نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

گروه اقلیم شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در این پژوهش داده­های بیشینه سالانه دماهای روزانه ایستگاه سینوپتیک مهرآباد تهران طی بازه آماری 1951 تا 2010 میلادی به مدت 60 سال مورد تحلیل قرار داده شده است. از روش تحلیل رگرسیون و آماره من- کندال برای آزمون معناداری روندهای تغییرات سری­های دمایی استفاده شده است. با توجه به متوسط دماهای فرین بیشینه بلندمدت و مقایسه آن با متوسط 6 دهه موجود در سری آماری معلوم شد که دمای 3 دهه 50، 80 و 90 پایین­تر از متوسط بلندمدت 60 ساله و در عوض دمای سه دهه 60 ، 70 و دهه اول قرن 21 بالاتر از حد متوسط بلندمدت قرار داشته­اند. در این ارتباط دهه 80 سردترین دهه و دهه اول قرن 21 با توجه به کمینه و دامنه بالاتر از دهه­های 60 و 70 گرم­ترین دهه­های ایستگاه مهرآباد تهران هستند. نتایج کلی این تحقیق مبین وجود نوسانات فصلی در سری دماهای فرین حداکثر تهران است که روند این نوسانات معنادار نیستند. روند تغییرات دماهای فرین حداکثر تهران مثبت بوده که این امر به معنا افزایش شدت گرمای تابستان می­باشد.
نتایج حاصل از پیش­بینی دماهای فرین بیشینه تهران نشان می­دهد که دمای فرین حداکثر تهران در سال های 2018 به بیش از 25/43 درجه سانتی­گراد صعود خواهد کرد. نتایج نیکویی برازش مدل نشان داد که مدل هالت- وینترز مدل خوبی برای پیش­بینی آتی دماهای فرین حداکثر تهران می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Statistical Investigation on Analysis of Oscillations Trend and Forecasting of High Extreme Temperatures Time Series in Tehran

نویسنده [English]

  • Yosef Ghavidel Rahimi

Department of Climatology, University of Tarbiat Modarres

چکیده [English]

Abstract
In this study the data relating to the maximum daily temperatures of Tehran Mehrabad synoptic station during the statistical period of 1951-2010 (60 years) have been analyzed. The regression models along with Mann-Kendal statistic were employed for detecting the significance of trend in temperature series.
Considering the long-term average high extreme temperatures and compared with the average six decades in the statistical series revealed those three decades of temperature 50, 80 and 90 are below the 60 years long-term average and instead of three decades of 60, 70 and the first decade of the 21st century, temperature changes are higher than from long term average.
In this regard the decade 80 is the coldest and the first decade of the 21st century, according to the minimum and the higher range of 60 and 70 decades are the warmest decades of Tehran Mehrabad station. Overall results of this study revealed the existence of seasonal fluctuations in the high extreme temperatures series of Tehran which do not have significant trend. Trend of high extreme temperature changes of Tehran was positive, meaning the increasing the intensity of summer warming.
The results of high extreme temperatures forecasting indicated that the high extreme temperatures in Tehran in years 2018 will lift up to the 43.25 degree of centigrade. The results of goodness to fit test proved that the Halt-Winters model is the appropriate model to forecasting of future high extreme temperatures of Tehran

کلیدواژه‌ها [English]

  • High extreme temperatures
  • Decadal Trend
  • Mann-Kendall Test
  • Halt-Winters forecasting method
  • Tehran
1ـ امیدور، کمال؛ خسروی، یونس (1389)، «بررسی تغییر برخی عناصر اقلیمی در سواحل شمالی خلیج فارس با استفاده از آزمون کندال»، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 38.
2ـ جلالی، مسعود؛ خنجر، سیامک (1388)، «بررسی نوسانات دمایی با استفاده از مدل سری­های زمانی و توزیع احتمالاتی: مطالعه موردی شهرستان کرمانشاه»، فضای جغرافیایی، شماره 27.
3ـ خرمی، مصطفی؛ بزرگ­نیا، ابوالقاسم (1386)، «تجزیه و تحلیل سری­های زمانی با نرم­افزارMiniTab 14.2»، انتشارات سخن گستر، مشهد.
4ـ خورشیددوست، علیمحمد؛ صنیعی، راحله و قویدل، یوسف (1385)، «پیش­بینی دماهای کرانگین اصفهان با استفاده از روش سری­های­ زمانی»، فضای جغرافیایی، شماره 26.
5ـ زاهدی، مجید؛ ساری صراف، بهروز و جامعی، جاوید (1386)، «تحلیل تغییرات زمانی-مکانی دمای منطقه شمال غرب ایران»، جغرافیا و توسعه، شماره 10.
6ـ شیرازی، محمود (1383)، «روش­های آمار کاربردی (با رویکرد آمار در پژوهش)»، انتشارات شکوه اندیشه، تهران.
7 ـ شیرغلامی، هادی؛ قهرمان، بیژن (1384)، «بررسی تغییرات دمای متوسط سالانه در ایران»، علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 9.
8ـ عساکره، حسین (1380)، «تجزیه و تحلیل آماری-اقلیمی سری­های زمانی دما در ایران»، رساله دکتری اقلیم­شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه اصفهان.
9 ـ عساکره، حسین (1389)، «تحلیل چرخه­های میانگین دمای سالانه زنجان»، جغرافیا و توسعه، شماره 19.
10ـ علیـجانی، بـهلول؛ قویـدل، یوسف (1384)، «مقایسه تـغییرات دمای سالانه تبـریز با ناهنجاری­های دمایی کرة زمین با استفاده از روش­های رگرسیون خطی و شبکه عصبی»، جغرافیا و توسعه، شماره 6 .
11ـ میرموسوی، سیدحسین (1387)، «مطالعه نوسانات دما و بارش سالانه در منطقه شمال غرب ایران»، پژوهش­های جغرافیای طبیعی، شماره 66 .
12- Lee, T.C.; T.H., Chan; L, Ginn; M.C., Wong, (2011), “Long-Term Trends in Extreme Temperatures in Hong Kong and Southern China”, Advances in Atmospheric Sciences, 28 (1).
13- Leite, S, Mand, J, Peixoto, (1996), “The Autoregressive Model of Climatological Time Series an Application to the Longest Time Series in Portugal”, International Journal of Climatology, 16: 1165-1173.
14- Reiss, R.; M., Thomas, (2007), “Statistical Analysis of Extreme Values”, Birkhäuser Press, Berlin.
15- Turkes, M; S.U., tku, (1996), “Observed Change Temperature in Turkey”, International Jouranl of Climatology, 16:463-477.
16- Unkasevic, M; I, Tosic, (2009), “Changes in Extreme Daily Winter and Summer Temperatures in Belgrade”, Theoretical and Applied Climatology, 97: 27-38.
17- Zekai, S, (1998), “Small Sample Estimation of the Variance of Time Averages in Climate Time Series”, International Journal of Climatology, 18:1725-1732.