگاه تبریز 23 الی 25 مهرماه 1387.
8- Brooks. Harold. E. and Stensrud, David. J., (2000), “Climatology of Heavy Rain Events in United States from Hourly Precipitation Observations”, Monthly Weather Review, Vol. 128: 1194-1201.
9- Fowler. H.J., EK. Strom, M, Kilsby, C.G. and Jones, (2005), “New Estimates of Future Changes in Extreme Rainfall across the UK Using Regional Climate Model Integrations”, 1: Assessment of Control Climate, Journal of Climatology, 300:212-233.
10- Haylock. Malcolm and Nicholls, Neville. (2000), “Trend in Extreme Rainfall Indices for an Updated High Quality Data set for Australia”, 1910-1998, Int. J. Climatol, 20: 1533-1541.
11- Karl, T.R., R.W. Knight and N. Plummer, (1995), “Trends in High-Frecuency Climate Variability in the Twentieth Century”, Nature, 377, 217-220.
12- Ng. W.W, Panu. U.S. and Lennox. W.C. (2007), “Chaos Based Analytical Techniques for Daily Extreme Hydrological Observations”, Journal of Hydrology, 342, 17-41
13- Rahimzadeh, Fatemeh, Asgari, Ahmad and Fattahi, Ebrahim, (2009), “Variability of Extreme Temperature and Precipitation in Iran during Recent Decades”, Int. J. Climatol, 29: 329-343
14- SenRoy.Shouraseni (2009), “A Spatial Analysis of Extreme Hourly Precipitation Patterns in India”, Int.J. Climatol, 29: 345-355.
15- Wigley, T.M.L. (2009), “The Effect of Changing Climate on the Frequency of Absolute Extreme Events”, Climatic Change, 97:67-76.