نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• موسی عابدینی ¹
• بهاره قاسمیان ²

¹ گروه جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) دانشگاه محقق اردبیلی

² جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی) دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

زمین­­لغزش­ها و ناپایداری­های دامنه­ای مخاطرات مهمی برای فعالیت­های انسانی هستند که اغلب سبب از ­دست رفتن منابع اقتصادی و خسارات به اموال و تأسیسات می­شوند. این مخاطرات در شیب­های طبیعی و یا شیب­هایی که به دست انسان تغییر یافته­اند اتفاق می­افتد. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عوامل مؤثر بر وقوع زمین­لغزش­های شهرستان بیجار واقع در استان کردستان و ارزیابی مناطق دارای پتانسیل زمین­لغزش جهت تهیه­ نقشه پهنه­بندی با استفاده از مدل تحلیل سلسله­مراتبی (AHP) می­باشد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از بازدیدهای میدانی، پرسشنامه­ای، نقشه­های زمین­شناسی، توپوگرافی و مرور مطالعات انجام شده، 9 عامل مؤثر شامل متغیرهای ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، زمین­شناسی، فاصله از عناصر خطی گسل، جاده، رودخانه، بارندگی و کاربری اراضی مورد استفاده قرار گرفت، در مرحله­ بعد با به­کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی عوامل مورد بررسی در مرحله­ پیشین به­صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تأثیر آن­ها است محاسبه شده است. با توجه به مقادیر کمی وزن هر یک از عوامل، نقشه­ وزنی هر عامل تهیه و در نهایت اقدام به تهیه­ نقشه­ پهنه­بندی خطر زمین­لغزش با استفاده از لایه­های وزنی و ضریب وزنی مربوط به هریک از عوامل گردیده است. نتایج حاصل از این بررسی نشانگر این است که عامل شیب با وزن نسبی 307/ 0 و عامل کاربری اراضی با وزن نسبی 218/0 به تـرتیب بیش­ترین تأثـیر و عامل بارنـدگی با وزن نسبی 019/0 کـمترین تأثـیر را بر وقوع  زمین­لغزش­ها در شهرستان بیجار داشته است بر این اساس 489/75 درصد از مساحت منطقه در محدوده با خطر بسیار­کم ، 037/10 درصد با خطر کم، 628/3 درصد با خطر متوسط، 062/4 درصد با خطر بالا و 784/6 درصد با خطر بسیار بالا مواجه است.

کلیدواژه‌ها

• پهنه‌بندی خطر
• زمین‌لغزش
• تحلیل سلسله‌مراتبی AHP
• شهرستان بیجار

موضوعات

• ژئومورفولوژی

عنوان مقاله [English]

Landslide Hazard Zoning in Bijar Town Using Analytical Hierarchy Method (AHP)

نویسندگان [English]

• Musa Abedini ¹
• Bahareh Ghasemyan ²

¹ Department of Physical Geography (Geomorphology) University researcher ARDABILI

² Physical Geography (Geomorphology) University researcher ARDABILI

چکیده [English]

Landslides and mountainside instabilities are major dangers for human activities which often cause the waste of economic resources and damage to properties and installations. These dangers occur in natural slopes or in slopes changed by man. This study mainly aims at identifying the factors influencing landslides happening in the city of Bijar, Kordestan Province, and at evaluating the regions having the potentiality of landslide for preparing localization map using the analytical hierarchy process (AHP) Model. In the present study, first employing field visits, questionnaires, geological and topographic maps, and reviewing the studies carried out, nine factors including the variables of: height from the sea level, degree of slope, direction of slope, geology, the distance from the linear elements (fault, road, river), rainfall, and land use were employed. Then affecting factors were binary compared using analytical method by indicating the weight of each factor as indicator for their effects in occurrence of landslide. Accordingly, the landslide zonation hazard map was prepared to the use of weighed information layer and weighted coefficient of each factor. Results of this study show That slope factor of the relative weight of 0.307, and Land­use factor with the relative weight of 0.218 The most effective respectively And the relative weight of rainfall factor 0.019 the lowest impact on Landslides have on the city of Bijar. Thus, 75.489 % of the area of the region have faced very low-risk, 10.037% with low risk, 3.628% with average risk, 4.062% with high risk, and 6.784% with very high risk.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hazard zoningn
• Land slide
• Analytical Hierarchy Process (AHP)
• Bijar city