نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه یزد

2 جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری از دانشگاه یزد

چکیده

فعالان عرصه حمل و نقل و ترافیک و کارشناسان یکی از راه‌های برقراری عدالت اجتماعی و سرعت دادن به ظرفیت‌های حمل و نقل عـمومی در کلان‌شهرها را توسـعه مسیرهای ویژه اتوبوس‌رانی می­دانند، اتوبوس‌های تندرو یکی از راهکارهای موقتی, کوتاه‌مدت و کم­هزینه برای حل مشکلات  ترافیک کلان­شهرهای جهان سوم می­باشد. کلانشهر مشهد سالیانه پذیرای حدود 15 میلیون زائر و گردشگر خارجی است و در این صورت فشار بر زیرساخت‌ها و به ویژه سیستم حمل و نقل و ترافیک چندین برابر می‌شود  بنابراین به­کارگیری سیستم بی‌آرتی از سال 1387 برای حل مشکل ترافیک شهر مشهد مطرح شده است. این پژوهش به لحاظ نوع، کاربردی می‌باشد و هدف از آن ارزیابی میزان اثربخشی سیستم بی.آر.تی در شهر مشهد می‌باشد. روش جمع­آوری داده­ها به صورت میدانی بوده و ابتدا عوامل مؤثر در میزان اثربخشی اتوبوس­های تندرو جمع‌آوری گردید و سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله­مراتبی میزان کارایی هر یک از مسیرهای بی‌آرتی در شهر مشهد مشخص گردید. نتایج پژوهش نشان‌دهنده اثربخشی بالای مسیر 1013 که شرق به غرب کلانشهر مشهد را پوشش می‌دهد می­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of the Effectiveness of BRT System in Mashhad

نویسندگان [English]

  • Mohammad hosein Saraei 1
  • zahra Mohamadzade 2

1 Geography and Urban Planning, Yazd University

2 Geography and Urban Planning, Yazd University

چکیده [English]

People working in the field  of transportation traffic and also experts who know expansion of special routes for bus, are vas one of the solutions for establishment of social justice and also causing speed in capacities of public transportation in metropolises. BRT is one of the temporary, short-term and low cost solutions for solving the traffic problems of third world metropolises. Mashhad is the host for about 15 million yearly pilgrims and tourists. The increase of pressure on infrastructure particularly traffic system is particulary clear. BRT system is raised for solving traffic problems in Mashhad since 1387. This research is applied and it aim is the assessment of effectiveness level of BRT in Mashhad. After the collection of data, the efficiency level of BRT special routes in Mashhad was investigated using AHP model. Research results indicate that 1013 routes have higher effectiveness. These routes provide services from west to east in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Effectiveness
  • analytical hierarchy process
  • City Mashhad
  • Bus Rapid Transit
1ـ دانشگاه صنعتی شریف (1386)، «طراحی شبکه ویژه اتوبوس سریع، شبکه خیابانی و سیستم اتوبوسرانی شهر مشهد»، تهیه شده برای شهرداری مشهد سازمان ترافیک، گزارش شماره 01-86 ممتحن.
2ـ دانشگاه صنعتی شریف (1387)، «اتوبوسرانی تندرو پیشنهادی برای شهر مشهد»، تهیه شده برای شهر مشهد سازمان ترافیک، گزارش شماره 02-87 ممتحن.
3ـ دانشگاه صنعتی شریف (1387)، «سیستم اتوبوسرانی تندرو شهر مشهد، جزییات طراحی در سطح برنامه‌ریزی»، تهیه شده برای شهر مشهد سازمان ترافیک، گزارش شماره 03-87 ممتحن.
4ـ تقوایی، مسعود و ابوذر وفایی (1387)، «برنامه­ریزی و مدیریت سامانه اتوبوسرانی شهری»، چاپ اول، انتشارات کنکاش.
5ـ رهنما، محمدرحیم و حجت فرقانی (1386)، «برنامه­ریزی دسترسی به اتوبوس در اسران: شهر مشهد»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 2.
6ـ طیبانی، مهدی (1375)، «مطالعه خطوط ویژه اتوبوسرانی با طرفیت بالا در شهرهای در حال توسعه»، تازه‌های ترافیک، شماره 7.
7ـ عطایی، محمد (1389)، «تصمیم‌گیری چندمعیاره»، چاپ اول، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
8ـ عظیم‌پور، علیرضا و همکاران (1388)، «ارزیابی نتایج مدل AHP در پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزه (مطالعه موردی حوضه آبریز اهرچای)»، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال نهم، شماره26، دانشگاه آزاد اسلامی اهر.
9ـ فرجی سبکبار، حسنعلی (1384)، «مکانیابی واحدهای خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسله­مراتبی، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 51، تهران.
10ـ قدسی­پور، سیدحسن (1385)، «فرآیند تحلیل سلسله­مراتبی AHP»، چاپ پنجم، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
11ـ مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی (1381)، «آیین کار ضوابط مکان­یابی ایستگاه­های اتوبوس شهری»، چاپ اول.
12ـ مؤمنی، منصور و علیرضا شریفی سلیم (1390)، «مدل‌ها و نرم‌افزارهای تصمیم‌گیری چندشاخصه»، چاپ اول، انتشارات مؤلفان.
13ـ هادیانی، زهره و شمس‌الدین کاظمی (1389)، «مکان­یابی ایستگاه‌های آتش‌نشانی با استفاده از روش تحلیل شبکه و مدل AHP در محیط GIS: (مطالعه موردی شهرقم)»، جغرافیا وتوسعه، شماره 17.
14- Cervero Robert & Chang Deokkang (2011), “Bus Rapid Transit Impacts on Land Uses & Land Values in Seoulkorea”, Transport Policy, 18pp 102-116.
15- Currie, Graham & Alexdelbosc (2011), “Understanding Bus Rapid Transit Route Ridership Drivers: An Empirical Study of Australian BRT Systems”, Transport Policy, 18 pp, 755-764.
16- Daganzo, Fcarlos (2010), “Structure of Competitive Transit Networks“, Transportation Research, Part, B44, pp 434-446.
17-Donnel Mc Simon & Moirazellner (2011), “Exploring the Effectiveness of Bus Rapid Transit a Prototype Agent-based Model of Commuting Behavior”, Transportat Policy, 18, pp 825-835.
18- Dube Jean et al (2011), “Economic Impact of a Supply Vhange in Mass Transit in Urban Areas: A Canadian Example”, Transportation Research, Part, A45, pp 46-62.
19- Estrda M &etal (2011), “Design & Implementation of Efficient Transit Networks Procedure, Case Study & Validity Test”, Transportation Research, Part A45, pp 935-950.
20- Lindau, Luis Antonio, LuizAfonsodossantossenna & Orlando Strambi (2008), “Alternative Financing for Bus Rapid Transit (BRT) ”Reserch Transportation Economics, 22 pp 54-60.
21- Rodriguez A. Daniel & Carlos H. Mojica (2009), “Capitalization of BRT Network Expansions Effects Into Prices of Non-expansion Areas”, Transportation Research, Part A 43, pp 560-571.
22- Tiranchini, Alejandro, David A: Hensher & Sergio R.jaradiaz (2010), “Comparing Operator & Users Costs of Light Rail, Heavy Rail & BRT over a Radical Public Transport Network, Reserch in Transportation Economics, 29 pp231-242.