نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 گروه شهرسازی دانشکده هنرومعماری دانشگاه یزد
2 جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری
چکیده
کتابخانه یک مرکز مهم اطلاعرسانی است و نقشی اساسی در ارتقای سطح سواد و آگاهی افراد جامعه ایفا می‌کند. اینکه کتابخانه‌ای مورد استقبال و یا بی‌مهری مراجعان قرار می‌گیرد، متأثر از عوامل بیرونی یا درونی است. یکی از مهمرین جنبه‌های بیرونی موثر بر افزایش میزان مراجعه و استفاده از کتابخانه‌های عمومی، نحوه استقرار و توزیع جغرافیایی آنها در بافت شهرهاست. مقاله حاضر به تحلیل توزیع فضایی کتابخانه‌های عمومی سطح شهر یزد، با استفاده از نرمفزارهای IS، Excel و Spss و در چارچوب روش تحقیق توصیفی- تحلیلی به سنجش درجه توزیع متعادل با استفاده از ضرایب آنتروپی و جینی و نیز تعیین الگوی پراکنش کتابخانه‌های عمومی با استفاده از ضرایب موران و گری و نحوه تمرکز آنها از ضریب G عمومی بر اساس تکنیک‌های مربوط به خودهمبستگی فضایی پرداخته است. جهت تعیین نوع پراکندگی کتابخانه‌های عمومی از روش "تحلیل نزدیکترین همسایگی"و برای بررسی میزان برخورداری نواحی مختلف شهر یزد از این خدمت، از روش تاکسونومی عددی استفاده شده است. داده‌های مورد نیاز نیز به روش کتابخانه‌ای و با مراجعه به منابع و سازمان‌های مربوطه گردآوری شد که داده‌ها شامل نقشه کتابخانه‌ها و نواحی هشت‌گانه شهر یزد و اطلاعات مربوط به آنهاست. نتایج نشان داد: مقداری نابرابری و ناهماهنگی در توزیع کتابخانه‌ها در سطح شهر یزد وجود دارد و الگوی توزیع و تمرکز آنها از نوع تصادفی به سمت پراکنده با تمرکز پایین (نقطه سرد) است که بیانگر این واقعیت است که فضاهای با دسترسی پایین در مجاور یکدیگر متمرکز شده‌اند. همچنین نواحی مختلف شهر یزد از لحاظ برخورداری از امکانات کتابخانه‌های عمومی با هم یکسان نیستند و ناحیه 2-3 برخوردارترین و ناحیه 3-1 محروم‌ترین نواحی شهر را از این نظر تشکیل می‌دهند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of Spatial Distribution of Public Libraries in the City of Yazd
نویسندگان [English]
- najma Esmaeelpour 1
- farzaneh Dasta 2
- samaneh Iraji 2
1 Department of Urban Planning, Faculty of Yazd University Hnrvmmary
2 Geography and urban planning
چکیده [English]
Library is a very significant center for transferring information and it has an important role in improving peoples’ knowledge and awareness. However, due to some external and internal factor some libraries have a lot of applicants while some have few ones. One of the most important and useful external factors on the number of the applicants in the public libraries is the location and geographical distribution of them in the city texture. Accordingly this article is going to analyze the spatial distribution of public library in Yazd by using software like GIS, Excel, SPSS and descriptive-analytic methods Entropy and Gini index are used for evaluating balanced distribution, Moran and Gary index used for public libraries’ scattering and general G index used for their kinds of concentration based on techniques related to spatial auto-correlation. “The nearest neighborhood” method is used for determining the kind of public libraries’ distribution and numerical Taxonomy method used for investigating the number of different areas in the city which have this service. Necessary data such as libraries’ maps, eight-side district of Yazd and related information are gathered by library method. The results show that there are some imbalances and disparity in the distribution of libraries’ in Yazd. Also, their distribution and concentration model is random or scattered with low concentration (cold spot) which expresses the fact that areas with less availability are located close to each other. In addition, different areas do not have the same facilities in their public libraries and 3-2 district has the most facilities while 1-3 districts have the least ones.
کلیدواژه‌ها [English]
- Public libraries
- Spatial distribution
- Spatial auto-correlation
- Yazd city and appropriate access
)