نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 اقلیم¬شناسی، دانشگاه اصفهان
2 ژئومورفولوژی، دانشگاه اصفهان
چکیده
روند روبه‌رشد شهرستان شاهرود در سالهای اخیر، راهبرد مدیریت منابع آب در این منطقه را بیش از پیش ایجاب میکند. یکی از راهکارهای مدیریتی منابع آب، شناسایی مناطق آبی با پتانسیل‌های مختلف و بهره‌برداری از آنها با توجه با ظرفیتشان میباشد. هدف از این پژوهش پهنه‌بندی مناطق پتانسیل آبی در حوضه آبخیز شاهرود- بسطام با استفاده از عوامل موثر در تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، از طریق مدل AHP و تکنیک GIS است. جهت نیل به اهداف از معیارهای زمینشناسی، اقلیمی، ژئومورلوژی و هیدرولوژی بهرهگیری شد و در مجموع پنج منطقه پتانسیلی بالا، خوب، متوسط، کم و بدون پتانسیل شناسایی گردید. در پایان برای اطمینان از نتیجه نهایی، لایه پتانسیلی منطقه مطالعاتی به سه روش Raster Calculator Weighed Overlay, و Weighted Sum تهیه شده است. نتایج نشان میدهد که در بین پنج منطقه پتانسیلی معرفی شده حداکثر مساحت پهنه پتانسیل بالا در روش نخست و حداقل مساحت آن در روش دوم مشخص شده است. اما روش سومی حدفاصل بین دو روش قبلی بوده و نتایج آن از اطمینان بالاتری برخوردار است. پهنه پتانسیل بالا بیشتر منطبق بر رسوبات آبرفتی درشت دانه دوران چهارم و مخروطه افکنههای پایکوهی است. پهنه بدون پتانسیل یکی منطبق بر حداکثر ارتفاعات و دیگری منطبق بر مناطق کم ارتفاع رسی و مارنی میباشد. نتایج حاصل از این پژوهش میتواند در طرحهای مدیریت محیط منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از بهرهکشی بیش از توان آنها سازنده باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Potential Detection of Groundwater Resources Using AHP Model and GIS Technique (Case Study: Shahroud-Bastam Basin)
نویسندگان [English]
- Daryosh Rahimi 1
- Seayed Hojat Mosavy 2
1 Department of Geography, esfahan University
2 Geomorphology Esfahan University
چکیده [English]
In recent decades, growing trend of Shahroud city has implied the strategy of groundwater resources management in the region more than before. One of the strategies of water resources management is the identification of zones with various potential and utilization from them with attention to their capacity. The aim of this study is the zoning of Shahroud-Bastam basin using effective factors in nutrition of groundwater through AHP model and GIS technique. To achieve the goals, we used geology, climatology, geomorphology and hydrology criteria. We recognized five potential areas such as high, good, moderate, low and no potential regions. Finally, to ensure final results, potential layer of study area was prepared by three ways of raster calculator, weighed overlay and weighted sum. The results show that among five defined zones, area maximum and minimum of high potential zones have been given in the first and second methods, respectively. But the third method is between previous methods, and its results have the higher reliability. The zones with high potential are coincident on coarse alluvial deposits of Quaternary era and alluvial fans. The zones with no potential are coincident with the maximum elevation areas having clay and marl depositions. The results of this research can be fruitful in plans of environment management of groundwater resources and preventing from -overexploitation of their power.
کلیدواژه‌ها [English]
- Shahroud-Bastam
- Potential detection
- Groundwater resources
- AHP method
- GIS technique
)