نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشگاه پیام نور

چکیده

کاهش در مقدار و حجم لایه اُزون که به نام مجموع اُزون شناخته می­شود صدمات زیادی بر موجودات زنده و زندگی بشر خواهد داشت. در این پژوهش نوسانات مجموع اُزون در گستره ایران مرتبط با دمای آب سطح دریا در اقیانوس آرام (SST) مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور متوسط ماهانه اُزون کلی از سایت ماهواره­ای پایگاه نقشه­سازی طیف­سنجی مجموع اُزون (TOMS) از پایگاه داده­ایNASA/GSFC در گره­های با 25/1×1 درجه فاصله جغرافیایی و نیز متوسط ماهانه شاخص­های NINO1+2­، NINO3 ، NINO4 و NINO3.4 به­عنوان شاخص دمای سطح آب در اقیانوس آرام از پایگاه داده­های اقلیمی NCEP/NCAR استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد مقدار اُزون در زمانی که شاخص­های دمای آب سطح دریا در اقیانوس آرام (SST) مثبت/منفی باشد، مقدار اُزون کلی افزایش/کاهش می­یابد. از بین شاخص­های دمای سطح آب، ارتباط NINO1+2 با میزان مجموع اُزون قوی­تر است و قوی­ترین ضرایب در ناحیه غرب و شمال­غرب حاصل شد. متوسط ضرایب همبستگی در گستره ایران بین شاخص NINO1+2 با متوسط ماهانه مجموع اُزون در حالت همزمان و غیرهمزمان به ترتیب (55/0+R=) و (621/0-R=) است که در روابط همزمان در 86 درصد و در روابط غیرهمزمان در تمام گستره ایران در سطح 05/0 درصد معنادار است. شاخص NINO4 ضعیف ترین رابطه را با تغییرات مجموع اُزون در ایران دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Sea Surface Temperature (SST) in Pacific Ocean and Total Ozone Variations in Iran

نویسنده [English]

  • abasali Arvin

Payam noor university

چکیده [English]

Variations of ozone layer that measure by name of total ozone (TO) oscillation are one of the modern humane concerns as one of causes or manifestations of climate change. In this research total ozone oscillation in relationship with Sea Surface Temperature (SST) in Pacific Ocean has been studied. For this aim monthly mean data from the satellites in point by 1*1.25 degree of geographical distance and monthly mean of NINO1+2, NINO3, NINO4 and NINO3.4 indices have been used. The results show that total ozone in positive\negative occurrence of SST has been increased\decreased in all Iranian areas. The asynchronous relation of effects SST indices have been tested on (TO). The strongest relations in lag time of months 5, 1, 5 and 2 respectively are for NINO1+2, NINO3, NINO4 and NINO3 indices. The correlation of NINIO1+2 with TO are better than other indices and the strongest correlation was in west and northwest of Iran. The average of synchronous and asynchronous (5 months lag time) correlation coefficient between NINIO1+2 with TO on all areas of Iran was respectively r=+0.55 and r=-0.621. The in synchronous correlation was direct and significant at 0.05 level in 86 precent of areas of Iran but asynchronous correlation was indirect and significant at 0.05 level The relation of NINO4 with (TO) was the weakest correlation in other indices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Significantce Test؛ Sea Surface Temperature (SST)؛ Total Ozone
منابع
ـ آروین، عباسعلی (1391) ارتباط الگوهای گردشی جو با تغییرات اُزون کلی در اصفهان، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره پیاپی 29، صص 14-1.
ـ آروین عباسعلی (1392) ارتباط الگوهای پیوند از دور با میزان اُزون کلی در اصفهان، پژوهش­های جغرافیای طبیعی، سال 45، شماره 1، صص 52-39.
ـ خسروی، محمود؛ سلیقه، محمد و صباغی، بهروز (1390)، تأثیر آنومالی های دمای سطح دریای عمان بر بارندگی فصول پاییز و زمستان سواحل جنوب­شرقی ایران، نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی، سال شانزدهم، شماره 37.
ـ خورشیددوست، علی­محمد؛ قویدل رحیمی یوسف صلاحی برومند (1387) ارتباط نوسان­های گردش جوی ـ اقیانوسی اطلس شمالی با خشکسالی­های آذربایجان شرقی، پژوهش­های جغرافیایی، دوره: ۳۹، شماره: 8.
ـ روغنی، ربانه؛ سلطانی، سعید (1390)، پیش­بینی تغییرات جریان فصلی ورودی سد زاینده­رود با استفاده از شاخص نوسان جنوبی، مجموعه مقالات هفتمین همایش ملّی علوم و مهندسی آبخیزداری 7و8، گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان.
ـ عزیزی، قاسم (1379)، ال­نینو و دوره­های خشکسالی و ترسالی در ایران، پژوهش­های جغرافیایی، شماره: 38، صص84-71.
ـ ناظم­السادات، سیدمحمدجعفر و قاسمی، احمدرضا (1383)، تأثیر نوسان­های دمای سطح آب دریای خزر بر بارش فصول زمستان و بهار نواحی شمال و جنوب غربی ایران، فصلنامه علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، سال هشتم، شماره 4 (پیاپی 30)
- A. Stenke, V. Grewe (2003), “Impact of ozone mini-holes on the heterogeneous destruction of stratospheric ozone”, Chemosphere 50, pp. 177-190.
- C. Cagnazzo, E. Manzini, N. Calvo, A. Douglass, H. Akiyoshi, S. Bekki, M. Chipperfield, M. Dameris, M. Deushi, A.M. Fischer, H. Garny, A. Gettelman, M.A. Giorgetta, D. Plummer, E. Rozanov, T. G. Shepherd, K. Shibata, A. Stenke, H. Struthers, and W. Tian (2009), “Northern winter stratospheric temperature and ozone responses to ENSO inferred from an ensemble of Chemistry Climate Models”, Atmos. Chem. Phys., 9, 8935-8948.
- J. Leclair De Bellevuea, J.L. Baraya, S. Baldya, G. Ancelletb, R. Diabc, F. Ravetta, (2007), “Simulations of stratospheric to tropospheric transport during the tropical cyclone Marlene event”, Atmospheric Environment, 41 pp. 6510-6526.
- Janusz W. Krzy.scin, Malgorzata Deg.orska, Bonawentura Rajewska-Wi; ech. (2001), “The summer–midwinter correlation in total ozone over North America and Europe for the period 1963-1997”, Journal of Atmospheric and Solar-Terrestrial Physics 63 1499-1507
- J.R. Ziemke, S. Chandra, L.D. Oman, and P.K. Bhartia, (2010), “A new ENSO index derived from satellite measurements of column Ozone”, Atmos. Chem. Phys., 10, 3711-3721.
- L.D. Oman, J.R. Ziemke, A.R. Douglass, D.W. Waugh, C. Lang, J.M. Rodriguez, and J.E. Nielsen, (2011), “The response of tropical tropospheric ozone to ENSO”, GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS, Vol. 38, L13706,
- Luc Ortlieb, José Macharé (1993), “Former El Niño events: records from western South America  Original Research Article”, Global and Planetary Change, Volume 7, Issues 1-3, May, PP.181-202.
- R.M. Doherty, D.S. Stevenson, C.E. Johnson, W.J. Collins and M.G. Sanderson, (2006), “Tropospheric ozone and El Niño-Southern Oscillation: Influence of atmospheric dynamics”, Biomass Bburning Emissions, and Future Climate Change, Unknown.
- S. Salcedo-Sanz, J.L. Camacho, A. Pe´ rez-Bellido, E.G.Ortiz-Garcia, A. Portilla-Figueras, E.Herna´ndez-Martı´n, (2011), “Improving the prediction of average total ozone in column over the Iberian Peninsula using neural networks banks”, Neurocomputing” 74 1492-149.
- T. Narayana Rao, J. Arvelius, S. Kirkwood, P. von der Gathen, (2004), “Climatology of ozone in the troposphere and lower stratosphere over the European”, Arctic Advances in Space Research, 34, 754-758.
- V.C. Roldugin, G.N. Nikulin and K. Henriksen, (2000), “Wave-Like Ozone Movements”, Phys. Chem. Earth, Vol. 25, No. 5-6, pp. 511-514.
- William J. Randel, Rolando R. Garcia, Natalia Calvo, and Dan Marsh, (2009), “ENSO influence on zonal mean temperature and ozone in the tropical lower stratosphere Geophysical Eophysical Research Letters”, Vol. 36, L15822.