نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• برومند صلاحی ¹
• مهدی فروتن ²

¹ استاد آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

² دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف: در پژوهش حاضر، ارتباط شاخص نوسان مادن-جولیان (MJO) در زمان چیرگی فازهای مختلف آن با الگوهای اقلیمی حاکم بر خلیج فارس و دریای عمان طی دوره 1994 تا 2023 بررسی شده است.

روش پژوهش: داده‌های شاخص MJO از سایت اداره هواشناسی استرالیا دریافت و فازهای هشت‌گانه این شاخص تفکیک شدند. روزهای فرین با شرط توالی بیش از 15 روزه انتخاب و آرایش هر کدام از فازها با نمودار ویلر و هندون در نرم‌افزار متلب ترسیم گردید. داده‌های مربوط به بارش، دمای هوا، دمای سطح دریا، فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، تراکم ابر و تشعشع خروجی موج بلند (OLR) از سایت NOAA اخذ و تغییرات الگوهای اقلیمی در زمان‌های چیرگی هر فاز بررسی شدند.

نتایج یافته‌ها: فازهای 1 و ‏‏2 نوسان مادن-جولیان بیشترین تعداد توالی‌های پیوسته با مدت بیش از 15 روز را ‏با 9 مورد رخداد به خود ‏اختصاص داده‌اند. بررسی OLR نشان داد که در محدوده ‏فعالیت هر یک از این فازها، میزان انرژی تابشی سطح زمین به حداقل مقدار کاهش یافته است. این وضعیت به تقویت فعالیت‌های همرفتی و افزایش تراکم ابر در این مناطق انجامیده است. در تمام دوره‌های حاکمیت فازهای هشت‌گانه نوسان مادن-جولیان، حضور یک سامانه کم‌فشار حرارتی در منطقه مورد مطالعه مشاهده شده است.

نتیجه‌گیری: نوسان مادن-جولیان به‌صورت فازبندی‌شده تأثیر قابل‌توجهی بر الگوهای اقلیمی خلیج فارس، دریای عمان داشته است. در فازهای 1، 2 و 5، پدیده بلوکینگ بر منطقه مورد مطالعه حاکم بوده و با انسداد هوای گرم و خشک، دمای سطح دریا را افزایش داده و میزان بارش کاهش یافته است. در فازهای 3، 4، 6، 7 و 8، شرایط چرخندگی مثبت در جلوی محور ناوه و ورود مستقیم بادهای مرطوب غربی از دریای مدیترانه، باعث افزایش بارش در مناطق مورد مطالعه شده است.

کلیدواژه‌ها

• الگو‌های اقلیمی
• الگو‌های پیوند از ‏دور
• خلیج فارس
• دریای ‏عمان‏
• شاخص نوسان مادن جولیان

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Assessment of Changes in the Climatic Patterns of the Persian Gulf and the Sea of Oman in Response to Madden-Julian Oscillations (MJO)

نویسندگان [English]

• Bromand Salahi ¹
• Mahdi Frotan ²

¹ Professor of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

² Ph.D. Student of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, ‎University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

Objective: In the present study, the relationship between the Madden-Julian Oscillation (MJO) index during the dominance of its different phases and the climate patterns prevailing in the Persian Gulf and the Sea of Oman during the period 1994 to 2023 was investigated.

Research Method: MJO index data were obtained from the Australian Bureau of Meteorology website and the eight phases of this index were separated. The days of the MJO were selected with a sequence of more than 15 days and the arrangement of each phase was plotted with the Wheeler and Hendon diagram in MATLAB software. Data related to precipitation, air temperature, Sea Surface Temperature, Sea Level Pressure, geopotential height, cloud density and Outgoing Longwave Radiation (OLR) were obtained from the NOAA website and changes in climate patterns during the dominance of each phase were examined.

Results: Phases 1 and 2 of the Madden-Julian oscillation have the highest number of continuous sequences with a duration of more than 15 days, with 9 events. The study of the OLR showed that within the activity range of each of these phases, the amount of radiant energy at the earth's surface has decreased to a minimum. This situation has led to the strengthening of convective activities and an increase in cloud density in these areas. During all periods of the dominance of the eight phases of the Madden-Julian oscillation, the presence of a thermal low-pressure system has been observed in the study area.

Conclusion: The phased Madden-Julian Oscillation has had a significant impact on the climatic patterns of the Persian Gulf and the Sea of Oman. In phases 1, 2 and 5, the phenomenon of blocking over the studied area has dominated and by blocking warm and dry air, the sea surface temperature has increased and the amount of precipitation has decreased.

کلیدواژه‌ها [English]

• Climate Patterns
• Madden-Julian Oscillation Index
• Persian Gulf
• Sea of Oman
• Teleconnection Patterns