نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سنجش از دور GIS دانشگاه تبریز

2 استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

3 استاد یار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

4 استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تبریز

چکیده

در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی مـی­شوند. اصولاً برای استفاده بهینه از قابـلیت‌های منابع طبیعی، کسب اطـلاعات دقیق از پتانسیل­های کاربری اراضی امری ضروری است. امروزه، فن­آوری سنجش از راه دور به عنوان یک راهکار ارزشمند در جهت شناسایی منابع طبیعی، به­ویژه در روند تهیه نقشه­های کاربری اراضی، در مناطق مختلف جهان به صورت علمی مورد استناد قرار می­گیرد. بر این اساس، برای بررسی تغییرات کاربری اراضی شهرستان تبریز طی سال‌های 2010، 2007، 2001، 1989، تـصاویر ماهواره­ایTM1989, ETM2001+2010, IRS1989  پردازش شد و با تکنیک شئ‌گرا طبقه‌بندی گردید. سپس در محیط GIS به روش مقایسه پس از طبقه‌بندی، تغییرات طی این دوره زمانی نمایش داده شـد. نتایج حاصله نشان مـی­دهد که میزان تـغییرات طی دوره‌های زمانی 2010-1989، 2010-2007، 2007-2001، 2001-1989، به ترتیب 80/60، 30/66، 80/56، 40/56 درصـد می­باشد، به­طوری که کاربری پوشش گیاهی و سطوح آبی بیشترین میزان کاهش را داشته‌ است. در این میان بیشترین تبدیل کاربری، در اراضی ساخته شده اتفاق افتاده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Land Cover/ Use Changes Detection by Object-Oriented Processing Satellite Image Dates (Case Study: Tabriz County)

نویسندگان [English]

  • Laila Sharifi 1
  • Ali akbar Rasuli 2
  • Mirasadoullah Hejazi 3
  • Hashem Roastamzade 4

1 Master of GIS and Remote Sensing University

2 Professor, Physical Geography Department, Tabriz University

3 Associate Professor, Physical Geography Department, Tabriz University

4 Associate Professor, Physical Geography Department, Tabriz University

چکیده [English]

Over time, patterns of land Use changes and consequently the land use are essentially altered. Thus for efficient using of capabilities of natural resources, finding detailed information about potential of land uses is necessary. Nowadays, remote sensing technology as a valuable approach to identify natural resources, particularly in the process of preparing land use plans in different regions of the world are documented scientifically. On this basis, for studying the land use changes of Tabriz county during 2010, 2007, 2001, 1989; TM 1989, ETM 2001&+2010, IRS 2007 images were processed and classified by an object-oriented technique. Then, bypre-classification comparing method, all changes were displayed during time period. The results show that the rate of changes over periods of 1989-2001, 2001-2007, 2007-2010, 1989-2010 are about 60.80, 66.30, 56.80, 56.40 percent respectively, so that vegetation cover and the water surfaces had the maximum changes. Meanwhile the most using conversion had happened on built-up lands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satellite Image
  • Object-Oriented Classification
  • Land use
  • Tabriz County
1ـ احدنژاد، محسن (1379)، «ارزیابی و مدل­سازی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره­ای چندزمانه و GIS»، پایان­نامه­ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
2ـ اداره کل سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان آذربایجان­شرقی، «سال­نامه آماری استان آ.شرقی در سال 1382».
3ـ رسولی، علی­اکـبر (1387)، «مبانی سـنجش از دور کاربردی با تأکـید بر پردازش تـصاویر ماهواره­ای»، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تبریز.
4ـ رسولی، علی­اکبر؛ زرین­بال، محمد و محمد شفیعی (1386)، «کاربرد تصاویر ماهواره­ای با هدف تشخیص تغییرات کاربری اراضی و ارزیابی تأثیرات محیط زیستی»، پژوهش آبخیزداری، شماره­ 83.
5ـ رسولی، علی­اکبر و حسن، محمودزاده (1389)، «مبانی سنجش از دور پایه»، انتشارات علمیران، تبریز، چاپ اول.
6ـ رسولی، علی­اکبر و همکاران طرح (1386)، «ارزیابی تغییرات جنگل­های ارسباران با استفاده از فناوری GIS»، طرح تحقیقاتی، مدیریت پژوهش و فن­آوری دانشگاه تبریز.
7ـ فیضی­زاده، بختیار؛ جعفری، فیروز و حسین نظم­فر (1386)، «کاربرد داده­های سنجش از دور در آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی شهری»، همایشGIS شهری.
8- Abd El-Kawya, O.R., J.K., Rød, H.A., Ismail, A.S., Suliman (2010), “Land Use and Land Cover Change Detection in the Western Nile Delta of Egypt Using Remote Sensing Data”, Applied Geography, 31 (2010) 483-494.
9- Definiense Professional Earth Trial 5.0; User Guide & Reference Book, German.
10- Dewan, A.M., Y., Yamaguchi (2009), “Land Use and Land Cover Change in Greater Dhaka, Bangladesh: Using Remote Sensing to Promote Sustainable Urbanization”, Applied Geography 29:390-401.
11- Gamanya, A., P., D., Maeyer, M.D., Dapper (2009), “Object-Oriented Change Detection for the City of Harare, Zimbabwe”, Expert Systems with Applications, 36 (2009) 571-588.
12- ENVI 4.7; ENVI User Guide, Research System Inc.
13- Erdas Imaging 8.7; Erdas Field Guide, ERDAS Inc., Atlanta, Georgia.
16- Jenson, J.R. (1986), “Introductory Digital Image Processing” Prentice Hall, USA.
17- Richards, J.A. (1999), “Remote Sensing Digital Image Analysis, an Introduction”, Second Edition, Springer-3rd, Berlin, New York, Springer, c1999.
18- Tso, B., P.M., Mather (2001), “Classification Methods for Remotely Sensed Data”, Taylor & Francis, USA.