نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• محمود خسروی ¹
• نعمت الله صفرزائی ²
• محسن آرمش ²

¹ دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دانشگاه سیستان و بلوچستان

² اقلیم شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

یخبندان یکی از مخاطرات طبیعی است که معمولاً با خسارت­های فراوان مالی و حتی جانی همراه است. سامانه­های گردشی جوی نقش اصلی را در وقوع، شدت و چگونگی توزیع فضایی یخبندان­ها به­خصوص در مناطق معتدله بر عهده دارند. هدف از این تحقیق، شناسایی و بررسی شرایط همدیدی حاکم در زمان وقوع یخبندان­های زمستانه منطقه سیستان است. روش مورد استفاده در این تحلیل رویکرد محیطی به گردشی است. بدین منظور دو پایگاه داده مورد نیاز است. جهت دریافت داده­های سطح زمین از داده­های اقلیمی ایستگاه هواشناسی سینوپتیک زابل و زهک به­عنوان نماینده اقلیمی منطقه استفاده شد و طولانی­ترین و شدیدترین یخبندان از نظر طول دوره طی دهه اخیر (2010-2000) انتخاب گردید. پایگاه دوم داده­ها و نقشه­های سطح دریا، 850، و 500 هکتوپاسکال است که از مرکز ملی پیش­بینی محیطی^[1] و مرکز ملی مطالعات جوی^[2] ایالات متحده آمریکا تهیه گردید. پوشش مکانی داده­های جوی بین 30 تا 90 درجه شرقی و 10 تا 50 درجه شمالی می­باشد. برای نمایش خطوط جریان هوا از محیط نرم­افزاری Grads استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که افت فشار منطقه در اثر فعالیت سامانه چرخندی بالخاش و همچنین  نفوذ هم زمان فرود ناشی از جریان­های غربی به نواحی غرب ایران عامل ایجاد یخبندان و تداوم آن در منطقه  سیستان می­باشد. استقرار سامانه چرخندی روی دریاچه بالخاش زمینه برای ریزش هوای سرد عرض­های بالا و کرانه غربی فرود را به منطقه سیستان فراهم کرده است. انتقال محور فرود به نواحی شرقی­تر و شرایط ذکر شده موجب تداوم پدیده یخبندان شده است. شدیدترین یخبندان­ها زمانی رخ می­دهند که منطقه سیستان در بخش غربی فرود قرار گرفته و از ریزش هوای سرد عرض­های شمالی برخوردار شده باشد. عاملی که این شرایط را پدید آورده است تفاوت فشار در جنوب و شمال منطقه سیستان، به­ویژه سامانه کم فشار جنوب شرق سیستان است که باعث هدایت و استقرار کرانه غربی ناوه به منطقه می­گردد.



[1]- NCEP(National Center Environmental Prediction)


[2]- NCAR(National Center Atmospheric Research)
 

کلیدواژه‌ها

• یخبندان
• تحلیل همدیدی
• مراکز فشار
• سیستان

موضوعات

• آب و هواشناسی

عنوان مقاله [English]

Synoptic Analysis of Winter Frosts in Sistan Region (Case Study: The Frost January 2008)

نویسندگان [English]

• Mahmood Khosravi ¹
• Nematollah Safarzaie ²
• Mohsen Armesh ²

¹ School of Geography and Environmental Planning, University of Sistan and Baluchestan

² The climate of Sistan and Baluchestan University

چکیده [English]

Frost is one of the natural disasters that is usually are associated with financial losses and even mortality. The atmospheric circulation systems have a main role in the occurrence, severity and spatial distribution of frost especially in temperate regions. The purpose of this research is the detection and investigation of synoptic conditions simultaneous with occurrence of winter frosts in Sistan region. The method used in this analysis approach is peripheral circulation. For these purposes, two databases (surface and atmospheric) were required. For surface data, climate data from synoptic weather stations of Zabol and Zahak were used as a representative of the regional climate. The longest and most severe frost was selected during the last decade (2010-2000). Second database of sea level data and maps of 850 and 500 Hp levels was prepared from the National Center for Environmental Prediction (NCEP) and National Center for Atmospheric Research (NCAR). Spatial coverage of weather data is between 30 until 90 degrees east longitudes and 10 until 50 degrees north latitude. For representing the weather stream lines maps, Grads software was used. The results showed that cyclonic activity on the Balkhash Lake prepared the situation for downfall of cold air of high latitude and western flow of trough to region and caused frost in the Sistan region. Transferred axis of trough at the eastern regions and the above conditions caused more frost persistence. The most severe frost in Sistan region tll, place in the western part of trough and the flux of northern cold air. The factor that has created these conditions is the pressure gradient between the southern and northern regions of Sistan, especially South East of Sistan low-pressure system which led to the establishment of west part of trough to the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• Frost
• synoptic analysis
• Central Pressure
• Sistan