نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه تهران

چکیده

مقاله حاضر به تحلیل سینوپتیک سامانـه­های هـمراه با بارش سنـگین حوضه رودخانه کـشکان می­پردازد. پس از بررسی آمار 34 ساله ایستگاه­های حوضه و اطراف آن سه توفان دارای حداکثر بارش انتخاب شدند. پس از بررسی نقشه­های هوا، رطوبت و اختلاف فشار سطح زمین و ارتفاع 850 هکتوپاسکال از 48 ساعت قبل از بارش تا پایان توفان، نتایج نشان داد که با توجه به اینکه 3 توفان منتخب از بین شدیدترین توفان­ها در دوره آماری انتخاب شده­اند، علی­رغم اینکه نمونه­های انتخابی در فصول مختلف سال رخ داده­اند اما سیستم به وجود آورنده آنها یکسان بوده است و الگوی سامانه­های ادغامی مدیترانه- سودانی بالاترین بارش را ایجاد کرده است. در سه توفان منتخب شرایط سینوپتیکی حاکم بدین شرح بوده است: 1- وجود پرفشار مستقر در شمالغربی اروپا و ریزش هوای سرد عرض­های بالاتر به پشت کم فشار مستقر در شرق مدیترانه. 2- تقویت کم فشار سودانی و حرکت آن به سمت شمالشرق. 3- در روزهایی که حداکثر بارش در حوضه اتفاق افتاده است این دو کم­فشار در شرق عراق با هم ادغام شده­اند و پرفشار مستقر در شرق ایران نیز با ریزش هوای سرد بر روی دریای عمان و عرب و از طرفی وجود واچرخند عربستان باعث انتقال رطوبت به درون سامانه کم فشار مستقر در غرب ایران و منطقه مورد مطالعه شده ­است و حداکثر بارش را ایجاد کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Synoptic Analysis of Systems with Heavy and That Cause Flooding Precipitation on the Kashkan Basin for during (1350-1384)

نویسندگان [English]

  • Mitra Amini 1
  • Hasan Lashkary 1
  • Mostafa Karampour 2
  • Zahra Hojaty 1

1 Beheshti tehran university

2 Tehran University

چکیده [English]

The aim of present study is the synoptic analysis of systems having by heavy precipitation on the Kashkan basin. After study of 34-years statistics from stations for basin and its environments three storms by maximum precipitation were selected. The results of study of weather maps, humidity, earth surface pressure difference and 850 hPa of 48 hours before and after storms, showed that with regard to the fact that three selected storms have out of heavy storms during statistics period occurred in various seasons of the year, their generating system was equal and Sudan-Mediterranean merger system pattern generated maximum precipitation. Synoptic conditions in three chosen storms are: 1-High pressure over Europe northwest and influx of the cold weather in higher latitudes toward low pressure that is situated in east Mediterranean, 2-Sudan low pressure nutrition and motion toward northeast. 3-Days that maximum precipitation has occurred in the basin. These low pressure systems are merged with each other in east of Iraq, and high pressure situated on east of Iran with influx of cold weather over Oman and Arab seas on the one hand and presence of  anticyclone in Arabia have caused humidity transfer inside low pressure system situated over west of Iran and generated maximum precipitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Synoptic
  • system
  • Heavy precipitation
  • Flooding
  • Kashkan basin
1- احمدی گیوی، فرهنگ و نصراصفهانی، محمدعلی (1382)، «بررسی پدیده چرخنزایی روی دریای مدیترانه»، یازدهمین کنفرانس ژئوفیزیک ایران، تهران، دانشگاه تهران.
2- اعرابی، زهرا (1385)، «تحلیل سینوپتیکی بارندگی دوره 21 تا 26 تیرماه 1378 در ایران»، مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 56، صص15-1.
3- امیدوار، کمال (1380)، «تحلیل سینوپتیکی سیستم­های باران­زا و امکان افزایش بارش آنها بوسیله باروری ابرها در منطقه کرمان»، مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 40، صص22-19.
4- حجتی، زهرا (1387)، «تعیین الگوی همدیدی بارش­­های شدید در استان اصفهان»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی (اقلیم­شناسی)، دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی.
5- خلج، علی (1381)، «تحلیل تأثیر رشته کوه زاگرس روی سیستم­های سینوپتیکی موثر بر اقلیم ایران مرکزی»، رساله دکتری جغرافیای طبیعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
6- سبزی­پرور، علی­اکبر (1370)، «بررسی سینوپتیکی سیستم­های سیل­زا در جنوب­غرب ایران»، پایان­نامه کارشناسی ارشد، موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، صص 8، 125، 128.
7-  عزیزی، قاسم؛ نیری، معصومه؛ رستمی جلیلیان، شیما (1388)، «تحلیل سینوپتیک بارش­های سنـگین در غرب کـشور (مطالعه موردی: بارش دوره 7-14 مارس، 2005)، فصل­نامه جغرافیای طبیعی، شماره 4، صص 13-1.
8- کیانی پور، منیژه، (1379)، «بررسی سینوپتیکی پدیده النینو و ارتباط آن با بارش­های جنوب غرب کشور»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
9- لشکری، حسن (1381)، «مسیریابی سامانه­های کم­فشار سودانی ورودی به ایران»، مجله علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس، شماره2، صص 156-133.
10- لشکری، حسن (1384)، «تحلیل سینوپتیکی یک نمونه از سامانه­های سیل­زا در جنوب و جنوبغرب ایران»، نشریه دانشکده علوم زمین دانشگاه شهیدبهشتی، شماره 11، صص 78-55 . 
11- مسعودیان، سیدابوالفضل (1390)، «آب و هوای ایران»، چاپ دوم، اصفهان، دانشگاه اصفهان، ص134. 
12- مفیدی، ع؛ زرین، آ.؛ جانباز قبادی، ع. (1386)، «تعیین الگوی همدیدی بارش­های شدید و حدی پاییزه در سواحل جنوبی دریای خزر»، مجله فیزیک زمین و فضا، شماره 3، صص 154-131.
13- Kahana, R., Ziv, B., Enzel, Y., Dayan, U., (2002), "Synoptic Climatology of Major floods in the NEGEV desert, ISRAEL", Int. J. Climtol, 22, 867.882.
14- Lindenschmidt, K.E., Fleisch Bein, K., Petrow, T., Vorogushyn, S., Theobald, S. and Merza, B. (2005), "Model System Development and Uncertainty for the Provisionary Management of Extreme Floods in Lage River Basins", Advances in Geosciences, 5, 99-104.
15- Lolis, C.J., Bartzokas, A., Katsoulis, B.D., (2004), "Relation between Sensible and Latent Heat Fluxes in the Mediterranean and Precipitation in the Greek area Curing Winter", Int. J. Climatol, 24, 1803-1816.
16- M.V.Sioutas and H.A. Flocas, (2003), "Hailstorms in Northern Greece: Synoptic Patterns and Thermodynamic Environment", Theoretical Climatology, 75,189-202.
17- Pandora K. Hope. Wasyl Drosdowsky (2006), "Shifts in the Synoptic Systems Influencing Southwest Western Australia, Climate Dynamics, 26,751-764.