نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری دانشگاه تبریز

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه¬ریزی شهری

چکیده

شناخت و بررسی امکانات و تنگناهای­های موجود اولین گام اساسی در فرایند برنامه­ریزی توسعه نواحی روستایی به­شمار می­رود. در این راستا، تعیین و تحلیل سطوح توسعه­یافتگی دهستان­ها از اهمیت خاصی برخوردار می­باشد که اغلب با استفاده از روش­های کمی صورت می­گیرد. هدف کلی این مقاله، تعیین و تحلیل سطوح توسعه­یافتگی دهستان­های شهرستان چالدران واقع در شمال غرب استان آذربایجان غربی می­باشد. به این منظور، از 38 متغیر در قالب شاخص­های جمعیتی، آموزشی ـ فرهنگی، زیربنایی ـ کالبدی، بهداشتی ـ درمانی، اداری ـ خدماتی و اقتصادی در سطح دهستان­های شهرستان بهره­گیری شده و با استفاده از مدل موریس و روش ضریب اختلاف به تحلیل و بررسی آنها اقدام شده است. در نهایت نتایج سطح­بندی دهستان­ها به تفکیک کلیه شاخص­ها با استفاده از نرم­افزار ­­ArcGis، به صورت نقشه ارائه گردیده است.  نتایج تحقیق حاکی از آن است که از مجموع 5 دهستان این شهرستان هیچ دهستانی در سطح توسعه­یافته نبوده و 4 دهستان در سطح در حال توسعه و یک دهستان نیز در سطح کمتر توسعه­یافته قرار دارند. از نظر نحوه توزیع امکانات و خدمات، شاخص زیربنایی- کالبدی دارای کمترین و شاخص آموزشی- فرهنگی دارای بیشترین میزان تعادل و برابری بوده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining and Analyzing Levels of Development in Rural Areas of Chaldran County

نویسندگان [English]

  • mir Sattar Sadrmousavi 1
  • Mir heydar Talebzade 2

1 Assistant Professor at the Faculty of Geography, University of Tabriz

2 M.A of Geography and Urban Planning

چکیده [English]

Diagnosis and study of possibilities and limitations is the first step of the process of planning for development of rural areas. For so doing, determining and analyzing levels of development of villages is crucially important. This is usually done by using quantitative methods. The main purpose of this paper is to determine and to analyze of development level of rural areas of county of Chaldran in northwest of West Azerbaijan Province. For this purpose, 38 variables of population, education, infrastructure, framework, health, administrative, services and economic indexes at township level have been employed. Moriss Model and coefficient of variation method have been used for analysis. Finally, using ArcGIS software, the results of classification of townships by all indexes have been provided as maps. According to findings of the research, none of the townships of the county can be considered as developed, four townships can be classified as developing and one is less developed. Regarding the distribution of facilities and services, the index of infrastructure–framework holds the least and the index of educational–cultural holds the most level of equilibrium

کلیدواژه‌ها [English]

  • Levels of development
  • rural areas
  • Coefficient of variation
  • Chaldran
  • West
1ـ آسایش، حسین و استعلاجی، علیرضا (1382)، «اصول و روش­های برنامه­ریزی ناحیه­ای (مدل­ها، روش­ها و فنون)»، ری: دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری.
2ـ استانداری آذربایجان غربی (1387)، «سالنامه آماری استان آذربایجان غربی سال 1386»، ارومیه: معاونت برنامه­ریزی استانداری آذربایجان غربی- دفتر آمار و اطلاعات.
3ـ ازکیا، مصطفی (1381)، «جامعه­شناسی توسعه و توسعه­نیافتگی روستایی در ایران»، تهران: اطلاعات.
4ـ ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1383)، «توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران»، تهران: نشرنی
5ـ باتومور، تی، بی (1357)، «جامعه­شناسی»، ترجمه سیدحسن منصور و سیدحسین حسینی کلهجانی، تهران: جیبی.
6ـ پاپلی یزدی، محمدحسین و رجبی سناجردی، حسین (1382)، «نظریه­های شهر و پیرامون»، تهران: سمت.
7ـ تودارو، مایکل (1378)، «توسعه اقتصادی در جهان سوم»، ترجمه غلامعلی فرجادی، جلد 1، تهران: موسسه عالی پژوهش در برنامه­ریزی و توسعه.
8ـ جمعه­پور، محمود (1387)، «مقدمه­ای بر برنامه­ریزی توسعه روستایی: دیدگاه­ها و روش­ها»، تهران: سمت.
9ـ جیروند، عبداله (1367)، «توسعه اقتصادی»، مجموعه عقاید، چاپ سوم، تهران: مولوی.
10ـ حسین­زاده دلیر، کریم (1380)، «برنامه­ریزی ناحیه­ای»، تهران: سمت.
11ـ سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان آذربایجان غربی (1383)، «طرح توسعه شهرستان چالدران (جهت­گیری­های اساسی و الگوی توسعه فضایی)»، جلد اول، ارومیه: معاونت اقتصادی و برنامه­ریزی.
12ـ صرافی، مظفر (1379)، «مبانی‌ برنامه‌ریزی توسعه منطقه­ای»، تهران: دفتر آمایش و برنامه‌ریزی منطقه‌ای»، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
13ـ فنی، زهره (1382)، «شهرهای کوچک رویکردی دیگر در توسعه منطقه­ای»، تهران: سازمان شهرداری­های کشور.
14ـ کلانتری، خلیل (1380)، «برنامه­ریزی و توسعه منطقه­ای (تئوری­ها و تکنیک­ها)»، چاپ اول، تهران: خوشبین.
15ـ مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری­های عمومی نفوس و مسکن سال­های 1335 تا 1385.
16ـ مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری عمومی کشاورزی سال 1382- استان آذربایجان غربی- شهرستان چالدران.
17ـ مهندسان مشاور DHV از هلند (1371)، «رهنمودهایی برای برنامه­ریزی مراکز روستایی»، ترجمه سیدجوادمیر، ناصر اوکتایی، مهدی گنجیان، تهران: مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی.
18ـ رضوانی، محمدرضا (1383)، «سنجش و تحلیل سطوح توسعه­یافتگی نواحی روستایی در شهرستان سنندج»، مجله جغرافیا و توسعهناحیه­ای، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره سوم.
19- Gilg,  Andrew (1996), "Countryside Planning, London, Routledge".
20- http://www.sci.org.ir.              
22- Nagle, Garrett (2005), "Development, Access to Geography", London, Hodder Murray